Η Βουλγαρία βρίσκεται ένα βήμα πριν την είσοδό της στη ζώνη του ευρώ, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναμένεται να δώσει το πράσινο φως για την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος από την 1η Ιανουαρίου 2026, καθιστώντας τη τη 21η χώρα-μέλος της νομισματικής ένωσης.
Μετά από χρόνια προσμονής, πηγές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δήλωσαν στο POLITICO πως αναμένεται να δώσουν την τελική τους έγκριση μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα, μέσω σχετικής έκθεσης που θα δημοσιευτεί την Τετάρτη.
Η ένταξη της Βουλγαρίας στο ευρώ εκτιμάται ότι θα ενισχύσει το εμπόριο με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, θα μειώσει τα κόστη συναλλαγών και θα ενδυναμώσει τη φωνή της Σόφιας στις Βρυξέλλες.
«Η ένταξη στο ευρώ θα ενισχύσει την εθνική κυριαρχία της Βουλγαρίας – θα συμμετέχουμε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ», δήλωσε ο οικονομολόγος και πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας, Atanas Pekanov.
Για δεκαετίες, το βουλγαρικό νόμισμα λεβ ήταν συνδεδεμένο με το ευρώ, όμως η χώρα δεν είχε δικαίωμα ψήφου στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ. Με την ένταξη στην ευρωζώνη, η βουλγαρική κεντρική τράπεζα θα αποκτήσει επίσημη θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ. Ωστόσο, λόγω του μικρού οικονομικού μεγέθους της (λιγότερο από 1% του ΑΕΠ της ευρωζώνης), η επιρροή της στο Συμβούλιο θα είναι περιορισμένη.
Παρά τα οφέλη, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η μετάβαση στο ευρώ ενέχει κινδύνους. Ένας από τους βασικότερους φόβους είναι η αύξηση των τιμών, ιδιαίτερα στα βασικά αγαθά, κάτι που θα πλήξει τα φτωχότερα νοικοκυριά, κυρίως στις αγροτικές περιοχές.
Σύμφωνα με πρόσφατες εμπειρίες χωρών όπως η Σλοβακία, η Εσθονία και η Λιθουανία, η υιοθέτηση του ευρώ συνοδεύτηκε από αρχική αύξηση του πληθωρισμού, καθώς οι τοπικές τιμές προσαρμόστηκαν στα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Ο Pekanov εξηγεί:
«Οι πολίτες των αγροτικών περιοχών είναι δύσπιστοι – όχι επειδή είναι αντιευρωπαϊστές, αλλά επειδή φοβούνται την αύξηση του κόστους ζωής».
Ανταποκρινόμενος σε αυτές τις ανησυχίες, ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας, Rumen Radev, προκάλεσε πολιτικό σεισμό με τη δήλωσή του ότι επιθυμεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την αναβολή της ένταξης στο ευρώ.
Ωστόσο, κάτι τέτοιο θεωρείται αντισυνταγματικό, σύμφωνα με παλαιότερες αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας.
Η πρόταση του Radev έχει επίσης χαμηλή απήχηση στο Κοινοβούλιο, όπου η πλειοψηφία των κομμάτων υποστηρίζει την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη.
Ο πρωθυπουργός Rossen Jeliazkov δήλωσε την Τρίτη:
«Δεν έχει νόημα, την ώρα που η χώρα πρέπει να αισθάνεται σίγουρη ότι η εισαγωγή του ευρώ θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, να ξεκινάμε συζητήσεις που παραπλανούν και τρομοκρατούν τον κόσμο».
Πληθωρισμός: Το τελευταίο μεγάλο εμπόδιο πριν την ένταξη
Η Βουλγαρία φαίνεται να πληροί τα βασικά κριτήρια ένταξης, καθώς κατάφερε να μειώσει τον πληθωρισμό — ένα από τα πιο απαιτητικά προαπαιτούμενα.
Για να γίνει δεκτή στη ζώνη του ευρώ, ο μέσος πληθωρισμός της χώρας από τον Απρίλιο 2024 έως τον Απρίλιο 2025 πρέπει να βρίσκεται εντός 1,5 ποσοστιαίας μονάδας σε σχέση με τις τρεις χώρες της Ε.Ε. με τον χαμηλότερο πληθωρισμό. Το 2024, αυτές ήταν η Ιρλανδία (1%), η Ιταλία (1,4%) και το Λουξεμβούργο (1,6%).
Η Βουλγαρία μείωσε τον πληθωρισμό από 4,7% το 2023 σε 2,6% το 2024, όμως αναμένεται να αυξηθεί και πάλι στο 3,6% το 2025, κυρίως λόγω της αύξησης του ΦΠΑ σε πολλά προϊόντα στις αρχές του έτους.
