Όλο και πιο περίπλοκη γίνεται η υπόθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, γνωστής ως Great Sea Interconnector (GSI). Πρόκειται για ένα έργο που μετά και την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας πολύ δύσκολα θα προχωρήσει, αλλά έχει ήδη αρχίσει να χρεώνεται στους Έλληνες καταναλωτές.
Είναι σαφές ότι ο ΑΔΜΗΕ θα διεκδικήσει με κάθε τρόπο τα 250 εκατ. ευρώ που όπως υποστηρίζει έχει ήδη διαθέσει για το έργο. Μάλιστα με βάση τη συμφωνία που υπεγράφη πριν από περίπου ένα χρόνο μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής κυβέρνησης, το κόστος θα διαμοιραστεί σε ίσα μερίδια (50%-50%). Μάλιστα ο ΑΔΜΗΕ στις αρχικές συμφωνίες επέμεινε να συμπεριληφθεί ρήτρα που προβλέπει ότι εάν το έργο δεν υλοποιηθεί για λόγους «ανωτέρας βίας» που δεν σχετίζονται με τον ίδιο, θα αποζημιωθεί πλήρως για τις δαπάνες που θα έχει κάνει έως τότε.
Παράλληλα η γαλλική Nexans στην οποία έχει ανατεθεί η κατασκευή του καλωδίου είναι βέβαιο ότι θα διεκδικήσει όσα προβλέπονται στο συμβόλαιό της, ενεργοποιώντας τις σχετικές ρήτρες. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το συνολικό κόστος του έργου υπολογίζεται σε 1,9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 1,4 δισ. ευρώ αφορούν στην κατασκευή του καλωδίου.
Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις ο ΑΔΜΗΕ έχει έως τώρα πληρώσει 200 εκατ. ευρώ στη Nexans, ενώ έχει εισπράξει και προκαταβολή 160 εκατ. ευρώ από την ευρωπαϊκή επιδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ.
Οι τελευταίες πληροφορίες από την Κύπρο αναφέρουν ότι στην έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας εμπλέκονται τόσο πολιτικά πρόσωπα, όσο και στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και ότι η έρευνα αφορά την περίοδο πριν την ανάληψη της ευθύνης του έργου από τον ΑΔΜΗΕ.
Ξεκίνησε η χρέωση για ένα έργο που ενδεχομένως δεν θα γίνει ποτέ
Όπως και να έχει πάντως, από την 1η Σεπτεμβρίου το κόστος του έργου χρεώνεται στους Έλληνες καταναλωτές, μέσω των τελών χρήσης του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή των τελών του εισπράττει η ΑΔΜΗΕ, όπως προβλέπει η ρυθμιστική απόφαση που έλαβε η ΡΑΑΕΥ τον Ιούλιο. Σύμφωνα με την απόφαση, για το 2025 οι Έλληνες καταναλωτές θα πρέπει να καταβάλουν ειδικά για τον GSI περί τα 7,1 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 37% των τελών χρήσης δικτύου, ενώ το υπόλοιπο 63% αντιστοιχίζεται στην κυπριακή πλευρά.
Για να ληφθεί η αντίστοιχη απόφαση από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου χρειάστηκε εντός του Ιουλίου να γίνουν τρεις τηλεδιασκέψεις υπό την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η απόφαση ελήφθη μεν, αλλά η ΡΑΕΚ πέταξε το μπαλάκι στο υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου που θα έπρεπε να καταβάλει 25 εκατ. ευρώ.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο επήλθε η απόλυτη εμπλοκή, αφού ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου Μάκης Κεραυνός επικαλέστηκε δυο μελέτες που αποδεικνύουν ότι το έργο είναι δεν είναι βιώσιμο ενώ … θυμήθηκε ότι έχουν περάσει 15 χρόνια από τη στιγμή που ξεκίνησε το έργο (υπό τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσο Κτορίδη) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ψάξει για ποιο λόγο δεν προχωρεί.
Σημειώνεται ότι το έργο είχε ξεκινήσει με την πλήρη υποστήριξη της κυπριακής πλευράς, αλλά οι ιδιώτες επιχειρηματίες που είχαν αναλάβει την υλοποίησή του δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν την αναγκαία τραπεζική χρηματοδότηση. Σε αυτό το σημείο με την υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης ενεπλάκη ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος πλήρωσε 48 εκατ. ευρώ στο επιχειρηματικό σχήμα υπό τον Νάσο Κτορίδη για την αγορά του έργου Eurasia Interconnector, το οποίο και μετονόμασε στη συνέχεια σε Great Sea Interconnector.
Μετά απ’ όλα αυτά είναι βέβαιο ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος να ξεμπλέξει το κουβάρι, όπως επίσης είναι απολύτως βέβαιο ότι μεγάλο μέρος του κόστους θα πληρωθεί από τους Έλληνες καταναλωτές.
