Αν υπάρχει ένας τόπος στην Ευρώπη που μπορεί να σε ταξιδέψει πίσω στον χρυσό αιώνα του ατμού, αυτός είναι το Isle of Man. Ένα νησί με βικτοριανή αύρα, σιδηροδρομικές γραμμές που μοιάζουν βγαλμένες από παλιά καρτ-ποστάλ και μια αίσθηση νοσταλγίας που δύσκολα συναντάς αλλού.

Εκεί, οι παλιές ατμομηχανές και τα ηλεκτρικά τραμ συνεχίζουν να σφυρίζουν όπως πριν από 150 χρόνια, προσφέροντας σε ντόπιους και επισκέπτες μια μοναδική εμπειρία μετακίνησης αλλά και ζωντανής ιστορίας.

Ο δημοσιογράφος Richard Collett βρέθηκε στο Isle of Man και αφηγείται:

«“Θα έχουμε κόσμο σήμερα”, μου είπε ο ελεγκτής εισιτηρίων καθώς περνούσα δίπλα από νοσταλγικές αφίσες που διαφήμιζαν παλιές εκδρομές με πλοίο και τρένο προς το Isle of Man και ανέβαινα στην αποβάθρα του σταθμού Douglas.

“Τα τρία πρώτα βαγόνια είναι γεμάτα. Δοκίμασε να ανέβεις στο πίσω μέρος.”

Βρήκα μια θέση ανάμεσα σε τουρίστες κρουαζιέρας λίγο πριν ακουστεί το σφύριγμα της αναχώρησης. Ήταν το δρομολόγιο των 9.50 π.μ. από την πρωτεύουσα Douglas, με προορισμό το Port Erin, 15,5 μίλια πιο νότια. Πολλά από τα βαγόνια είχαν ηλικία 150 ετών, κι όμως, αυτό το ανοιξιάτικο Σαββατοκύριακο έμοιαζαν πιο δημοφιλή από ποτέ, σαν να βρισκόμασταν ξανά στη βικτοριανή εποχή.

Το μικρό νησί που «λατρεύουν» οι train-lovers

Το Isle of Man διαθέτει περίπου 38 μίλια ιστορικών σιδηροδρομικών γραμμών, με πιο γνωστά δίκτυα το Isle of Man Railway και το Manx Electric Railway. Από το 1873 έως σήμερα, οι γραμμές αυτές συνεχίζουν να ενώνουν το νησί και να προσελκύουν χιλιάδες επισκέπτες. Για μένα, ήταν η ιδανική αφορμή να εξερευνήσω αυτό το ιδιαίτερο μέρος με τον πιο νοσταλγικό τρόπο: επιβιβαζόμενος σε παλιά τρένα με ατμό και ηλεκτρικά τραμ στενής γραμμής.

Καθώς το τρένο άφηνε τα προάστια του Douglas και οι εικόνες του Ιρλανδικού Πελάγους ξεδιπλώνονταν μπροστά μου, καταλάβαινα γιατί αυτή η διαδρομή είναι όνειρο ζωής για κάθε φίλο των σιδηροδρόμων. Ο σταθμός του Castletown ήταν γεμάτος φωτογράφους και λάτρεις των τρένων που μας υποδέχονταν μέσα σε ένα σύννεφο λευκού καπνού.

“Αυτό είναι το Isle of Man”, μου είπε ο Grant Taylor, σταθμάρχης στο Castletown και μέλος του Isle of Man Steam Railway Supporters’ Association. “Ίσως μόνο μετά το TT, τις διάσημες μοτοσικλετιστικές κούρσες, οι σιδηρόδρομοι είναι το σημαντικότερο κομμάτι της ιστορίας του νησιού. Αν σταματούσαν, το νησί θα πέθαινε. Πώς αλλιώς θα μετακινούνταν οι τουρίστες;”

Ο Grant, βυθισμένος σε ένα γραφείο γεμάτο σιδηροδρομικά ενθύμια, μου εξήγησε ότι τα τρένα δεν είναι μόνο τουριστική ατραξιόν. Οι ντόπιοι τα χρησιμοποιούν για να πάνε για ψώνια στο Douglas ή ακόμα και για το αεροδρόμιο, κατεβαίνοντας στη στάση Ronaldsway Halt και περπατώντας δέκα λεπτά μέχρι τις αναχωρήσεις. “Δεν νομίζω ότι θα κλείσει ποτέ αυτή η γραμμή”, πρόσθεσε.

Η περιήγηση συνεχίστηκε με βόλτες στο Castletown και στάση στο Port Erin, όπου το Μουσείο Σιδηροδρόμου φιλοξενεί αποκατεστημένες μηχανές και βαγόνια. Έπειτα, την επόμενη μέρα, σειρά είχε το Manx Electric Railway, το οποίο από το 1893 λειτουργεί με το ίδιο τραμ – αναγνωρισμένο από τα Guinness World Records ως το αρχαιότερο ενεργό τραμ στον κόσμο. Από το Douglas ως το Ramsey, η διαδρομή των 17 μιλίων είναι μια συνεχής εναλλαγή εικόνων: θάλασσα, πράσινες κοιλάδες, χωριά που μοιάζουν παγωμένα στον χρόνο.

Στο Laxey, αντίκρισα τον Great Laxey Wheel, τον παλαιότερο λειτουργικό υδροτροχό στον κόσμο, και από εκεί ανέβηκα στο Snaefell Mountain Railway – τη μοναδική ηλεκτρική ορεινή σιδηροδρομική γραμμή στον κόσμο, που από το 1895 ανεβάζει επιβάτες στην κορυφή του νησιού. Σε καθαρή μέρα, από τα 620 μέτρα ύψος βλέπεις μέχρι και “επτά βασίλεια”: το Isle of Man, την Ιρλανδία, τη Σκωτία, την Αγγλία, την Ουαλία, τον Ουρανό και το μυθικό βασίλειο του Manannan, θεού της θάλασσας.

Η διαδρομή έκλεισε με μια μικρή αλλά μαγική εμπειρία στο Groudle Glen Railway, μια εθελοντική γραμμή λιγότερη από ένα μίλι, που ξεκίνησε το 1896 για να μεταφέρει επισκέπτες σε ζωολογικό κήπο με… πολικές αρκούδες και θαλάσσια λιοντάρια! Σήμερα τα ζώα δεν υπάρχουν πια, αλλά οι ατμομηχανές με ονόματα όπως Sea Lion και Polar Bear κρατούν ζωντανή την ιστορία. “Όλοι με ρωτούν πότε θα ξαναφέρουμε τις πολικές αρκούδες”, λέει γελώντας ο Bill Cubbon, μηχανοδηγός και πρόεδρος των εθελοντών. “Η απάντηση είναι ποτέ. Έχουμε ήδη αρκετά να φροντίσουμε στα τρένα!”

Το Isle of Man μπορεί να είναι μικρό, αλλά οι σιδηρόδρομοί του κρύβουν μια τεράστια ιστορία. Είναι η ζωντανή απόδειξη πως το ταξίδι δεν είναι μόνο ο προορισμός, αλλά και η διαδρομή – ειδικά όταν γίνεται πάνω σε ράγες που σφυρίζουν εδώ και ενάμιση αιώνα.»