Στην αγορά εξισορρόπησης, και στο μεγάλο κόστος της (ιδίως για το re-dispatching) που αποτυπώνεται στον Λογαριασμό Προσαύξησης 3 και η τιμή του οποίου τον Απρίλιο του 2025 έφθασε να είναι 19.8 €/MWh από 7.4 €/MWh τον Ιούνιο του 2024, (167% αύξηση), εστιάζει η ΕΒΙΚΕΝ με νέα της επιστολή προς τη ΡΑΑΕΥ.
Όπως τονίζει μεταξύ άλλων η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας, το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης θα φθάσει και ίσως ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ το 2025, εκ των οποίων τα 500 εκατ. θα αφορούν ενέργεια εκτός σκοπών εξισορρόπησης (re-dispatching), ενώ ακόμη τονίζει, ότι η βιομηχανία αδυνατεί να εξυπηρετήσει το κόστος αυτό, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην αγορά.
Αναλυτικά η επιστολή, η οποία έχει ως θέμα της τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εξισορρόπησης για εξορθολογισμό του κόστους ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης (re-dispatching)
Αξιότιμε πρόεδρε
Το τελευταίο έτος καταγράφεται υπερδιπλασιασμός του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης και ειδικότερα εκείνου για ενέργεια εκτός του σκοπού εξισορρόπησης (re-dispatching). Η αύξηση του εν λόγω κόστους αποτυπώνεται στο Λογαριασμό Προσαύξησης 3 (ΛΠ3), η τιμή του οποίου τον Απρίλιο του 2025 έφθασε να είναι 19.8 €/MWh από 7.4 €/MWh τον Ιούνιο του 2024, ήτοι 167% αύξηση.
Εκτιμούμε ότι το κόστος της αγοράς εξισορρόπησης θα φθάσει και ίσως ξεπεράσει το 1 δις € το 2025, εκ των οποίων τα 500εκ θα αφορούν ενέργεια εκτός σκοπών εξισορρόπησης (re-dispatching). Δηλώνουμε ότι αυτό το κόστος αδυνατούμε να το εξυπηρετήσουμε, γιατί δεν οφείλεται σε πραγματική αύξηση παραμέτρων κόστους που επιβαρύνουν και τους ανταγωνιστές μας.
Παρατηρούμε ότι σχεδόν καθημερινά τις ημέρες με χαμηλή ζήτηση στις ώρες ηλιοφάνειας 4 τουλάχιστον θερμικές μονάδες αμείβονται με pay as bid από την αγορά εξισορρόπησης (re-dispatching) και σίγουρα όχι από το χρηματιστήριο, όπου οι τιμές εκείνες τις ώρες είναι κοντά στο μηδέν.
Παρά το γεγονός ότι είναι γνωστό από την προηγουμένη ότι θα υπάρχει υπερπαραγωγή ΑΠΕ και θα απαιτηθούν περικοπές, και ότι για λόγους ευστάθειας του συστήματος απαιτείται πάντα η λειτουργία κάποιων συμβατικών μονάδων ισχύος περίπου 1000MW, η υφιστάμενη λειτουργία της αγοράς επιτρέπει να εκτοπίζονται αυτές από τις φθηνότερες ΑΠΕ από το πρόγραμμα αγοράς στο χρηματιστήριο.
Στην ουσία κόστος της αγοράς επόμενης ημέρας μεταφέρεται αδιαφανώς και σημαντικά επαυξημένο στην αγορά εξισορρόπησης προς όφελος των ηλεκτροπαραγωγών των συμβατικών μονάδων, καθώς οι ενεργοποιημένες συμβατικές μονάδες από τον ISP αμείβονται με pay as bid και όχι σίγουρα με την οριακή τιμή που διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο εκείνες τις ώρες.
Με άλλα λόγια το αφήγημα ότι οι ΑΠΕ θα ρίχνουν τις τιμές στα τιμολόγια του απλού καταναλωτή, έστω και κάποιες ώρες μέσα στην ημέρα όταν έχουμε υπερπαραγωγή, ακυρώνεται στην πράξη από τη στρεβλή λειτουργία της αγοράς.
Αυτό το θέμα θα μπορούσε κάλλιστα να λυθεί με την προαγορά από τον ΑΔΜΗΕ δυναμικότητας εξισορρόπησης -εφεδρειών(balancing capacity) σε ξέχωρους διαγωνισμούς στο πλαίσιο της αγοράς επόμενης ημέρας (on a primary market) σύμφωνα με το άρθρο 6(8) του κανονισμού (EU)2019/943.
Πρακτική η οποία ακολουθείται από την πλειοψηφία των διαχειριστών στην υπόλοιπη Ευρώπη. Επισημαίνουμε επίσης ότι στις περισσότερες χώρες το κόστος του re-dispatching μεταφέρεται στους καταναλωτές μέσω της χρέωσης χρήσης δικτύου (Γερμανία).
