Η επιβίωση του Vishwash Kumar Ramesh στο πρόσφατο αεροπορικό δυστύχημα της Air India χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «Το Θαύμα της Θέσης 11A», καθώς καθόταν ακριβώς δίπλα στην έξοδο κινδύνου. Αλλά τελικά είναι κάποιες θέσεις σε αεροπλάνο πραγματικά πιο ασφαλείς από άλλες;
Οι κατασκευαστές αεροσκαφών υποστηρίζουν πως όλες οι θέσεις είναι ασφαλείς και πως η τήρηση των οδηγιών ασφαλείας και η σωστή στάση σώματος («brace position») είναι αυτά που κάνουν τη διαφορά.
Ωστόσο, επιστημονικές μελέτες αποκαλύπτουν ότι ίσως να υπάρχει και επιστημονική βάση πίσω από την ιδέα ότι κάποιες θέσεις αυξάνουν τις πιθανότητες επιβίωσης σε περίπτωση ατυχήματος.
Αν και δεν έχουν γίνει γνωστές όλες οι λεπτομέρειες της διάσωσης του Ramesh, ο ίδιος περιέγραψε πως ήταν περικυκλωμένος από πτώματα προτού καταφέρει να σηκωθεί και να διαφύγει από την έξοδο κινδύνου.
Η θέση 11A βρίσκεται στην οικονομική θέση ακριβώς δίπλα σε έξοδο κινδύνου σε αεροσκάφος τύπου Boeing 787-8 Dreamliner. Σε κάθε αεροσκάφος υπάρχουν έξοδοι κινδύνου στο μπροστινό, μεσαίο και πίσω μέρος.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Greenwich, οι επιβάτες που κάθονταν σε απόσταση μεγαλύτερη από έξι σειρές από την έξοδο είχαν πολύ μικρότερες πιθανότητες να επιβιώσουν, ακόμα κι αν επέζησαν της αρχικής πρόσκρουσης.
Υπάρχει η άποψη ότι οι θέσεις κοντά στα φτερά αυξάνουν τις πιθανότητες επιβίωσης, επειδή εκεί το αεροσκάφος είναι πιο ενισχυμένο δομικά.
Ο καθηγητής Edwin Galea από το Πανεπιστήμιο του Greenwich εξηγεί: «Το πιο ισχυρό μέρος ενός αεροπλάνου είναι εκεί όπου τα φτερά συνδέονται με την άτρακτο – το λεγόμενο wing box».
Όμως, υπάρχει κι ένας σημαντικός κίνδυνος: τα καύσιμα του αεροσκάφους αποθηκεύονται στα φτερά, γεγονός που μπορεί να κάνει εκείνη την περιοχή επικίνδυνη σε περίπτωση φωτιάς μετά από πρόσκρουση.
Μελέτες δείχνουν ότι οι επιβάτες στο πίσω μέρος ενός αεροσκάφους έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης σε περίπτωση δυστυχήματος.
Έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Ασφάλειας Μεταφορών (NTSB) σε 20 ατυχήματα από το 1971 έδειξε ότι οι επιβάτες στο πίσω μέρος είχαν 69% πιθανότητες επιβίωσης, έναντι 49% για αυτούς που κάθονταν μπροστά.
Παρόμοια στοιχεία έδωσε και η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας (FAA), η οποία βρήκε ποσοστά επιβίωσης 68% στο πίσω μέρος, 61% στη μέση και 62% στο μπροστινό μέρος.
Η πρόσθια περιοχή ενός αεροπλάνου λειτουργεί σαν «αμορτισέρ» σε πολλές περιπτώσεις, απορροφώντας την κύρια πρόσκρουση.
Σε προσομοίωση συντριβής Boeing 727 που πραγματοποιήθηκε το 2012, οι επιβάτες της πρώτης θέσης δεν θα είχαν επιβιώσει, ενώ οι επιβάτες στο πίσω μέρος θα είχαν φύγει περπατώντας.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις αφορά τη μεσαία θέση της τελευταίας σειράς, η οποία φαίνεται να είναι η πιο ασφαλής.
Έκθεση της FAA έδειξε ότι οι επιβάτες στη μεσαία θέση της τελευταίας σειράς είχαν ποσοστό θνησιμότητας μόλις 28%, χαμηλότερο από οποιαδήποτε άλλη θέση στο αεροπλάνο.
Ο λόγος; Οι επιβάτες δεξιά και αριστερά λειτουργούν ως «προστατευτική ασπίδα» κατά την πρόσκρουση. Επίσης, οι θέσεις δίπλα στο παράθυρο συνεπάγονται μεγαλύτερη αναμονή στην εκκένωση, ενώ οι θέσεις διαδρόμου είναι πιο εκτεθειμένες σε πτώσεις αντικειμένων από τα ντουλάπια.
Ο καθηγητής Graham Braithwaite του Cranfield University τονίζει ότι τα σύγχρονα αεροσκάφη είναι εξαιρετικά ασφαλή.
«Όλες οι θέσεις είναι πολύ ασφαλείς. Οι κανονισμοί crash-test και αντοχής στις φλόγες είναι αυστηρότατοι. Αυτό που παίζει καθοριστικό ρόλο σε περίπτωση ατυχήματος είναι το πλήρωμα καμπίνας και η συμπεριφορά των επιβατών».
Η πλειονότητα των αεροπορικών ατυχημάτων σήμερα είναι επιβιώσιμα, ακριβώς επειδή κάθε δυστύχημα οδηγεί σε νέα μέτρα ασφαλείας και εκπαίδευσης.
