Καθώς πλησιάζει η 12η Οκτωβρίου, ημερομηνία έναρξης της εξαμηνιαίας εφαρμογής του νέου Συστήματος Εισόδου–Εξόδου (Entry/Exit System – EES) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυκλοφορούν πολλές παρερμηνείες και μύθοι γύρω από το τι πραγματικά σημαίνει αυτό για τα αεροπορικά ταξίδια.

Αν και το νέο Σύστημα Εισόδου–Εξόδου (EES) δεν αλλάζει τις διαδικασίες για πολίτες κρατών-μελών της Ε.Ε., θα έχει έμμεση αλλά ουσιαστική επίδραση και στους Έλληνες ταξιδιώτες.

• Πρώτον, όσοι Έλληνες ταξιδεύουν εκτός ζώνης Σένγκεν – για παράδειγμα προς το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τουρκία, την Ελβετία ή τα Δυτικά Βαλκάνια – θα έρχονται αντιμέτωποι με νέους ελέγχους στα σύνορα, καθώς τα συστήματα EES και ETIAS θα εφαρμόζονται σταδιακά και σε πτήσεις από και προς αυτές τις χώρες.
• Δεύτερον, το EES θα επηρεάσει τη λειτουργία των ελληνικών αεροδρομίων και λιμανιών, αφού απαιτεί την εγκατάσταση αυτοματοποιημένων κιόσκων, βιομετρικών σαρωτών και νέων τεχνολογιών ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι οι επιβάτες – ακόμη κι αν είναι Ευρωπαίοι – θα αντιμετωπίζουν αυξημένους χρόνους αναμονής, ειδικά στα διεθνή σημεία εισόδου της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κέρκυρα κ.ά.), τουλάχιστον κατά τους πρώτους μήνες λειτουργίας του συστήματος.
• Τέλος, το EES συνδέεται άμεσα και με το τουριστικό προφίλ της Ελλάδας, καθώς θα επηρεάσει τον τρόπο εισόδου εκατομμυρίων επισκεπτών εκτός Ε.Ε. (όπως από Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και Μέση Ανατολή) που αποτελούν κρίσιμο ποσοστό των αφίξεων στη χώρα.

Μύθοι και αλήθειες για το νέο σύστημα ελέγχου

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι ταξιδιώτες εκτός Ε.Ε. θα πρέπει να αποδεικνύουν πως έχουν ταξιδιωτική ασφάλιση, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι το EES είναι «τιμωρία» προς το Ηνωμένο Βασίλειο για το Brexit.
Ας δούμε ποιοι από αυτούς τους ισχυρισμούς ευσταθούν και ποιοι είναι απλώς… μύθοι.

Μύθος 1: Οι Βρετανοί ταξιδιώτες θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι διαθέτουν ιατρική ασφάλιση

Πρόσφατα υπήρξε σύγχυση σχετικά με το αν οι ταξιδιώτες εκτός Ε.Ε. που χρησιμοποιούν το Eurostar από το Ηνωμένο Βασίλειο προς τη ζώνη Σένγκεν θα χρειάζεται να παρουσιάζουν αποδεικτικά ιατρικής ασφάλισης.

Από τις 12 Οκτωβρίου, οι επιβάτες θα πρέπει να σκανάρουν τα διαβατήρια ή τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα σε ειδικά περίπτερα στον σταθμό London St Pancras International.
Κατά τη διαδικασία θα απαντούν και σε ορισμένες ερωτήσεις σχετικά με τα ταξιδιωτικά τους σχέδια.

Τα βρετανικά ΜΜΕ αρχικά ανέφεραν ότι μία από τις ερωτήσεις θα είναι «Έχετε ιατρική ασφάλιση;».
Ωστόσο, η Eurostar επιβεβαίωσε στο Euronews Travel ότι πρόκειται για λάθος μετάφραση – η ερώτηση αφορά την ταξιδιωτική ασφάλιση, όχι την ιατρική.

Η βρετανική κυβέρνηση έχει επίσης διευκρινίσει ότι δεν απαιτείται ιατρική ασφάλιση για την είσοδο στην Ε.Ε. μετά την εφαρμογή του EES.
Όπως δήλωσε εκπρόσωπος:

«Η ιατρική ασφάλιση δεν θα αποτελεί υποχρεωτική προϋπόθεση για τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου που ταξιδεύουν στην Ε.Ε. στο πλαίσιο του EES. Παρ’ όλα αυτά, συνιστούμε έντονα σε όλους τους ταξιδιώτες να έχουν ολοκληρωμένη ταξιδιωτική ασφάλιση, που να περιλαμβάνει και ιατρική κάλυψη.»

Πολλοί Βρετανοί σήμερα βασίζονται στην Κάρτα Παγκόσμιας Υγειονομικής Ασφάλισης (GHIC), που εκδίδεται δωρεάν από το NHS.
Η GHIC δεν αντικαθιστά την ασφάλιση, αλλά εξασφαλίζει πρόσβαση σε αναγκαία ιατρική περίθαλψη σε χώρες της Ε.Ε. και την Ελβετία με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους κατοίκους.

