Στην καρδιά της Αθήνας και των άλλων μεγάλων πόλεων, η εικόνα είναι γνώριμη: Ηλικιωμένοι και πεζοί δυσκολεύονται να κινηθούν ανάμεσα σε ηλεκτρικά πατίνια που φράζουν ράμπες και διαβάσεις, ενώ, την ίδια ώρα, επιδόξοι αναβάτες μπαίνουν κανονικά στην κυκλοφορία, ανάμεσα σε αυτοκίνητα και λεωφορεία, κάνοντας επικίνδυνους ελιγμούς και παραβιάζοντας φανάρια.
Είναι πλέον φανερό πως το μέσο που εμφανίστηκε ως σύμβολο βιώσιμης κινητικότητας και αστικής ευκολίας έχει εξελιχθεί, για πολλούς από ευκολία σε.. δημόσιο κίνδυνο.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στις γειτονιές. Στις αρχές του έτους είχε γίνει viral ένα βίντεο που κατέγραψε αναβάτη ηλεκτρικού πατινιού να κινείται με μεγάλη ταχύτητα στην Αττική Οδό.
Παρόμοιο περιστατικό είχε σημειωθεί και στον Περιφερειακό της Θεσσαλονίκης, προκαλώντας την ίδια αγανάκτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η χθεσινή (31/10) αντιπαράθεση μεταξύ της Δόμνας Μιχαηλίδου και του Χάρη Δούκα αποκάλυψε για άλλη μια φορά το θεσμικό «μπέρδεμα» γύρω από τα ηλεκτρικά πατίνια. Η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής ζήτησε από τον Δήμο Αθηναίων να προχωρήσει σε ρυθμίσεις, επικαλούμενη καταγγελίες πολιτών και οργανώσεων ΑμεΑ που κάνουν λόγο για εμπόδια σε ράμπες και διαβάσεις.
Ο Δήμαρχος απάντησε ότι η ευθύνη ανήκει στην κυβέρνηση, υποστηρίζοντας πως οι δήμοι έχουν μόνο δυνητική αρμοδιότητα να καθορίσουν σημεία στάθμευσης και όχι να αδειοδοτήσουν τις εταιρείες. Το αποτέλεσμα είναι μια γκρίζα ζώνη ευθυνών που αφήνει τους παρόχους να λειτουργούν χωρίς ενιαίο πλαίσιο, με ελέγχους που σπάνια εφαρμόζονται στην πράξη.
Το αποτέλεσμα είναι ένα κενό κανόνων που επιτρέπει στους παρόχους να δρουν σχεδόν ανεξέλεγκτα. Στην Αθήνα υπάρχουν ήδη δεκάδες σημεία όπου τα πατίνια στοιβάζονται άτακτα, συχνά πάνω σε πεζοδρόμια και μπροστά από καταστήματα. Παρά τις εξαγγελίες για δημιουργία περίπου 70 ειδικών θέσεων στάθμευσης, το σχέδιο παραμένει σε αρχικό στάδιο, ενώ η Δημοτική Αστυνομία δεν διαθέτει το απαραίτητο προσωπικό για ουσιαστικούς ελέγχους.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τροχαίας, τα ατυχήματα με ηλεκτρικά πατίνια έχουν αυξηθεί τα τελευταία τρία χρόνια, κυρίως στο κέντρο της Αθήνας αλλα και στη Θεσσαλονίκη.
Οι παραβάσεις που καταγράφει η Δημοτική Αστυνομία στη συμπρωτεύουσα ξεπερνούν κάθε φαντασία: οδήγηση χωρίς χέρια, είσοδος σε μονόδρομους, ακόμη και περιπτώσεις όπου πέντε άτομα επέβαιναν σε ένα πατίνι. Στο παραλιακό μέτωπο, πολλοί κινούνται με μεγάλη ταχύτητα πάνω σε πεζοδρόμια, χωρίς κράνος ή ανακλαστικό γιλέκο, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τον εαυτό τους όσο και τους πεζούς.
Μόνο το 2024, στο πλαίσιο ελέγχων, ελέγχθηκαν 4.416 χρήστες και βεβαιώθηκαν 1.472 παραβάσεις, ενώ στο πρώτο τετράμηνο του 2025 κόπηκαν 675 κλήσεις — οι περισσότερες για μη χρήση κράνους. Στην ίδια περίοδο σημειώθηκαν 23 ατυχήματα με 26 τραυματίες, ενώ πρόσφατα περιστατικά, όπως η σύγκρουση δίκυκλου με πατίνι στην οδό Κωνσταντίνου Καραμανλή, επιβεβαιώνουν την επικινδυνότητα της κατάστασης.
Έναν χρόνο πριν, τον Νοέμβριο του 2024, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC) δημοσίευσε μια εκτενή έκθεση για την οδική ασφάλεια των ηλεκτρικών πατινιών, καλώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση να θεσπίσει ενιαίες και υποχρεωτικές τεχνικές προδιαγραφές. Σήμερα, κάθε χώρα εφαρμόζει διαφορετικούς κανόνες ή εθελοντικά πρότυπα, γεγονός που δημιουργεί ένα κατακερματισμένο και συχνά αναποτελεσματικό πλαίσιο.
