Τις προσπάθειές της για διακοπή των νέων συμφωνιών για ρωσικό φυσικό αέριο και σταδιακή κατάργηση των υφισταμένων συμβάσεων στη Μόσχα, θα ανακοινώσει σήμερα (6/5) η Ευρωπαϊκή Ένωση, με το βλέμμα στραμμένο στον τερματισμό των, εδώ και δεκαετιών, ενεργειακών σχέσεων με τον άλλοτε κορυφαίο ευρωπαϊκό προμηθευτή.
Η ΕΕ έχει έναν μη δεσμευτικό στόχο, να τερματίσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027, τον οποίο έθεσε μετά την πλήρους κλίμακας ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Σε αυτό το κλίμα, η Κομισιόν θα δημοσιεύσει σήμερα έναν “οδικό χάρτη” με πιο συγκεκριμένα σχέδια για την επίτευξη αυτού του στόχου, μεταξύ άλλων μέσω μέτρων που αποσκοπούν στην απαγόρευση νέων συμφωνιών εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου και συμβολαίων spot, δήλωσαν στο Reuters πηγές με γνώση του ζητήματος.
Η Κομισιόν αξιολογεί επίσης νομικές επιλογές που θα επέτρεπαν στις ευρωπαϊκές εταιρείες να διακόψουν τις υφιστάμενες συμβάσεις ρωσικού φυσικού αερίου έως το τέλος του 2027. Οι δικηγόροι έχουν πει, ωστόσο, ότι θα είναι δύσκολο να επικαλεστεί κανείς “ανωτέρα βία” για να εγκαταλείψει αυτές τις συμφωνίες και ότι οι αγοραστές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν κυρώσεις για να το πράξουν.
Οποιαδήποτε τέτοια εργαλεία δεν θα λειτουργούσαν αμέσως. Η Κομισιόν θα πρέπει να προβεί σε νομοθετικές προτάσεις τους επόμενους μήνες, οι οποίες θα απαιτούν την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και μια ενισχυμένη πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ, ανάλογα με τον τύπο του προτεινόμενου νομικού εργαλείου. Τα σχέδια μπορούν ακόμη να τροποποιηθούν πριν από τη δημοσίευσή.
Σημειώνεται ότι περίπου το 19% του φυσικού αερίου της Ευρώπης εξακολουθεί να προέρχεται από τη Ρωσία, μέσω του αγωγού TurkStream και των μεταφορών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από το 40% που προμήθευε η Ρωσία στην Ευρώπη πριν από το 2022. Αλλά οι Ευρωπαίοι αγοραστές εξακολουθούν να έχουν συμβάσεις “take-or-pay” με την Gazprom, οι οποίες απαιτούν από εκείνους που αρνούνται τις παραδόσεις φυσικού αερίου να εξακολουθούν να πληρώνουν για το μεγαλύτερο μέρος των συμβατικών ποσοτήτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Rystad Energy, οι αγορές “spot” αποτέλεσαν περίπου το 31% του ρωσικού LNG που αγόρασε η Ευρώπη πέρυσι.
Καθώς προσπαθεί να μειώσει τις ρωσικές εισαγωγές, η Κομισιόν έχει δηλώσει πρόθυμη να αγοράσει περισσότερο αμερικανικό LNG, ένα από τα βήματα που έχει απαιτήσει ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump από την Ευρώπη ως τρόπο συρρίκνωσης του εμπορικού πλεονάσματος με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Κομισιόν ανησυχεί επίσης για τις τιμές της ενέργειας και έχει αναφέρει, ότι οποιαδήποτε μέτρα για τον περιορισμό των ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών πρέπει να πλήττουν περισσότερο τη Μόσχα παρά την ΕΕ και να λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο στο κόστος των καυσίμων.
Η επιβολή κυρώσεων θα ήταν ο ταχύτερος τρόπος για να σταματήσει η ΕΕ τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Ωστόσο, οι κυρώσεις θα απαιτούσαν ομόφωνη έγκριση και από τις 27 χώρες της ΕΕ, ενώ η Σλοβακία και η Ουγγαρία – οι οποίες εξακολουθούν να λαμβάνουν προμήθειες από ρωσικούς αγωγούς – έχουν ορκιστεί να αντιταχθούν σε αυτές.
Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ πιέζουν τη Ρωσία για μια ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία, η οποία, αν επιτευχθεί, μπορεί να ανοίξει εκ νέου την πόρτα για τη ρωσική ενέργεια και να μετριάσει τις κυρώσεις.
Η Κομισιόν είχε αρχικά προγραμματίσει να δημοσιεύσει τον οδικό χάρτη τον Μάρτιο, αλλά τον καθυστέρησε εν μέρει λόγω της αβεβαιότητας γύρω από αυτές τις εξελίξεις.