Υπήρξε μάλιστα σχετική πρόταση του Διαχειριστή που βγήκε σε διαβούλευση τον Ιανουάριο, που όμως ανακλήθηκε την ίδια ημέρα που αναρτήθηκε, χωρίς να είναι σαφείς για εμάς ποιοι λόγοι επέβαλαν την ανάκληση. Θα πρέπει άμεσα να επαναληφθεί η ανάρτηση χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση για να εκφραστούν όλες οι απόψεις. Δυστυχώς πλέον δεν υπάρχει άλλο περιθώριο για καθυστερήσεις.
Επισημαίνουμε ότι η πρόταση αυτή περιλαμβάνεται στο market reform plan, που υποβλήθηκε το 2021 από τη χώρα μας για τη μείωση του κόστους της αγοράς εξισορρόπησης (redispatchnig).
Ρύθμιση η οποία εφαρμόζεται επίσης στη γειτονική Ιταλία, η οποία παρά το γεγονός ότι έχει central dispatch μοντέλο αγοράς εξισορρόπησης εμφανίζει σημαντικά χαμηλότερη χρέωση για την αγορά εξισορρόπησης από το δικό μας ΛΠ3.
Επισημαίνουμε επίσης με σημασία, ότι υπάρχει αδιαφάνεια για τις χρεώσεις στον ΛΠ3 αναφορικά με την αποζημίωση για ενέργεια για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης. Το μόνο που ανακοινώνεται είναι η τελική τιμή του ΛΠ3 ανά μήνα, που εμπεριέχει το εν λόγω κόστος. Για πρώτη φορά στην έκθεση πεπραγμένων της ΡΑΕ για το 2023 δημοσιοποιήθηκε το ετήσιο κόστος αποζημίωσης της ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης.
Πρόσφατα επίσης κατατέθηκε σε διαβούλευση πρόταση για τη θέσπιση αρνητικών τιμών στην αγορά εξισορρόπησης με το επιχείρημα ότι υπάρχει ανάγκη να δοθεί η δυνατότητα αποζημίωσης των μονάδων ΑΠΕ από την αγορά εξισορρόπησης, όταν περικόπτονται. Θεωρώντας επίσης ότι δεν ισχύουν πιά , οι λόγοι που επέβαλαν μέχρι σήμερα τη θέσπιση μηδενικού κάτω ορίου, μεταξύ των οποίων ήταν και ο περιορισμός της δύναμης αγοράς (market power) κάποιων παικτών στη διαμόρφωση του κόστους του re-dispatching, κάτι το οποίο δεν προκύπτει ότι ισχύει βάσει των όσων ανωτέρω παραθέσαμε.
Ως εκ τούτου δεν μπορούμε να συναινέσουμε στη θέσπιση αρνητικών τιμών στην αγορά εξισορρόπησης πριν ληφθούν εκείνα τα μέτρα , τα οποία θα περιορίσουν αποδεδειγμένα το εν λόγω κόστος.
Εκτός της προαγοράς εφεδρειών πριν την DAM, στο market reform plan αναφέρεται και μια άλλη πρόταση- ρύθμιση που επισημαίνει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι οι προσφορές που έγιναν δεκτές για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης (re-dispatching or for voltage control) επισημαίνονται- μαρκάρονται κατάλληλα (properly flagged) ώστε να μην λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό της τιμής αποκλίσεων, σύμφωνα με το άρθρο 13(2) του κανονισμού (EU) 2019/943.
Είναι σε γνώση μας ότι τον Φεβρουάριο του 2024 κατατέθηκε σχετική συγκεκριμένη πρόταση σε Διαβούλευση χωρίς μέχρι σήμερα να υπάρχει εξέλιξη στο θέμα.
Δεν γνωρίζουμε τους λόγους που δεν επέτρεψαν μέχρι σήμερα τη λήψη των ανωτέρω μέτρων που αποτελούν πρόταση της ελληνικής πολιτείας. Η σημερινή λειτουργία της αγοράς εξισορρόπησης είναι στρεβλή και οδηγεί σε ουρανοκατέβατα κέρδη για τους παραγωγούς των συμβατικών μονάδων χωρίς να υπάρχει διαφάνεια.
Θεωρούμε ότι η Αρχή σας πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε να προχωρήσει άμεσα η υλοποίηση αυτών των μέτρων, τα οποία αποσκοπούν στον ορθό και διαφανή έλεγχο του κόστους που προκύπτει από την αποζημίωση της ενέργειας για σκοπούς εκτός εξισορρόπησης, το οποίο θα πρέπει διακριτά να μεταφερθεί στους καταναλωτές μέσω της χρέωσης χρήσης δικτύου.
Παρακαλούμε όπως κανονιστεί μια συνάντηση στα γραφεία σας με τα μέλη του ΔΣ της ΕΒΙΚΕΝ.
