Έχοντας ως γνώμονα το γεγονός, πως η προσχολική εκπαίδευση και ανατροφή είναι το κλειδί για την επιτυχία στο σχολείο, την εργασία και τη ζωή, η ΕΕ θεωρεί ότι κάθε παιδί έχει το δικαίωμα σε οικονομικά προσιτή, υψηλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Επίσης, το μέλλον ενός παιδιού δεν πρέπει να εξαρτάται από το οικογενειακό υπόβαθρο.
Ωστόσο, το κόστος για να μεγαλώσει κανείς ένα παιδί παραμένει ένα μεγάλο βάρος για πολλές οικογένειες στην Ευρώπη, καθώς παρά το ότι ορισμένες χώρες προσφέρουν ισχυρή υποστήριξη, σε άλλες οι γονείς πρέπει να δαπανούν ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους σε παιδικούς σταθμούς.
Ποιες είναι λοιπόν οι βασικές διαφορές της παιδικής φροντίδας σε όλη την Ευρώπη; Τι πληρώνουν οι οικογένειες και τι ποσοστό του εισοδήματός της πηγαίνει σε παιδικούς σταθμούς;
Το κόστος και τα επιδόματα ανατροφής ποικίλλουν σημαντικά σε όλη την Ευρώπη, όπως αναφέρει το Euronews. Τα δεδομένα καλύπτουν τη φροντίδα σε κέντρα, δηλαδή εκτός του σπιτιού σε ειδικές εγκαταστάσεις. Αυτά περιλαμβάνουν παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, καθώς και ομάδες εθελοντών γονέων.
Τα κόστη για οικογένειες με δυο παιδιά
Τα στοιχεία που δίνονται βασίζονται σε οικογένειες με δύο παιδιά ηλικίας έως τριών ετών. Το καθαρό κόστος ανατροφής είναι το σύνολο των ακαθάριστων αμοιβών μείον τα επιδόματα παιδικής φροντίδας, προσαρμοσμένα για αλλαγές στους φόρους και άλλα επιδόματα. Το ακαθάριστο κόστος αφορά στις χρεώσεις των γονέων μετά τις δημόσιες επιδοτήσεις προς τους παρόχους, αλλά πριν από τυχόν εκπτώσεις που βασίζονται στην οικογενειακή κατάσταση. Τα επιδόματα παιδιού μπορεί να παρέχονται ως επιδόματα, φορολογικές ελαφρύνσεις, εκπτώσεις τελών ή αυξήσεις σε άλλα δικαιώματα.
Από το 2023, το ακαθάριστο κόστος παιδικής φροντίδας για δύο παιδιά στην ΕΕ κυμαίνεται από 552 ευρώ στη Γερμανία έως 39.229 ευρώ στην Ολλανδία ετησίως. Συμπεριλαμβανομένων των χωρών της ΕΖΕΣ και του Ηνωμένου Βασιλείου, η Ελβετία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 64.211 ευρώ.
Το ακαθάριστο κόστος παιδικής φροντίδας υπερβαίνει επίσης τα 20.000 ευρώ στο Λουξεμβούργο (30.254 ευρώ), το Ηνωμένο Βασίλειο (27.071 ευρώ ή 23.546 λίρες) και την Ιρλανδία (20.533 ευρώ).
Τα χαμηλότερα κόστη βρίσκονται στη Γερμανία (552 ευρώ) και αρκετές άλλες χώρες πέφτουν κάτω από τα 2.000 ευρώ: Βουλγαρία (884 ευρώ), Ουγγαρία (1.007 ευρώ), Αυστρία (1.638 ευρώ), Τσεχία (1.843 ευρώ), Κροατία (1.911 ευρώ), Λιθουανία (1.935 ευρώ) και Ρουμανία (1.945 ευρώ).
Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τα υψηλότερα κόστη, ενώ η Γερμανία είναι η φθηνότερη. Η Ιταλία (10.032 ευρώ) είναι επίσης δαπανηρή, η Γαλλία είναι μεσαίας κατηγορίας στα 7.717 ευρώ και η Ισπανία έχει το δεύτερο χαμηλότερο από τις πέντε στα 2.452 ευρώ. Οι σκανδιναβικές χώρες βρίσκονται κοντά στον μέσο όρο, με την Ισλανδία στα 5.014 ευρώ.
Το εισόδημα εξαρτάται από το αν έχουν μισθό και οι δυο γονείς
Η υποστήριξη των παιδιών ποικίλλει ανάλογα με το επίπεδο εισοδήματος και τον αριθμό των μελών. Οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι οικογένειες με ένα μέλος που εισπράττει εισόδημα συνήθως λαμβάνουν περισσότερη βοήθεια από τα ζευγάρια με δύο μέλη.