Η ιδέα ότι η ταξιδιωτική ασφάλιση θα γίνει υποχρεωτική με το νέο σύστημα προκάλεσε ανησυχία, ιδίως μεταξύ ηλικιωμένων ή ατόμων με προϋπάρχουσες παθήσεις, καθώς οι σχετικές πολιτικές μπορεί να είναι ιδιαίτερα ακριβές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, επιβεβαίωσε στην εφημερίδα The Independent ότι δεν θα απαιτείται κανένα αποδεικτικό ασφάλισης.
Το EES δεν αλλάζει τους κανόνες εισόδου για τους Βρετανούς ή άλλους ταξιδιώτες εκτός Ε.Ε., αλλά αυτοί πρέπει να συνεχίσουν να τηρούν τους μετα-Brexit κανονισμούς.

Αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες πρέπει:

• να δικαιολογούν τον σκοπό του ταξιδιού τους,
• να αποδεικνύουν πως διαθέτουν επαρκή οικονομικά μέσα,
• να έχουν επιβεβαιωμένη κράτηση διαμονής,
• και να μπορούν να δείξουν εισιτήριο επιστροφής ή συνέχισης του ταξιδιού σε χώρα όπου έχουν δικαίωμα εισόδου.

Το διαβατήριό τους πρέπει να είναι έγκυρο για τουλάχιστον 3 μήνες μετά την ημερομηνία εξόδου από την Ε.Ε. και να έχει εκδοθεί τα τελευταία 10 χρόνια.

Μύθος 2: Οι Βρετανοί θα χρειάζονται νέα βίζα με το EES

Οι ταξιδιώτες από χώρες χωρίς υποχρέωση θεώρησης, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν θα χρειάζονται βίζα για σύντομες παραμονές (μέχρι 90 ημέρες μέσα σε διάστημα 180 ημερών) μετά την έναρξη του EES.

Το νέο σύστημα δεν αλλάζει την πολιτική θεωρήσεων.
Απλώς θα καταγράφει ηλεκτρονικά τα δεδομένα εισόδου και εξόδου των ταξιδιωτών από χώρες εκτός Ε.Ε. προς τη ζώνη Σένγκεν, αντικαθιστώντας τη χειρόγραφη σφράγιση στα διαβατήρια.
Ο σκοπός του είναι να εντοπίζει όσους παραμένουν πέρα από το επιτρεπόμενο χρονικό όριο, να ενισχύει την ασφάλεια των συνόρων και να επιταχύνει τον έλεγχο.

Το EES δεν είναι το ίδιο με το ETIAS (European Travel Information and Authorisation System), το οποίο θα τεθεί σε ισχύ από τα τέλη του 2026.
Το ETIAS θα απαιτείται από όλους τους ταξιδιώτες χωρίς βίζα – συμπεριλαμβανομένων των Βρετανών – αλλά δεν είναι βίζα.

Πρόκειται για σύστημα ηλεκτρονικής προέγκρισης ταξιδιού, παρόμοιο με το αμερικανικό ESTA, και η αίτηση θα γίνεται γρήγορα και διαδικτυακά.

Μύθος 3: Το EES αποτελεί «τιμωρία» για το Brexit

Κάποιοι Βρετανοί εκφράζουν την ανησυχία ότι το νέο EES εφαρμόζεται ως αντίποινα για το Brexit.
Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική:

Το EES είναι ένα πανευρωπαϊκό έργο που στοχεύει στη βελτίωση του ελέγχου συνόρων για όλους τους μη Ευρωπαίους ταξιδιώτες, ανεξαρτήτως υπηκοότητας.

Ο σχεδιασμός του ξεκίνησε πριν από το Brexit, με τη συμμετοχή και του Ηνωμένου Βασιλείου όσο ακόμη ήταν μέλος της Ε.Ε.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το ίδιο το Ηνωμένο Βασίλειο εισάγει αντίστοιχο ψηφιακό σύστημα ελέγχου, το Electronic Travel Authorisation (ETA), από τον Απρίλιο του 2025.
Το ETA είναι ψηφιακή άδεια ταξιδιού συνδεδεμένη με το διαβατήριο, όχι βίζα.
Θα απαιτείται από ταξιδιώτες χωρών χωρίς υποχρέωση βίζας, ακόμη και για διέλευση (transit) ή σύντομες επισκέψεις.

Με ένα ETA, οι ταξιδιώτες θα μπορούν να κάνουν πολλαπλά ταξίδια στο Ηνωμένο Βασίλειο έως 6 μήνες, μέσα σε διάστημα δύο ετών, ή μέχρι να λήξει το διαβατήριό τους.

Μύθος 4: Το EES ισχύει για όλους – ακόμη και για πολίτες της Ε.Ε.

