Νομικά μέτρα για την πλήρη κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού αερίου θα προτείνει τον επόμενο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος του 2027, με το Reuters σε δημοσίευμά του να εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να λειτουργήσει όλο αυτό.
Σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση των πρεσβευτών των χωρών της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, η Ουγγαρία και η Σλοβακία χαιρέτησαν το σχέδιο απαγόρευσης του ρωσικού φυσικού αερίου, ανέφεραν διπλωμάτες της ΕΕ. Ωστόσο, ορισμένοι εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τη νομική ασφάλεια του σχεδίου της ΕΕ και τον αντίκτυπό του στις τιμές της ενέργειας.
Ποιες επιλογές είναι στο τραπέζι
Η Επιτροπή αρνήθηκε να διευκρινίσει το είδος των νομικών εργαλείων τα οποία επεξεργάζεται, με τους διπλωμάτες της ΕΕ να επισημαίνουν μερικές επιλογές.
Μια εξ’ αυτών θα ήταν η επιβολή δασμών στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και LNG. Αν και δεν πρόκειται για πλήρη απαγόρευση, οι δασμοί θα έχουν ως στόχο να καταστήσουν οικονομικά ανέφικτες τις νέες συμφωνίες.
Οι δασμοί της ΕΕ στα ρωσικά λιπάσματα προσφέρουν ένα παράδειγμα για το πώς αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει. Εκεί, η ΕΕ σχεδιάζει να επιβάλει δασμούς που θα αυξάνονται στα 430 ευρώ ανά τόνο εντός τριών ετών. Πρόκειται για ένα «απαγορευτικό» μέτρο που στην κυριολεξία κόβει μαχαίρι τις εισαγωγές.
Τέτοιοι δασμοί θα μπορούσαν επίσης να επιτρέψουν στις ευρωπαϊκές εταιρείες με μακροπρόθεσμες συμβάσεις ρωσικού φυσικού αερίου να υποστηρίξουν ότι η νομοθεσία της ΕΕ έχει αλλάξει σε τέτοιο βαθμό ώστε οι όροι των συμβολαίων τους να είναι μη βιώσιμοι και να επικαλούνται την «ανωτέρα βία» για την έξοδο από αυτές τις συμφωνίες.
Οι δικηγόροι έχουν προειδοποιήσει, ωστόσο, ότι οι εταιρείες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οικονομικές κυρώσεις για να το κάνουν.
Πώς μπορεί να επιβαρυνθεί μια απαγόρευση;
Οι κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι η μεγαλύτερη διαφάνεια στις συναλλαγές ρωσικού φυσικού αερίου θα είναι ζωτικής σημασίας. Για να επιτευχθεί αυτό, η ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη «Βάση δεδομένων της Ένωσης», μια πλατφόρμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρακολουθεί τις εισαγωγές βιοκαυσίμων από την ΕΕ.
Αυτό το εργαλείο θα μπορούσε να επανασχεδιαστεί για να παρακολουθεί το ρωσικό φυσικό αέριο και να αποκαλύπτει ποιες εταιρείες το εμπορεύονται, επιτρέποντας στους αξιωματούχους να στοχεύουν προμηθευτές ή εμπόρους που παραβιάζουν την απαγόρευση. Οι προτάσεις της Επιτροπής του Ιουνίου θα περιλαμβάνουν επίσης υποχρεώσεις για τις εταιρείες να αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τις συμφωνίες τους για το ρωσικό αέριο.
Ποιοι θα επηρεαστούν πιο πολύ
Η Ρωσία παρείχε το 19% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ πέρυσι, μέσω LNG και μέσω του αγωγού TurkStream που τροφοδοτεί την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από το περίπου 45% του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου που παρείχε η Ρωσία πριν από την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. Το μερίδιο της Ρωσίας αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, στο 13% φέτος, αφού οι παραδόσεις στην Ευρώπη μέσω ουκρανικών αγωγών σταμάτησαν στα τέλη του 2024.
Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ που έλαβαν προηγουμένως προμήθειες από ρωσικούς αγωγούς έχουν στραφεί σε εναλλακτικές. Η Αυστρία, η οποία λάμβανε ρωσικό αέριο μέσω Ουκρανίας μέχρι τα τέλη του 2024, τώρα εισάγει αέριο από διαδρομές, μεταξύ των οποίων μέσω Γερμανίας και Ιταλίας, συνήθως από ένα μείγμα προμηθευτών.
Για την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, η μετάβαση σε εναλλακτικές θα κοστίσει. Για το LNG, η εικόνα είναι διαφορετική. Το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ισπανία εισάγουν το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού LNG που εισέρχεται στην Ευρώπη και μπορούν πιο εύκολα να το αντικαταστήσουν με άλλες προμήθειες από διαφορετικές πηγές.
