Mε σημαντικά μηνύματα και συμβολισμούς για την ανάγκη ενεργειακής ενοποίησης της Ευρώπης και της ρεαλιστικής ολοκλήρωσης της πράσινης μετάβασης, πραγματοποιήθηκε σήμερα, στο Ζάππειο Μέγαρο, το Άτυπο Υπουργικό Συμβούλιο της Ενεργειακής Κοινότητας, το οποίο εφέτος είχε εορταστικό χαρακτήρα, με αφορμή και την επέτειο 20 χρόνων από την ίδρυσή της.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου υποδέχθηκε μεταξύ άλλων, στο Ζάππειο Μέγαρο, τον Ευρωπαίο Επίτροπο για την Ενέργεια και τη Στέγαση, κ. Dan Jorgensen, τον Γενικό Διευθυντή της Ενεργειακής Κοινότητας, κ. Artur Lorkowski, καθώς και Υπουργούς Ενέργειας και Περιβάλλοντος των Συμβαλλόμενων Μερών της Ενεργειακής Κοινότητας.
Μετά το πέρας του Άτυπου Συμβουλίου Υπουργών της Ενεργειακής Κοινότητας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου, δήλωσε:
«Εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, νιώθω υπερηφάνεια που σας καλωσορίζω στην Αθήνα για τον εορτασμό της 20ής επετείου της Ενεργειακής Κοινότητας. Μαζί με τον εκλεκτό Επίτροπο, κ. Jorgensen και τον Εκτελεστικό Διευθυντή, κ. Lorkowski, υποδεχθήκαμε 16 Υπουργούς και Αναπληρωτές Υπουργούς από 10 Συμβαλλόμενα Μέρη και είχαμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε πώς μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά στην Ευρώπη. Ήταν εδώ, στην Αθήνα, πριν από 20 χρόνια, που ιδρύθηκε η Ενεργειακή Κοινότητα με έναν πολύ φιλόδοξο στόχο: να ενώσει την περιοχή μας με την υπόλοιπη Ευρώπη, μέσω της εναρμόνισης των αγορών, της ρυθμιστικής σύγκλισης και της συνεργασίας σε θέματα πολιτικής για την κλιματική αλλαγή, πάντα με σεβασμό στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Η περιοχή μας ήταν – και εξακολουθεί να είναι – ένα κομμάτι της Ευρώπης που δεν έχει πλήρως ενσωματωθεί. Και αυτό αποτελεί ένα διαρθρωτικό μειονέκτημα για όλους τους πολίτες μας. Αυτό το έχουν πλέον συνειδητοποιήσει όλες τα συμβαλλόμενα μέρη. Είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος μετά την πρώτη συνεδρίαση, γιατί όλα τα Συμβαλλόμενα Μέρη εξέφρασαν ισχυρή δέσμευση για τη σύζευξη των αγορών ενέργειας. Θα πρέπει να είμαστε περήφανοι για την πρόοδο που έχουμε σημειώσει στον τομέα του φυσικού αερίου. Έχει επέλθει μια ουσιαστική μεταβολή χάρη στον κάθετο διάδρομο. Πλέον δεν εξαρτόμαστε από το ρωσικό αέριο – έχουμε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) που έρχεται δια θαλάσσης από τον Νότο και φτάνει μέχρι την Ουκρανία και τη Μολδαβία.
Ωστόσο, απομένει πολύς δρόμος να διανύσουμε στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, έναν τομέα που είναι τεχνικά πολύπλοκος, απολύτως ρυθμιζόμενος και συνεχώς μεταβαλλόμενος. Τώρα είναι η στιγμή η περιοχή μας να καλύψει το κενό και να γεφυρώσει τις αποστάσεις για την ευημερία των πολιτών μας και ολόκληρης της περιοχής. Κύριε Επίτροπε, σας ευχαριστώ θερμά που είστε εδώ και για τη διαρκή στήριξή σας στην περιοχή μας, η οποία μας επιτρέπει να προοδεύουμε και να εναρμονιζόμαστε με την υπόλοιπη Ευρώπη».
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Ενέργεια και τη Στέγαση, κ. Dan Jorgensen, δήλωσε:
«Σας ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ, και σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία σας εδώ, με αφορμή τα 20 χρόνια της Ενεργειακής Κοινότητας. Πράγματι, έχουμε διανύσει μεγάλη απόσταση και έχει υπάρξει ουσιαστική συνεργασία προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεών μας. Αλλά έχουμε ακόμη πολλή δουλειά μπροστά μας. Πρέπει να επιτύχουμε καλύτερη και πιο αποδοτική σύζευξη των αγορών μας. Βρισκόμαστε ακόμη στη διαδικασία απανθρακοποίησης των οικονομιών μας για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Πρέπει να γίνουμε πλήρως ανεξάρτητοι από τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία.
