Η Ευρώπη βρίσκεται ήδη στη μετάβαση προς μια νέα εποχή όσον αφορά στην αειφορεία στο δομημένο περιβάλλον. Η αναθεωρημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD), που τέθηκε σε ισχύ το 2024, θέτει σαφή ορόσημα: κτίρια μηδενικών εκπομπών, εθνικά σχέδια ανακαίνισης, αναβαθμισμένα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης και «διαβατήρια ανακαίνισης». Δεν πρόκειται πλέον για πολιτική πρόθεση — αλλά για πλέον για εθνική υποχρέωση και ταυτόχρονα αναπτυξιακή ευκαιρία.

Παράλληλα, το ευρωπαϊκό πλαίσιο Level(s) έχει θεσπιστεί ώστε να καθιερωθεί ως κοινή βάση αξιολόγησης της βιωσιμότητας των κτιρίων σε όλο τον κύκλο ζωής τους: από τον σχεδιασμό έως την αλλαγή χρήσης ή την κατεδάφιση και ανακύκλωση των στοιχείων τους. Εστιάζει συνολικά στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, τόσο στην αποδοτική χρήση πόρων, όσο και στην κυκλική διαχείριση υλικών. Τα διεθνή πρότυπα αριστείας όπως LEED, BREEAM και DGNB, ενσωματώνουν εδώ και καιρό μετρήσιμους δείκτες κυκλικότητας, επαναχρησιμοποίησης και διαφάνειας επιλογής υλικών μέσω «διαβατηρίων» υλικών.

Η κυκλική οικονομία στα κτίρια όμως, ειδικά στην Ελλάδα, αποκτά μια βαθύτερη διάσταση. Η χώρα διαθέτει τεράστιο απόθεμα παλαιών, ενεργοβόρων και συχνά αχρησιμοποίητων κτιρίων, με 50% κατασκευασμένα πριν το 1980 χωρίς τις ελάχιστες προδιαγραφές προστασίας. Παράλληλα, οι δημογραφικές τάσεις δείχνουν σοβαρή μείωση πληθυσμού και συνεχή μεταβολή των αστικών αναγκών. Αυτό αποδεικνύει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη δεν πρέπει να στηρίζεται αποκλειστικά στη νέα κατασκευή, αλλά πολύ περισσότερο στην επανάχρηση, αναβάθμιση και ανακαίνιση του υφιστάμενου αποθέματος. Η ανακύκλωση υλικών πρέπει να συνδυάζεται με την «ανακύκλωση χώρων» — από κτίρια γραφείων σε κατοικίες, από βιομηχανικά κελύφη σε εκπαιδευτικά ή πολιτιστικά κέντρα.

Η νέα πραγματικότητα απαιτεί:

• Καταγραφή και αξιολόγηση του υφιστάμενου αποθέματος – μέσω συστημάτων απογραφής χαρακτηριστικών αειφορίας κτιρίων.
• Προτεραιότητα στην αειφόρα ανακαίνιση και επανάχρηση αντί της κατεδάφισης. Η επαναξιοποίηση μειώνει το ανθρακικό αποτύπωμα, εξοικονομεί ενέργεια και διατηρεί πολιτιστική ταυτότητα.
• Ευθυγράμμιση όλων των έργων με τα κριτήρια του Level(s) ώστε οι δείκτες βιωσιμότητας να είναι συγκρίσιμοι, μετρήσιμοι και αναγνωρίσιμοι πανευρωπαϊκά.
• Άμεση εφαρμογή των σχετικών προτύπων στα κτίρια του Δημοσίου, όπως σχολεία, υπουργεία, περιφερειακά και δημοτικά κτίρια.
• Προώθηση οικονομικών και πολεοδομικών κινήτρων για την αειφορία και άρα την κυκλικότητα κατασκευών – με συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
• Ενημέρωση, εκπαίδευση και ενεργοποίηση σε θέματα κυκλικότητας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

Το SBC Greece εργάζεται ήδη για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου εθνικού πλαισίου κυκλικής δόμησης, σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο, ευρύτερους θεσμικούς, επιχειρηματικούς, ακαδημαϊκούς και επιστημονικούς φορείς. Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, να επιταχύνουμε την εφαρμογή της κυκλικότητας, και να δημιουργήσουμε πλατφόρμες γνώσης και συνεργασίας για όλους τους εμπλεκόμενους. Η μετάβαση προς την κυκλική οικονομία και αειφορία στα κτίρια δεν πλέον είναι επιλογή, είναι προϋπόθεση βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας. Αντί να επεκτείνουμε το αποτύπωμά μας, οφείλουμε να επεκτείνουμε τη διάρκεια ζωής των χώρων μας. Και την ποιότητα της ζωής μας μέσα σε αυτά. Το μέλλον της δόμησης στην Ελλάδα δεν είναι η ποσότητα, αλλά η ποιότητα, η προσαρμοστικότητα και η αναγέννηση.

Το SBC Greece καλεί όλους τους φορείς — αρχιτέκτονες, μηχανικούς, ιδιοκτήτες, επενδυτές, κατασκευαστές και δημόσιες αρχές — να εντείνουν την συνεργασία ενεργά μαζί του. Μαζί μπορούμε να μετατρέψουμε την κυκλικότητα σε πρακτική καθημερινότητας και σε νέο εθνικό πρότυπο.

Περισσότερες ειδήσεις

Από το όραμα στην πράξη: Η αειφόρος δόμηση στο επίκεντρο του ετήσιου συνεδρίου του SBC Greece

SBC Greece: Να δοθούν οικονομικά κίνητρα για «πράσινα» κτίρια αντί για μπόνους δόμησης

Αλ. Αγγελόπουλος (Aldemar): Μονόδρομος για τη σωτηρία του ελληνικού τουρισμού το ολιστικό μοντέλο φιλοξενίας