Οι αναταράξεις υπήρξαν πάντα πηγή ανησυχίας για τους επιβάτες και «πονοκέφαλος» για τους πιλότους.Πέρα από την ενόχληση, εκείνο που τις καθιστά τρομακτικές είναι ότι εμφανίζονται σχεδόν πάντα απροειδοποίητα, ακόμη και σε φαινομενικά ήρεμες καιρικές συνθήκες.
Στα μεγάλα ύψη, όπου κινούνται οι περισσότερες υπερατλαντικές πτήσεις για να εξοικονομούν καύσιμα, το ρεύμα υψηλής ταχύτητας της ατμόσφαιρας, γνωστό ως αεριώδης δίνη (jet stream), μπορεί να μεταβληθεί απότομα. Όταν συμβεί αυτό, δημιουργούνται αιφνίδιες μεταβολές ανέμου, οι οποίες μπορούν να ταρακουνήσουν βίαια ένα αεροσκάφος εντελώς ξαφνικά.
Ένας δεύτερος τύπος αναταράξεων προκαλείται από ισχυρούς ανέμους που συναντούν ορεινούς όγκους, όπως τα Βραχώδη Όρη (Rocky Mountains) στη Βόρεια Αμερική ή τα βουνά της Γροιλανδίας.
Καθώς ο αέρας αναγκάζεται να κινηθεί πάνω από τις κορυφές, δημιουργεί κύματα που μπορούν να ταξιδέψουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, προκαλώντας έντονες αναταράξεις ακόμη και πολύ πέρα από το σημείο προέλευσής τους.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ορεινό κύμα (mountain-wave turbulence) και είναι υπεύθυνο για πολλές απρόσμενες αναταράξεις σε κατά τα άλλα ήρεμες πτήσεις.
Η τρίτη μορφή αναταράξεων, εξίσου επικίνδυνη αλλά συνήθως πιο προβλέψιμη, προκαλείται από τα τεράστια σωρειτομελανία σύννεφα, αυτά που φέρνουν καταιγίδες.
Στο εσωτερικό τους, οι μάζες του αέρα ανεβαίνουν και κατεβαίνουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ωθώντας το αεροσκάφος πάνω-κάτω και απομακρύνοντάς το από τη σταθερή του πορεία.Οι πιλότοι προσπαθούν να τα αποφεύγουν, αλλά πολλές φορές είναι αδύνατον να περάσουν ανάμεσα από τα φαινόμενα χωρίς αναταράξεις.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ότι η κλιματική κρίση ενισχύει όλους τους τύπους αναταράξεων.
Η ατμόσφαιρα γίνεται ολοένα και πιο ασταθής, το αεριώδες ρεύμα αποκτά μεγαλύτερες διακυμάνσεις, ενώ οι καταιγίδες αυξάνονται σε ένταση και απροσδιοριστία.
Το Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου αναπτύσσει νέα μοντέλα πρόγνωσης “ζωνών κινδύνου” για τις αεροπορικές εταιρείες, ώστε να βελτιωθεί η ασφάλεια των πτήσεων.
Μέχρι να επιτευχθεί αυτό, ωστόσο, ισχύει μια απλή συμβουλή:
Να φοράτε πάντα τη ζώνη ασφαλείας σας, ακόμη κι όταν ο ουρανός φαίνεται απόλυτα γαλάζιος.