Η έκθεση προτείνει ένα σύνολο βασικών μέτρων ασφάλειας για τα πατίνια που κυκλοφορούν στην ΕΕ:
Παράλληλα, το ETSC ζητά αυστηρούς κανόνες για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών, καθώς και απαγόρευση μεταφοράς δεύτερου ατόμου στο πατίνι. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, το 50% έως 66% των θανατηφόρων περιστατικών με ηλεκτρικά πατίνια σχετίζεται με κατανάλωση αλκοόλ.
Η έρευνα κατέγραψε 119 θανάτους το 2022 σε οδικές συγκρούσεις όπου εμπλέκονταν οχήματα μικροκινητικότητας, κυρίως ηλεκτρικά πατίνια. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι πραγματικοί αριθμοί πιθανόν να είναι υψηλότεροι, καθώς πολλά περιστατικά δεν καταγράφονται στα εθνικά στατιστικά στοιχεία. Για το λόγο αυτό ζητούν καλύτερη σύνδεση των δεδομένων νοσοκομείων και αστυνομίας, ώστε να υπάρχει σαφέστερη εικόνα για τα ποσοστά τραυματισμών.
Σύμφωνα με την έκθεση, χώρες όπως η Φινλανδία και η Νορβηγία έχουν εφαρμόσει νυχτερινούς περιορισμούς στη χρήση ή στη μέγιστη ταχύτητα των πατινιών, γεγονός που οδήγησε σε μείωση των ατυχημάτων. Το ETSC προτείνει επίσης την υιοθέτηση ορίου ταχύτητας 30 χλμ/ώρα στους αστικούς δρόμους, καθώς η πιθανότητα θανάτου για πεζούς και αναβάτες μειώνεται δραστικά σε χαμηλότερες ταχύτητες.
Η συντάκτρια της έκθεσης, Jenny Carson, τονίζει ότι τα ηλεκτρικά πατίνια αποτελούν πλέον «καθιερωμένο και δημοφιλή τρόπο μετακίνησης» αλλά συνοδεύονται από «βαθμό κινδύνου που πρέπει να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά». Όπως επισημαίνει, μόνο με συνδυασμό ασφαλέστερων οχημάτων, ασφαλέστερων δρόμων και υπεύθυνης συμπεριφοράς μπορούν να προστατευθούν οι ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου.
Από ελληνικής πλευράς, η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) “Πάνος Μυλωνάς”, υπογραμμίζει ότι στη χώρα μας έχουν σημειωθεί τουλάχιστον πέντε θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα με ηλεκτρικά πατίνια, χωρίς όμως να υπάρχουν επίσημα και πλήρη στατιστικά στοιχεία. Το Ινστιτούτο έχει αναπτύξει το πρόγραμμα «Μικρά Οχήματα – Μεγάλη Ευθύνη», στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιούνται εκπαιδεύσεις και ενημερωτικές καμπάνιες για την ασφαλή χρήση των μέσων μικροκινητικότητας.
Η εικόνα δεν είναι ίδια παντού. Ενώ στη χώρα μας το πλαίσιο για τα ηλεκτρικά πατίνια παραμένει θολό, πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν ήδη προχωρήσει σε σαφείς κανονισμούς και περιορισμούς χρήσης.
Παρίσι: Τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια απαγορεύτηκαν μετά από δημοψήφισμα το 2023. Η πόλη ενθαρρύνει τη χρήση ποδηλάτου και δημόσιων μεταφορών.
Μαδρίτη: Από το 2024 αποσύρθηκαν όλες οι εταιρείες ενοικίασης. Ο Δήμος επικαλέστηκε προβλήματα ασφάλειας και στάθμευσης.
Βαρκελώνη: Από τον Φεβρουάριο του 2025 οποιοσδήποτε οδηγεί ηλεκτρικό πατίνι σε πεζοδρόμιο ή χωρίς κράνος αντιμετωπίζει πρόστιμο έως και 500 ευρώ.
Λονδίνο: Τα πατίνια επιτρέπονται μόνο μέσω αδειοδοτημένων παρόχων. Όριο ταχύτητας 20 χλμ/ώρα, γεωφράχτες και υποχρεωτική ασφάλιση.
Ρώμη: Επιτρέπεται η χρήση μόνο με κράνος και όρια 20 χλμ/ώρα στους δρόμους και 6 χλμ/ώρα στους πεζόδρομους. Υποχρεωτική στάθμευση σε ειδικές θέσεις.
Βρυξέλλες – Κοπεγχάγη: Αυστηρές ζώνες κίνησης και βαριά πρόστιμα για πατίνια σε πεζοδρόμια. Υποχρεωτικά σημεία φόρτισης και στάθμευσης.
Βερολίνο: Από το 2024 απαγορεύεται η μεταφορά πατινιών στα μέσα μεταφοράς. Ενισχυμένοι έλεγχοι και πρόστιμα για παραβάσεις.