Σε ορισμένες χώρες, όπου το κόστος φροντίδας είναι χαμηλότερο – συχνά κάτω από 2.000 ευρώ τόσο οι μονογονεϊκές όσο και οι οικογένειες των οποίων μόνο το ένα μέλος έχει εισόδημα, πληρώνουν το ίδιο.
Όταν το κόστος ωστόσο είναι υψηλό, η διαφορά μεταξύ τους γίνεται αισθητή, όπως στην Ελβετία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Κύπρο. Οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι οικογένειες με ένα μέλος που εισπράττει εισόδημα λαμβάνουν σημαντικά περισσότερα επιδόματα.
Το καθαρό κόστος για την ανατροφή παιδιών για μονογονεϊκές οικογένειες κυμαίνεται από το μηδέν στην Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα έως 10.200 ευρώ στην Ελβετία, ακολουθούμενη από το Ηνωμένο Βασίλειο (9.991 ευρώ ή 8.690 λίρες) και την Ιρλανδία (8.409 ευρώ).
Η Ολλανδία (6.563 ευρώ), το Βέλγιο (5.524 ευρώ), η Φινλανδία (4.539 ευρώ) και η Νορβηγία (4.177 ευρώ) συμπληρώνουν την πιο ακριβή λίστα. Καμία άλλη χώρα δεν υπερβαίνει τα 4.000 ευρώ. Το κόστος είναι κάτω των 2.000 ευρώ σε 18 από τις 31 χώρες και σε 10 από αυτές είναι μηδέν ή κάτω των 1.050 ευρώ.
Για νοικοκυριά με δυο εισοδήματα, το καθαρό κόστος αυξάνεται σημαντικά σε πολλές χώρες, με την Ελβετία να παραμένει η πιο ακριβή με 27.551 ευρώ, ακολουθούμενη από την Ολλανδία (15.915 ευρώ). Το κόστος υπερβαίνει επίσης τα 10.000 ευρώ στο Ηνωμένο Βασίλειο (13.662 ευρώ ή 11.848 λίρες), την Ιρλανδία (13.056 ευρώ) και το Βέλγιο (11.186 ευρώ).
Στις περισσότερες χώρες, το καθαρό για ζευγάρια με δύο εργαζόμενους ωστόσο, είναι κάτω από 2.500 ευρώ. Στην Ιταλία και τη Μάλτα, παραμένει μηδενικό, ακολουθούμενο από τη Γερμανία στα 430 ευρώ.
Τι ποσοστό του μισθού αναλώνεται στη φροντίδα των παιδιών;
Ο πιο σημαντικός δείκτης για την κατανόηση της προσιτής τιμής των βρεφονηπιακών σταθμών και τη σύγκριση χωρών, είναι η εξέταση του ποσοστού των μισθών που αφιερώνεται στο καθαρό κόστος για την ανατροφή των παιδιών.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το χαμηλότερο μερίδιο με 18%, ακολουθούμενο από τη Σλοβακία (17%) για τις μονογονεϊκές οικογένειες ή τις οικογένειες με ένα εισόδημα. Σε πέντε ακόμη χώρες, φτάνει το 10% ή υψηλότερο: Ιρλανδία (14%), Τσεχία (12%), Ολλανδία και Ρουμανία (11% η καθεμία) και Ελβετία (10%).
Η Ρουμανία κατατάσσεται έκτη σε μερίδιο εισοδήματος, αλλά μόνο 14η σε ονομαστικό κόστος (1.945 ευρώ), κάτι που αποδεικνύει ότι οι χαμηλότεροι μέσοι μισθοί αυξάνουν το βάρος στα νοικοκυριά.
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αυτό το μερίδιο είναι 6% ή χαμηλότερο, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας (1%) και της Γαλλίας (6%).
Για τα ζευγάρια που έχουν διπλό εισόδημα και δύο παιδιά, το ποσοστό κυμαίνεται από μηδέν στη Μάλτα, τη Βουλγαρία και την Ιταλία έως 28% στην Ελβετία. Στην Κύπρο και την Ολλανδία (26% η καθεμία) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (25%), τουλάχιστον το 1/4 του εισοδήματος των νοικοκυριών πηγαίνει στην ανατροφή των παιδιών.
Σε 19 χώρες το κόστος φροντίδας αντιστοιχεί στο 9% ή λιγότερο των μέσων μισθών, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας (8%) και της Γερμανίας (1%).
Το βάρος, ωστόσο, σε ορισμένες χώρες αυξάνεται σημαντικά για τις οικογένειες με διπλό εισόδημα, σε σύγκριση με έναν γονέα που ζει μόνος του ή με νοικοκυριά με ένα εισόδημα: από 6% σε 26% στην Κύπρο, 10% σε 28% στην Ελβετία, 11% σε 26% στην Ολλανδία, 9% σε 19% στο Βέλγιο και 6% σε 15% στη Γαλλία.