Θα ήθελα να αφιερώσω λίγα λεπτά να μιλήσω για την κατάσταση στην Ουκρανία και για το τι κάνουμε για να στηρίξουμε τους φίλους μας εκεί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απόλυτα αφοσιωμένη στο να στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας. Πιστεύουμε ότι αυτός ο παράνομος, βίαιος πόλεμος που εξαπέλυσε ο Πούτιν κατά της Ουκρανίας είναι ντροπή. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η Ρωσία στοχεύει την ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας. Όταν το κάνει αυτό, δεν πλήττει απλώς εργοστάσια και καλώδια – πλήττει τις ζωές απλών οικογενειών. Γι’ αυτό και κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βοηθήσουμε την Ουκρανία να αποκαταστήσει τις ζημιές και να διαμορφώσει ένα ενεργειακό σύστημα που να είναι ανθεκτικό. Από τον Φεβρουάριο του 2022, βρισκόμαστε σε διαδικασία απεξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα – κυρίως από το φυσικό αέριο, αλλά και από τον άνθρακα και το πετρέλαιο. Το 2022, το 51% του άνθρακα που εισάγαμε στην Ε.Ε. προερχόταν από τη Ρωσία. Σήμερα, το ποσοστό είναι 0%. Το πετρέλαιο ήταν στο 27%, σήμερα είναι 3%. Το φυσικό αέριο ήταν στο 45%, σήμερα είναι 13%. Αλλά ακόμη και το 13% είναι υπερβολικό.
Στέλνουμε, λοιπόν, ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τη Ρωσία: αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν θα επιτρέψουμε πλέον στη Ρωσία να εκβιάζει τα κράτη-μέλη μας. Δεν θα επιτρέψουμε να εργαλειοποιείται η ενέργεια εις βάρος μας. Δεν θα συμβάλουμε – ούτε έμμεσα – στη χρηματοδότηση του πολεμικού ταμείου της Ρωσίας. Γι’ αυτό και αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου. Έχω ήδη καταθέσει τις σχετικές προτάσεις και τώρα βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω την ελληνική κυβέρνηση για την ακλόνητη υποστήριξή της στα ζητήματα αυτά. Τώρα, επιστρέφοντας στο κύριο θέμα της σημερινής μας συνάντησης, όπως είπε και ο Υπουργός, είμαι βέβαιος ότι θα σημειώσουμε πρόοδο. Είχαμε μια πολύ καλή συζήτηση το πρωί. Όλες οι χώρες που εκπροσωπούνται εδώ βρίσκονται σε τροχιά μεταρρυθμίσεων – για την απανθρακοποίηση, για την εξορθολογισμένη λειτουργία των αγορών, για τη μείωση των τιμών προς όφελος των καταναλωτών τους και για την αμοιβαία στήριξη σε αυτή τη διαδρομή. Η διασύνδεση είναι το σημαντικότερο εργαλείο για να επιτύχουμε τους στόχους αυτούς. Με αυτά τα λόγια, Σταύρο, αγαπητέ μου φίλε, σε ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία».
Τέλος, από την πλευρά του, ο Γενικός Διευθυντής της Ενεργειακής Κοινότητας, κ. Artur Lorkowski, δήλωσε:
«Κυρίες και κύριοι, ακριβώς πριν από 20 χρόνια, σε αυτό εδώ το μέρος, υπεγράφη η Συμφωνία για την Ενεργειακή Κοινότητα. Οι χώρες της περιοχής και η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισαν – στον απόηχο των πολέμων στα Βαλκάνια – να προχωρήσουν με συνεργασία και ενοποίηση. Σήμερα θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη όλων των συμβαλλομένων μερών, των Υπουργών που βρίσκονται σήμερα εδώ μαζί μας, αλλά και προς την ελληνική κυβέρνηση για τη θερμή φιλοξενία – και όχι μόνο για αυτό. Η Ελλάδα δεν είναι απλώς οικοδεσπότης σήμερα. Η Ελλάδα είναι το παράθυρο αυτών των χωρών προς την αγορά LNG, μέσω των υποδομών που έχουν αναπτυχθεί. Είναι επίσης το σημείο πρόσβασης στο ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Η στενή συνεργασία με τα Δυτικά Βαλκάνια έχει οικονομικά οφέλη για την Ελλάδα – αλλά πέρα από την οικονομία, πρόκειται και για ασφάλεια και σταθερότητα. Μόνο μέσω αυτής της συνεργασίας μπορούμε να ενσωματώσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο σύστημα και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με διακοπές ρεύματος. Αυτή η ενοποίηση, όμως, συμβαδίζει και με υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τα συμβαλλόμενα μέρη – ώστε να διαμορφωθεί ένα ενιαίο επίπεδο σύγκλισης. Γι’ αυτό και διεξάγεται διάλογος για την τιμολόγηση, τη μείωση των εκπομπών, και γι’ αυτό θα συνεχιστεί η συζήτηση γύρω από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».
