Αν και η προστασία των δασών θα έπρεπε να είναι προς το συμφέρον όλων, οι κανόνες της ΕΕ κατά της αποψίλωσής τους δημιουργούν ένα ντόμινο αντιδράσεων, που με τη σειρά του φέρνει ένα… αλαλούμ στον χώρο, αφού κράτη μέλη, περιβαλλοντολόγοι και ομάδες συμφερόντων στρέφονται εναντίον αλλήλων, με το κέρδος να βρίσκεται -για την ώρα- στην πλευρά όσων είναι υπέρ της απλούστευσης και των ασθενέστερων κανόνων.
Οι βουλευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ψήφισαν να αναβάλουν περαιτέρω και να βάλουν νερό στους σχεδιαζόμενους κανόνες του συνασπισμού για την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών. Κράτη μέλη, καθώς και βιομηχανικοί όμιλοι ζητούν την καθυστέρηση, επικαλούμενοι υπερβολική γραφειοκρατία. Για τους ευρωπαίους περιβαλλοντολόγους, πρόκειται για άλλη μια οπισθοχώρηση μετά την 30η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Κλιματική Αλλαγή (COP30), η οποία έληξε το περασμένο Σάββατο επίσης χωρίς να παραγάγει ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για τον περιορισμό της καταστροφής των δασών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την Τετάρτη υπέρ της απλούστευσης του Κανονισμού της ΕΕ για τα προϊόντα μηδενικής αποψίλωσης των δασών (EUDR), με τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και ακροδεξιών ομάδων – μια εξέλιξη η οποία είναι επίσης πιθανό να έχει πολιτικές συνέπειες με διάρκεια. Η απόφαση πέρασε με 402 ψήφους υπέρ έναντι 205 κατά και οκτώ αποχές.
Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν να αναβάλουν την εφαρμογή των κανόνων για ένα χρόνο, μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2026, με πρόσθετη περίοδο χάριτος έξι μηνών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η οποία θα τερματισθεί στις 30 Ιουνίου 2027. Κατόπιν αιτήματος της Γερμανίας και της Αυστρίας, οι οποίες είχαν εκφράσει προηγουμένως έντονες επικρίσεις για τον EUDR, πέρασε επίσης μια διάταξη για την επανεξέταση του Κανονισμού, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 30 Απριλίου 2026 ώστε να επιτραπούν περαιτέρω απλουστεύσεις.
Επιπλέον της καθυστέρησης του νόμου, πρόκειται να χαλαρώσει επίσης η απαίτηση από τις εταιρείες να υποβάλλουν αναφορές. Αυτό περιλαμβάνει τη χαλάρωση της υποχρέωσης των εταιρειών να υποβάλλουν δήλωση δέουσας επιμέλειας, όταν βγάζουν για πρώτη φορά ένα προϊόν στην αγορά της ΕΕ.
Μετά την ψηφοφορία της Τετάρτης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αρχίσει διαπραγματεύσεις με κράτη μέλη για τις λεπτομέρειες των τροποποιήσεων, οι οποίες πρέπει στη συνέχεια να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και να δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ μέχρι το τέλος του 2025, ώστε να τεθεί σε ισχύ η αναβολή ενός έτους.
Ο EUDR, ο οποίος υιοθετήθηκε το 2023, είχε χαιρετισθεί από οικολογικές οργανώσεις ως μια μεγάλη νίκη στη μάχη για την προστασία της φύσης και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο νόμος απαγορεύει αγαθά που παράγονται μετά το Δεκέμβριο 2020 με χρήση αποψιλωμένων εδαφών, από καφέ μέχρι κακάο, σόγια, ξυλεία, φοινικέλαιο, τυπογραφικό χαρτί και καουτσούκ, καθώς και ζώα κτηνοτροφίας.
Επιπλέον, εταιρείες που εισάγουν τέτοια εμπορεύματα στην 27μελή Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να κάνουν μια δήλωση, εκτός από το να παρέχουν δεδομένα γεωεντοπισμού και δορυφορικά, στην οποία να εγγυώνται ότι τα αγαθά δεν προέρχονται από ζώνες αποψίλωσης.
Βάσει του αρχικού σχεδίου, εταιρείες που στη συνέχεια αγοράζουν, επεξεργάζονται και πωλούν τα είδη θα έπρεπε επίσης να υποβάλουν τέτοια έγγραφα. Μεταξύ άλλων, αυτό θα ίσχυε για γίγαντες της βιομηχανίας όπως η ιταλική σοκολατοποιία Ferrero και η γιγάντια ελβετική εταιρεία τροφίμων Nestlé, που αγοράζουν κακάο για να φτιάχουν σοκολάτες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπίστωσε αργότερα ότι αυτοί οι επιπρόσθετοι έλεγχοι υπερφόρτωναν το σύστημα πληροφορικής, που ήταν σχεδιασμένο για την υποστήριξη του κανονισμού, και ζήτησαν να καταργηθεί η εν λόγω απαίτηση για όλους, εκτός από τους πρώτους εισαγωγείς.
Ο EUDR επρόκειτο αρχικά να τεθεί σε ισχύ στο τέλος της περασμένης χρονιάς, όμως η προθεσμία αυτή αναβλήθηκε κατά ένα χρόνο στα τέλη του 2024 για το Δεκέμβριο 2025. Όμως χρειάσθηκε να γίνει επαναδιαπραγμάτευση λόγω ενός προβλήματος στα συστήματα πληροφορικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αυτό είχε αποτέλεσμα μια σειρά πρόσθετων αλλαγών που μπήκαν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης: το Σεπτέμβριο 2025, η Επιτροπή πρότεινε άλλη μια αναβολή ενός έτους, αλλά στα τέλη Οκτωβρίου το πήρε πίσω και επέμεινε στο σχέδιο για το Δεκέμβριο του 2025, με πρόσθετη περίοδο χάριτος έως 12 μηνών.
Στο τέλος, η Γερμανία πρότεινε τις απλουστεύσεις και περαιτέρω αναβολή του κανονισμού για ένα έτος, οι οποίες εγκρίθηκαν από τους πρεσβευτές των 27 χωρών της ΕΕ με μεγάλη πλειοψηφία. Μόνο η Ολλανδία και το Βέλγιο απείχαν και η Ισπανία καταψήφισε. Στη συνέχεια, τόσο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα μέσα Νοεμβρίου, όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λίγες εβδομάδες αργότερα, πέρασαν την τροπολογία.
Αν και οι χώρες μέλη της ΕΕ θέλουν να προστατεύσουν τα δάση, μερικές φοβούνται ότι ο EUDR μπορεί να εμποδίσει τη βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξή τους, κάτι που θα έπληττε άμεσα τους πολίτες τους.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κόμματα υπέρ της τροποποίησης είναι το συντηρητικό ΕΛΚ, τμήματα της φιλελεύθερης πολιτικής ομάδας Renew, οι ακροδεξιοί Πατριώτες για την Ευρώπη και οι εξίσου ακροδεξιά ομάδα Ευρώπη Κυρίαρχων Κρατών, η οποία περιλαμβάνει βουλευτές του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Περισσότερες ειδήσεις
Αναδασώσεις… στα χαρτιά: Το Ελεγκτικό Συνέδριο αποκαλύπτει χρόνια κενά και χαμένες παρεμβάσεις
COP30: Μπορεί το νέο ταμείο «Tropical Forests Forever» να φρενάρει την αποψίλωση των δασών;
Χιλιάδες θάνατοι κάθε χρόνο λόγω αποψίλωσης των τροπικών δασών