Το σύστημα δεν εφαρμόζεται σε πολίτες της Ε.Ε.
Θα ισχύει μόνο για ταξιδιώτες εκτός Ε.Ε., είτε προέρχονται από χώρες χωρίς βίζα, είτε από τρίτες χώρες που απαιτούν θεώρηση, όταν ταξιδεύουν προσωρινά στη ζώνη Σένγκεν.

Εξαιρούνται επίσης:

• όσοι έχουν μακροχρόνια άδεια παραμονής ή βίζα σε χώρα της Σένγκεν,
• όσοι ταξιδεύουν για σπουδές, έρευνα, εθελοντική υπηρεσία ή προγράμματα ανταλλαγής,
• διασυνοριακοί εργαζόμενοι, επικεφαλής κρατών και άτομα με ειδικά προνόμια ελέγχου συνόρων.

Μύθος 5: Το EES θα επιβάλει νέα τέλη στα σύνορα

Το ίδιο το EES δεν προβλέπει καμία επιπλέον χρέωση κατά την είσοδο ή την έξοδο.
Όταν όμως τεθεί σε ισχύ το ETIAS το 2026, οι ταξιδιώτες από χώρες εκτός Ε.Ε. θα πρέπει να πληρώνουν τέλος περίπου 20 ευρώ ανά άτομο για την έγκριση ταξιδιού.

Η έγκριση θα ισχύει για τρεις (3) χρόνια ή έως τη λήξη του διαβατηρίου.
Από την πληρωμή εξαιρούνται άνω των 70 και κάτω των 18 ετών, καθώς και μέλη οικογενειών πολιτών της Ε.Ε. ή πολιτών τρίτων χωρών με δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης στην Ε.Ε.

Το τέλος αυξήθηκε πρόσφατα από 7 σε 20 ευρώ και παραμένει υπό αξιολόγηση, καθώς υπάρχουν ανησυχίες ότι επιβαρύνει δυσανάλογα τους ταξιδιώτες, ιδίως τις οικογένειες.

Μύθος 6: Το EES θα προκαλέσει μεγαλύτερη ταλαιπωρία στα σύνορα

Ορισμένοι ταξιδιώτες και ειδικοί φοβούνται ότι το νέο σύστημα θα επιβραδύνει τους ελέγχους στα πολυσύχναστα ευρωπαϊκά αεροδρόμια.
Είναι πιθανό να υπάρξουν προσωρινές καθυστερήσεις στην αρχή, καθώς ταξιδιώτες και προσωπικό εξοικειώνονται με το νέο σύστημα.

Σε βάθος χρόνου όμως, το EES αναμένεται να κάνει τους ελέγχους πιο γρήγορους και αποδοτικούς, αντικαθιστώντας τις σφραγίδες διαβατηρίων με αυτόματες βιομετρικές διαδικασίες, όπως αναγνώριση προσώπου και δακτυλικών αποτυπωμάτων.

Το EES εξετάζει επίσης τη χρήση προ-εγγραφής και αυτόματων κιόσκων σε επιλεγμένα σύνορα για να μειώσει τον χρόνο αναμονής.
Τα δεδομένα κάθε ταξιδιώτη θα παραμένουν έγκυρα για τρία έτη, και στο διάστημα αυτό θα χρειάζεται μόνο σύντομη ταυτοποίηση, όχι πλήρης νέα εγγραφή.

Μύθος 7: Το EES θα αποθηκεύει όλα τα προσωπικά δεδομένα

Με δεδομένες τις αυξανόμενες ανησυχίες για την προστασία προσωπικών δεδομένων, υπήρξαν φήμες ότι το EES θα καταγράφει τα πάντα για τους ταξιδιώτες.

Στην πραγματικότητα, το σύστημα θα συλλέγει μόνο συγκεκριμένες πληροφορίες:

• βιομετρικά στοιχεία (φωτογραφία προσώπου και δακτυλικά αποτυπώματα),
• ημερομηνίες εισόδου και εξόδου,
• και στοιχεία διαβατηρίου.

Δεν θα παρακολουθεί δραστηριότητες, τοποθεσίες ή άλλες προσωπικές πληροφορίες.
Όλα τα δεδομένα θα υπόκεινται σε αυστηρή προστασία σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε., με σαφείς περιορισμούς στη χρήση, τη διατήρηση και την πρόσβαση.

Ο στόχος του συστήματος είναι να διασφαλίζει την τήρηση του κανόνα των 90 ημερών και να εντοπίζει τυχόν παραβάσεις.

Το Entry/Exit System (EES) δεν φέρνει νέα «γραφειοκρατία» ή υποχρεωτικές ασφάλειες, αλλά ψηφιοποιεί τη διαδικασία ελέγχου στα σύνορα της Ευρώπης, καθιστώντας την πιο ασφαλή, γρήγορη και σύγχρονη.
Για τους περισσότερους ταξιδιώτες, αυτό σημαίνει λιγότερες σφραγίδες και περισσότερη αυτοματοποίηση – αρκεί να έχουν έγκυρο διαβατήριο και καθαρό προφίλ παραμονής.

(Πηγή εικόνας: Μακεδονικά νέα)