Σε μία προσπάθεια να αποκλιμακώσει τις εντάσεις εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και να διασφαλίσει την πολιτική της επιβίωση, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen προχώρησε σε μια σημαντική δημοσιονομική παραχώρηση: δεσμεύτηκε ότι οι περιφέρειες της ΕΕ θα συνεχίσουν να λαμβάνουν απευθείας κοινοτική χρηματοδότηση, όπως ισχύει σήμερα, και όχι μέσω των εθνικών κυβερνήσεων.
Η κίνηση αυτή έρχεται λίγα 24ωρα πριν από την κρίσιμη ψήφο εμπιστοσύνης στο Ευρωκοινοβούλιο, με τον νέο επταετή προϋπολογισμό 2025–2032 να βρίσκεται στο επίκεντρο πολιτικών πιέσεων και στρατηγικών ελιγμών. Η μάχη για την κατανομή των πόρων συνοχής έχει ανοίξει ξανά, με βαθιές επιπτώσεις στις αναπτυξιακές πολιτικές, τη διαφάνεια και την ισορροπία μεταξύ κέντρου και περιφέρειας στην ΕΕ, όπως μεταδίδει το POLITICO.
Στη συνάντηση με τους επικεφαλής των πολιτικών ομάδων στο Στρασβούργο, η von der Leyen διαβεβαίωσε ότι η Επιτροπή θα διατηρήσει την απευθείας κατανομή των κονδυλίων συνοχής προς τις περιφερειακές αρχές, όπως ισχύει στο ισχύον δημοσιονομικό πλαίσιο. Η τοποθέτηση αυτή ερμηνεύεται ως σαφής αναδίπλωση από προηγούμενα σχέδια που έδιναν αυξημένο ρόλο στις εθνικές κυβερνήσεις.
Η πρόταση αυτή έχει διττό πολιτικό και οικονομικό στόχο: αφενός επιχειρεί να καθησυχάσει ευρωβουλευτές που ανησυχούν για την απώλεια διαφάνειας και ελέγχου σε τοπικό επίπεδο, αφετέρου περιορίζει τον κίνδυνο πολιτικής εργαλειοποίησης των κονδυλίων από κυβερνήσεις με αυταρχικές τάσεις, όπως εκείνες της Ουγγαρίας ή της Σλοβακίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η σχετική αλλαγή είχε ήδη συζητηθεί σε κλειστές επαφές με τον Πολωνό επίτροπο Προϋπολογισμού Piotr Serafin, ο οποίος επίσης υποστηρίζει την ενίσχυση του ρόλου των περιφερειών — αν και ο ίδιος αρνήθηκε ότι υπήρξε οποιαδήποτε τέτοια δέσμευση πριν τις ανακοινώσεις.
Την ίδια ώρα, η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), η δεύτερη μεγαλύτερη στο Ευρωκοινοβούλιο, συνεχίζει να ασκεί πίεση για τη διατήρηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, το οποίο στοχεύει στην άμβλυνση κοινωνικών ανισοτήτων, τη μείωση της φτώχειας και την ενίσχυση ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.
Η επίτροπος Κοινωνικών Δικαιωμάτων, Roxana Mînzatu, επίσης Σοσιαλίστρια, ηγείται εσωτερικής πίεσης εντός της Επιτροπής για τη διασφάλιση του Ταμείου. «Αν αφαιρέσουμε αυτό το εργαλείο από τον προϋπολογισμό, τότε πληγώνουμε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στην καρδιά του», τόνισε χαρακτηριστικά ο ευρωβουλευτής Mohammed Chahim, επισημαίνοντας τον κίνδυνο η ΕΕ να χάσει τον κοινωνικό της χαρακτήρα.
Ενώ η πρόεδρος της Επιτροπής επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε αντικρουόμενες πιέσεις, παραμένει ανοιχτό το θέμα της μεθοδολογίας κατανομής των κονδυλίων συνοχής. Συγκεκριμένα, ευρωβουλευτές και ο επίτροπος Περιφερειών Raffaele Fitto ζητούν τη διατήρηση της “φόρμουλας του Βερολίνου”, που βασίζεται σε κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και εξασφαλίζει τη διάθεση σημαντικών πόρων στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της Ευρώπης — συμπεριλαμβανομένων και ελληνικών περιοχών.
Η τελική απόφαση για αυτό το ευαίσθητο ζήτημα αναμένεται να ληφθεί τις επόμενες ημέρες, στο πλαίσιο κρίσιμων διαβουλεύσεων ανάμεσα στη von der Leyen και ομάδα επιτρόπων με αρμοδιότητα στα οικονομικά, τις περιφέρειες και την κοινωνική πολιτική.
Η κατεύθυνση που θα λάβει ο νέος προϋπολογισμός θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το ύψος και τη δομή της αναπτυξιακής χρηματοδότησης προς την Ελλάδα, ειδικά σε τομείς όπως οι υποδομές, η πράσινη μετάβαση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω ΕΣΠΑ.
Επιπλέον, η διατήρηση της απευθείας σχέσης μεταξύ ΕΕ και Περιφερειών αποτελεί βασικό αίτημα τόσο των αυτοδιοικητικών αρχών όσο και επιχειρηματικών φορέων που επιδιώκουν σταθερότητα στη ροή χρηματοδότησης και αποφυγή πολιτικών παρεμβάσεων στη διανομή κονδυλίων.
