Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) «Ελευθέριος Βενιζέλος» βρίσκεται στο επίκεντρο σοβαρών λειτουργικών προβλημάτων, τα οποία εκδηλώνονται με σημαντικές καθυστερήσεις πτήσεων, επιδεινώνοντας την ποιότητα των παρεχόμενων αεροπορικών υπηρεσιών προς τους επιβάτες. Αυτή η δυσχέρεια συμπίπτει με μια διαμάχη θεσμικού χαρακτήρα μεταξύ του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της Ένωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας (ΕΕΕΚΕ), πυροδοτούμενη από την ανάρτηση του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).

Τα διαθέσιμα στοιχεία καταδεικνύουν την κρισιμότητα της κατάστασης. Χθές (26/9), σύμφωνα με τη διεθνή βάση αεροπορικών δεδομένων Flightradar24, περίπου το 80% των προγραμματισμένων αναχωρήσεων από τον ΔΑΑ παρουσίασαν καθυστέρηση. Ο μέσος χρόνος αναμονής για τις αναχωρήσεις αυτές ανήλθε στα 46 λεπτά, με την τάση των καθυστερήσεων να είναι αυξητική κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Η κύρια αιτία αυτών των καθυστερήσεων αποδίδεται στον περιορισμό της ωριαίας εξυπηρέτησης πτήσεων από τον Έλεγχο Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ). Εκτιμάται ότι εξυπηρετούνται 6 έως 7 πτήσεις λιγότερες ανά ώρα σε σύγκριση με την μέγιστη λειτουργική ικανότητα, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική μείωση της «χωρητικότητας» (Capacity) του αεροδρομίου ως βασικής πύλης εισόδου-εξόδου της χώρας.

Ενώ κατά την αιχμή της θερινής περιόδου ο ΔΑΑ είχε φτάσει να εξυπηρετεί 34 έως 35 πτήσεις ανά ώρα, το τρέχον επίπεδο εξυπηρέτησης έχει περιοριστεί στις 28 πτήσεις ανά ώρα. Αυτό το όριο των 28 πτήσεων, αν και είναι αυξημένο σε σχέση με τις 22 πτήσεις/ώρα που ορίζει ο κανονισμός, επιτυγχανόταν μέχρι πρότινος μέσω υπερωριακής εργασίας των ελεγκτών, η οποία χρηματοδοτείται από τα τέλη διέλευσης του Eurocontrol.

Οι ελεγκτές τονίζουν ότι η αναστολή της υπερβαίνουσας του αυξημένου ορίου εξυπηρέτησης αποτελεί πλέον συνέπεια της αδυναμίας του συστήματος να βασίζεται αποκλειστικά στον ανθρώπινο παράγοντα υπό συνθήκες υπερεργασίας και υποστελέχωσης, καθιστώντας τον αυστηρότερο προγραμματισμό αναπόφευκτο.

Υποστελέχωση και γήρανση εξοπλισμού

Οι Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας (ΕΕΚ) επισημαίνουν δύο διαρθρωτικά προβλήματα που υπονομεύουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των αεροναυτιλιακών υπηρεσιών:

• Ελλείψεις Προσωπικού: Σήμερα, υπηρετούν περίπου 600 άτομα στον ΕΕΚ, ενώ το οργανόγραμμα προβλέπει 716 θέσεις. Ο κλάδος υποστηρίζει πως αυτός ο αριθμός χρήζει επιπλέον επικαιροποίησης ώστε να αντιστοιχεί στην καταγεγραμμένη αυξητική τάση της αεροπορικής κίνησης.
• Παρωχημένος Εξοπλισμός: Παρά τις δεσμεύσεις, η Πολιτεία δεν έχει προχωρήσει στην ανανέωση του αεροναυτιλιακού εξοπλισμού. Τα ραντάρ της περιοχής παραμένουν τα γηραιότερα ενώ καθυστερεί η συμβασιοποίηση προμηθειών για βασικά ανταλλακτικά κρίσιμων μονάδων. Η ΕΕΕΚΕ αναφέρει ότι οι δεσμεύσεις της Διοίκησης της ΥΠΑ (από τον Μάιο του 2024) για σταδιακή αντικατάσταση συστημάτων επιτήρησης, επικοινωνιών φωνής και αεροναυτιλίας, καθώς και την προμήθεια κρίσιμων ανταλλακτικών, δεν έχουν υλοποιηθεί, με μηδενική υπογραφή συμβάσεων για το νέο σύστημα ραντάρ και τα συστήματα επικοινωνιών.

Η ΕΕΕΚΕ εκφράζει την έντονη διαφωνία της με το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κατηγορώντας την ηγεσία για αιφνιδιασμό και αγνόηση των παρατηρήσεων του κλάδου, ακόμα και εκείνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι ελεγκτές τονίζουν την υψηλή παραγωγικότητα τους—κατατάσσονται πέμπτοι ανάμεσα σε 38 παρόχους στην Ευρώπη σύμφωνα με στοιχεία του Eurocontrol—παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες εργασίας τους θεωρούνται χειρότερες σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η κλιμάκωση των καθυστερήσεων προβάλλεται ως συνέπεια της αδυναμίας του κλάδου να διατηρήσει την υψηλή του απόδοση υπό καθεστώς ακραίας υποστελέχωσης και έλλειψης σύγχρονου εξοπλισμού, καθώς και της άρνησης της Πολιτείας να ανταποκριθεί στις ανάγκες αναβάθμισης.