Η ΕΕ θα σταματήσει σταδιακά και ουσιαστικά τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου έως τα τέλη του 2027, βάσει νομοθετικής πρότασης που υπέβαλε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό θα τερματίσει την έκθεση της ΕΕ στους κινδύνους της αγοράς και της οικονομικής ασφάλειας λόγω της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και, τελικά, θα ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία και ανταγωνιστικότητα της Ένωσης.
Σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, «η Ρωσία έχει επανειλημμένα προσπαθήσει να μας εκβιάσει οπλίζοντας τα ενεργειακά της αποθέματα. Έχουμε λάβει σαφή μέτρα για να κλείσουμε τη βρύση και να τελειώσουμε οριστικά την εποχή των ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη».
Η σημερινή νομοθετική πρόταση ακολουθεί τον οδικό χάρτη REPowerEU, τον οποίο ενέκρινε η Επιτροπή τον περασμένο μήνα. Καθορίζει ένα σχέδιο σε επίπεδο ΕΕ για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου με σταδιακό και καλά συντονισμένο τρόπο, σε πνεύμα αλληλεγγύης, επιδιώκοντας παράλληλα την καθαρή μετάβαση. Η σημερινή πρόταση έχει σχεδιαστεί για να διαφυλάξει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ, περιορίζοντας ταυτόχρονα τυχόν επιπτώσεις στις τιμές και τις αγορές, όπως εξηγείται στη συνοδευτική ανάλυση.
Οι υπόλοιποι όγκοι ρωσικού φυσικού αερίου μπορούν να καταργηθούν σταδιακά χωρίς σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις ή κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού, λόγω της διαθεσιμότητας επαρκών εναλλακτικών προμηθευτών στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου, μιας καλά διασυνδεδεμένης αγοράς φυσικού αερίου της Ένωσης και της διαθεσιμότητας επαρκούς υποδομής εισαγωγής στην ΕΕ. Επιπλέον, η σημερινή πρόταση έχει ενσωματωμένες διασφαλίσεις για να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των αγορών φυσικού αερίου παρέχοντας στις εταιρείες ένα σταθερό νομικό πλαίσιο.
Σταδιακή και συντονισμένη κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων
Τα κράτη μέλη θα κληθούν να παρουσιάσουν σχέδια διαφοροποίησης με ακριβή μέτρα και ορόσημα για τη σταδιακή εξάλειψη των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Σύμφωνα με την προβλεπόμενη σταδιακή απαγόρευση εισαγωγών, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στο πλαίσιο νέων συμβάσεων θα απαγορευθούν από την 1η Ιανουαρίου 2026. Οι εισαγωγές βάσει υφιστάμενων βραχυπρόθεσμων συμβάσεων θα σταματήσουν έως τις 17 Ιουνίου 2026, εκτός από αυτές για το φυσικό αέριο μέσω αγωγών που παραδίδεται σε χώρες που δεν έχουν στεριά και συνδέονται με μακροπρόθεσμα συμβόλαια που θα επιτραπούν μέχρι το τέλος του 2027.
Θα απαγορευθούν επίσης μακροπρόθεσμες συμβάσεις για υπηρεσίες τερματικού LNG για πελάτες από τη Ρωσία ή που ελέγχονται από ρωσικές επιχειρήσεις. Αυτό θα διασφαλίσει ότι η χωρητικότητα των τερματικών σταθμών μπορεί να ανακατευθυνθεί σε εναλλακτικούς προμηθευτές, ενισχύοντας τελικά την ανθεκτικότητα των αγορών ενέργειας.
Αυτή η σταδιακή προσέγγιση θα βοηθήσει στην αποτελεσματική διακοπή της εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου, περιορίζοντας παράλληλα τις πιθανές επιπτώσεις στις τιμές της ενέργειας στην Ένωση και αποφεύγοντας κάθε κίνδυνο για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τα κράτη μέλη σε όλη τη διαδικασία. Θα παρακολουθεί στενά, μαζί με τον Οργανισμό της ΕΕ για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), την πρόοδο και τις επιπτώσεις της σταδιακής κατάργησης των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου. Σε περίπτωση που απειλείται η ασφάλεια του εφοδιασμού ενός ή περισσότερων κρατών μελών, η Επιτροπή μπορεί να λάβει τα απαραίτητα έκτακτα μέτρα.
Σύμφωνα με τον προτεινόμενο κανονισμό, οι εταιρείες που διαθέτουν συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου για ρωσικό αέριο θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες στην Επιτροπή. Επιπλέον, οι εισαγωγείς ρωσικού φυσικού αερίου θα πρέπει να παρέχουν στις τελωνειακές αρχές όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τη διαδρομή του εισαγόμενου αερίου από την πραγματική του προέλευση μέχρι το σημείο εισαγωγής στην Ένωση.
