Από την 1η Ιανουαρίου του 2024 οι ναυτιλιακές εταιρίες έχουν ενταχθεί στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων (ETS) και η άμεση αντίδραση ήταν η επιβολή επιπλέον χρέωσης που μετακυλίεται στον πελάτη.

Όπως προβλέπεται το 2024, τα πλοία θα πρέπει να πληρώσουν για το 40% των εκπομπών τους, ποσοστό που αυξάνεται στο 70% το 2025 και στο 100% το 2026.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Μεταφορών και Περιβάλλοντος (T&E) οι κορυφαίοι παίκτες της αγοράς βγαίνουν κερδισμένοι.

Με βάση τα στοιχεία της έρευνας αποδεικνύεται ότι οι εταιρίες υπερχρεώνουν τους πελάτες τους καθώς στο 90% των περιπτώσεων η χρέωση υπερβαίνει το πραγματικό κόστος του ETS.

Οι κυβερνήσεις της Νότιας Ευρώπης έχουν προειδοποιήσει ότι το ETS θα απομακρύνει τις επιχειρήσεις από τα λιμάνια τους, με τα πλοία να επιλέγουν να εκφορτώνουν στην άλλη πλευρά της Μεσογείου στη Βόρεια Αφρική.

Ο κ. Jacob Armstrong, διευθυντής ναυτιλίας στην T&E, δήλωσε: «Οι γίγαντες της ναυτιλίας φαίνεται να εξοντώνουν τους πελάτες χρησιμοποιώντας περιβαλλοντικά μέτρα ως τρόπο να χρεώνουν περισσότερο. Είτε πρόκειται για προβλήματα στην Ερυθρά Θάλασσα είτε για νέα τιμή άνθρακα, οι ναυτιλιακές εταιρείες πάντα κερδίζουν. Οι κυβερνήσεις της Νότιας Ευρώπης προειδοποιούν ότι το ETS θα τους κοστίσει επιχειρηματικά με πλοία που αποφεύγουν τα λιμάνια τους, αλλά γιατί να το κάνουν αν βγάζουν χρήματα από αυτό»

Η έρευνα της T&E εξέτασε 565 ταξίδια από 20 διαφορετικά πλοία ιδιοκτησίας των τεσσάρων μεγαλύτερων ναυτιλιακών εταιριών της Ευρώπης. Των Maersk, MSC, CMA CGM και Hapag-Lloyd. Στην πιο ακραία περίπτωση, σε ένα μόνο ταξίδι από την Κίνα στη Γερμανία, η Maersk είναι πιθανό να αποκομίσει κέρδη 325.000 ευρώ από τις επιπρόσθετες χρεώσεις.

Η Maersk εκτιμάται ότι θα έχει τα μεγαλύτερα κέρδη προσαυξήσεων κατά μέσο όρο στα 60.000 ευρώ ανά ταξίδι, ακολουθούμενη από την MSC (25.000 ευρώ), τη Hapag Lloyd (23.000 ευρώ) και την CMA CGM (14.000 ευρώ).

Ενώ τα μεμονωμένα κέρδη για κάθε ταξίδι δεν είναι πάντα τόσο υψηλά, για τους μεταφορείς με εκατοντάδες πλοία αυτό αντιστοιχεί σε εκατομμύρια κάθε χρόνο.

Τα έξοδα αποστολής έχουν τόσο οριακό αντίκτυπο στο τελικό κόστος των αγαθών, πράγμα που σημαίνει ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες μπορούν να ξεφύγουν με τη χρέωση επιπλέον κόστους. Όπως δείχνουν προηγούμενες μελέτες της T&E, ακόμη και τα πιο φιλόδοξα μέτρα για το κλίμα θα πρόσθεταν μόλις λίγα σεντς στα περισσότερα καταναλωτικά αγαθά.

Το κόστος του ETS είναι επίσης μικρό σε σύγκριση με πολύ μεγαλύτερες επιβαρύνσεις που επιβάλλονται ως απάντηση στη διακοπή του εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα μετά από επιθέσεις από μαχητές Χούτι.

Η T&E ανέλυσε δρομολόγια που πραγματοποιεί η γαλλική ναυτιλιακή εταιρεία CMA CGM από την Ασία προς την Ευρώπη και κατέληξε ότι το κόστος του ETS αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% της τιμής ενός εμπορευματοκιβωτίου. Η πρόσθετη χρέωση στην Ερυθρά Θάλασσα, από την άλλη πλευρά, αποτελεί σχεδόν το 18% του συνολικού κόστους των εμπορευματοκιβωτίων.

Ο Armstrong κατέληξε: “Οι οικονομίες κλίμακας σημαίνουν ότι η ναυτιλιακή επιχείρηση μπορεί να απορροφήσει αρκετά μεγάλα σοκ τιμών. Τα προβλήματα στην Ερυθρά Θάλασσα, αν και μεγάλα, δεν σταμάτησαν το παγκόσμιο εμπόριο. Το κόστος δεν αποτελεί εμπόδιο για την απαλλαγή των μεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα”.

Σημειώνεται, πάντως, ότι η Maersk έχει θέσει φιλόδοξα σχέδια για την παραγωγή εναλλακτικών πράσινων καυσίμων. Πέρυσι, ο δανικός ναυτιλιακός γίγαντας ξεκίνησε το πρώτο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων μεθανόλης στον κόσμο και πρόσφατα ανακοίνωσε στόχους απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα συμβατούς με κλιματικούς στόχους που βασίζονται στην επιστήμη, τονίζει η T&E.