Σε μία από τις σοβαρότερες καθημερινές προκλήσεις έχει εξελιχθεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με την κατάσταση να βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη, όπως καταδεικνύουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ).
Σύμφωνα με αυτά, οι κάτοικοι της Αθήνας το 2024 έχασαν συνολικά 111 ώρες στον δρόμο λόγω της κυκλοφοριακής συμφόρησης, χρόνος αυξημένος κατά 7 ώρες σε σχέση με το 2023. Χρειάζονται κατά μέσο όρο 30 λεπτά για κάθε 10 χιλιόμετρα απόστασης. Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη η επιδείνωση είναι επίσης εμφανής, καθώς οι χαμένες ώρες αυξήθηκαν από 53 το 2023 σε 80 το 2024, ενώ ο μέσος χρόνος καθυστέρησης είναι 23 λεπτά για κάθε 10 χιλιόμετρα. Σημαντικός παράγοντας στην αύξηση των καθυστερήσεων της Θεσσαλονίκης είναι τα έργα για την κατασκευή του flyover που δυσκόλεψαν τις μετακινήσεις στη συμπρωτεύουσα.
Στην Αθήνα, η λεωφόρος Κηφισού αποτελεί τη μεγαλύτερη αιχμή του προβλήματος, καθώς βάσει των μετρήσεων, χάνονται ετησίως 6,5 εκατομμύρια εργατοώρες, με οικονομικό κόστος που εκτιμάται μεταξύ 80 και 90 εκατομμυρίων ευρώ.
Παρά το γεγονός ότι βρίσκονται σε εξέλιξη βασικά έργα υποδομής, όπως η Γραμμή 4 του Μετρό, οι ειδικοί τονίζουν ότι οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου δεν θα πρέπει να αναμένουν οφέλη πριν περάσουν τουλάχιστον πέντε χρόνια. Οι προβλέψεις για την επόμενη πενταετία (2025 – 2030) είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές, με εκτιμώμενη αύξηση των μετακινήσεων στην Αττική κατά 16% έως 20%. Αν η αυξημένη κινητικότητα δεν μετατοπιστεί σημαντικά στα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ήδη κορεσμένο οδικό δίκτυο κινδυνεύει να καταρρεύσει, προειδοποίησε από το βήμα του 8ου συνεδρίου Υποδομών και Μεταφορών, ο πρόεδρος του ΣΕΣ, Θανάσης Τσιάνος.
Για την …ακινητοποίηση των οχημάτων στους αθηναϊκούς δρόμους, μερίδιο της ευθύνης φέρει και ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός των οχημάτων, καθώς υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο προστίθενται στον στόλο περίπου 120.000 οχήματα.
Η τάση μάλιστα αναμένεται να συνεχιστεί δεδομένου ότι το ποσοστό κατοχής αυτοκινήτων στην Αθήνα είναι ακόμα σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, ενώ η αυξανόμενη οικονομική ανάπτυξη ενισχύει την αγορά νέων οχημάτων.
Ο κ. Τσιάνος επεσήμανε την ανάγκη για ριζικά μέτρα ακόμα και αν αυτά είναι αντιδημοφιλή, όπως η μετατροπή του σημερινού δακτυλίου σε ακόμα πιο «πράσινο», περιορίζοντας τη χρήση των Ι.Χ. στο κέντρο.
Παρεμβάσεις για αποσυμφόρηση των μεγάλων αστικών οδικών αξόνων
Τον γενικό κανόνα της διαρκώς αυξανόμενης κίνησης ακολουθεί και η Αττική Οδός, η οποία παρουσιάζει συνεχή επιβάρυνση, με την κίνηση να έχει αυξηθεί κατά 9,5% από το 2023. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι μέχρι το 2050 η αύξηση μπορεί να φτάσει έως και το ποσοστό του 55%.
Για την αποσυμφόρηση τουλάχιστον της εξόδου των οχημάτων προς την Εθνική Οδό, ανακοινώθηκε τη Δευτέρα παρέμβαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών στον ανισόπεδο κόμβο Μεταμόρφωσης, με ανεξάρτητες εισόδους από τις κατευθύνσεις Αεροδρομίου και Ελευσίνας προς Λαμία, ώστε να μειωθεί η συμφόρηση και να περιορισθούν οι καθυστερήσεις κατά 50% στις ώρες αιχμής.
Το έργο έχει ανατεθεί προς μελέτη και υλοποίηση στην παραχωρησιούχο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2026, χωρίς να απαιτεί νέες απαλλοτριώσεις. Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστος Δήμας μάλιστα ξεκαθάρισε πως η κατασκευή του δεν θα επιφέρει αυξήσεις στα διόδια της Αττικής Οδού.
Στα έργα που μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης περιλαμβάνεται και ο τριπλός κόμβος Σκαραμαγκά, που θα συμβάλει στη μείωση της κίνησης βαρέων οχημάτων. Το έργο μήκους 7,4 χλμ. περιλαμβάνει κόμβους, αναδιαμορφώσεις οδών και υποδομές απορροής υδάτων, με προϋπολογισμό 70 εκατομμύρια ευρώ. Ο διαγωνισμός αναμένεται να ξεκινήσει τον Οκτώβριο.
Μεγάλη εκκρεμότητα εξακολουθεί να αποτελεί ωστόσο η κυκλοφοριακή σύνδεση του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού με το υπόλοιπο δίκτυο. Οι ειδικοί ζητούν άμεση αναβάθμιση της λεωφόρου Βουλιαγμένης ώστε να αποτραπούν ασφυκτικές καταστάσεις στο μέλλον, ωστόσο το υπουργείο συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις χωρίς να έχει κατασταλάξει στον σχεδιασμό.
Πυκνότερα δρομολόγια στα ΜΜΜ για να «ανασάνει» η πρωτεύουσα
Ανεξαρτήτως της πορείας των οδικών έργων, πάντως, οι συγκοινωνιολόγοι είναι κάθετοι αναφορικά με την αναγκαιότητα αναβάθμισης του ρόλου των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Στην κατεύθυνση αυτή ο ΣΕΣ προτείνει τη βελτίωση των συχνοτήτων των μέσων σταθερής τροχιάς – ιδιαίτερα του μετρό και του προαστιακού – με στόχο οι χρονοαποστάσεις δρομολογίων να μειωθούν στα 3 λεπτά. «Αυτό θα ισοδυναμούσε με την κατασκευή νέας λεωφόρου 110 χιλιομέτρων σε όρους μεταφορικής ικανότητας, ή μία ακόμα λεωφόρου Κηφισίας», εξήγησε ο κ. Τσιάνος.
Επιπλέον, προτείνονται χαμηλού κόστους αλλά κρίσιμες παρεμβάσεις, όπως:
Ο ΣΕΣ τονίζει, για ακόμα μία φορά την ανάγκη δημιουργίας ενός μητροπολιτικού φορέα για τη διαχείριση των μεταφορών στην Αττική, καθώς η πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων, ειδικά από την εποχή εφαρμογής του νόμου «Καλλικράτη» και μετά, αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την ταχεία υλοποίηση έργων και πολιτικών.
