Την αναγκαιότητα πραγματοποίησης επενδύσεων άνω του 1,2 τρισ. ευρώ έως το 2040 στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δίνοντας εμμέσως πλην σαφώς το «πράσινο φως» για τη στήριξη των επενδύσεων αυτών από τους κρατικούς προϋπολογισμούς ή μέσω κρατικών εγγυήσεων, χωρίς να εμπίπτουν στο καθεστώς των κρατικών εγγυήσεων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έγγραφο καθοδήγησης των κυβερνήσεων, των ρυθμιστικών αρχών και των διαχειριστών, για την αναγκαιότητα ανάπτυξη των δικτύων, σημειώνοντας ότι έως το 2040 τα δίκτυα διανομής απαιτούν επενδύσεις ύψους 730 δισ. ευρώ και τα δίκτυα μεταφοράς 477 δισ. ευρώ.
Με το έγγραφο της η Κομισιόν επιδιώκει να βοηθήσει για να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε οι επενδύσεις στο δίκτυο να αντικατοπτρίζουν τις μελλοντικές ανάγκες, διασφαλίζοντας παράλληλα την προσιτή τιμή για τους καταναλωτές και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί συνέχεια του Σχεδίου Δράσης της ΕΕ για τα Δίκτυα του 2023 και του Σχεδίου Δράσης για Προσιτή Ενέργεια.
Οι επενδύσεις στις οποίες αναφέρεται το έγγραφο καλύπτουν τις ανάγκες ανάπτυξης δικτύων πέραν εκείνων που σχετίζονται με τα υπάρχοντα αιτήματα σύνδεσης στο δίκτυο ανά έργο παραγωγής ή ζήτησης. Θα πρέπει να βασίζονται στις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες που προσδιορίζονται στα σχέδια ανάπτυξης δικτύων τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο. Θα πρέπει επίσης να υποστηρίζουν την επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων της ΕΕ.
Συγκεκριμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν τις ενισχύσεις του δικτύου, τις προπαρασκευαστικές εργασίες περιορισμένου κόστους για την επέκταση υποσταθμών ή την προσθήκη εφεδρικών καλωδίων ενόψει μελλοντικών αυξήσεων της χωρητικότητας. Αυτό θα μπορούσε να διευκολύνει περαιτέρω την ανάπτυξη περιοχών επιτάχυνσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή περιοχών ανάπτυξης υπεράκτιων πάρκων.
Συστάσεις για σχεδιασμό, κανόνες και κίνητρα
Οι οδηγίες παρουσιάζουν συγκεκριμένες συστάσεις σε τρεις τομείς: Σχεδιασμός δικτύου, κανονιστικός έλεγχος και κόστος – κίνητρα.
Σε ότι αφορά τον σχεδιασμό του δικτύου θα πρέπει να βασίζεται σε ισχυρά σενάρια μελλοντικής ζήτησης και παραγωγής, λαμβάνοντας υπόψη τις στρατηγικές για την ενέργεια και το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα. Οι περίοδοι σχεδιασμού θα πρέπει να είναι επαρκώς μακρές και τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα αρχικά στάδια της διαδικασίας, ώστε να καταγράφουν δεόντως τις μελλοντικές ανάγκες. Οι Εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές θα πρέπει να είναι εξοπλισμένες με επαρκή εμπειρογνωμοσύνη και προσωπικό για να αξιολογούν τα σχέδια ανάπτυξης δικτύου, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου διανομής, και να αποφασίζουν για τη χορήγηση κινήτρων για τέτοιες επενδύσεις. Πρέπει να διασφαλίζουν ότι το κανονιστικό πλαίσιο είναι σταθερό και ισορροπημένο για τους φορείς υλοποίησης έργων και τους τελικούς πελάτες.
Όσον αφορά τα τιμολόγια δικτύου και τα τέλη σύνδεσης, η καθοδήγηση σημειώνει ότι οι χρεώσεις που αντικατοπτρίζουν όχι μόνο την υπάρχουσα χωρητικότητα του δικτύου αλλά και τις προγραμματισμένες επενδύσεις, μπορούν κατά συνέπεια να προσελκύσουν νέα παραγωγή και φορτία σε τοποθεσίες όπου το δίκτυο είναι έτοιμο ή θα είναι έτοιμο στο άμεσο μέλλον.
Για την περαιτέρω ενίσχυση του σχεδιασμού δικτύων, σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης για Προσιτή Ενέργεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει το Ευρωπαϊκό Πακέτο Δικτύων έως το τέλος του 2025. Η σχετική δημόσια διαβούλευση είναι ήδη ανοιχτή και διαρκεί έως τις 5 Αυγούστου 2025.
