Όλο και πιο έντονη γίνεται στον βρετανικό Τύπο η χρήση του όρου “net zero”, την ώρα που η αναφορά στην ίδια την κλιματική κρίση υποχωρεί αισθητά. Αυτό καταγράφει νέα ανάλυση που παρήγγειλε η Energy and Climate Intelligence Unit (ECIU), προειδοποιώντας ότι η δημόσια συζήτηση γύρω από την ενεργειακή μετάβαση αποκόπτεται σταδιακά από το βασικό της διακύβευμα: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, ένα αυξανόμενο ποσοστό άρθρων που εστιάζουν στο net zero αποφεύγουν οποιαδήποτε μνεία στην κλιματική κρίση, παρότι οι δύο έννοιες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Οι ερευνητές μιλούν για μια «σιωπηρή αποσύνδεση» της λύσης από το πρόβλημα που καλείται να επιλύσει.

Τι σημαίνει πραγματικά net zero

Η Βρετανία νομοθέτησε το 2019 τον στόχο επίτευξης net zero έως το 2050, δηλαδή την εξισορρόπηση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με αντίστοιχες απορροφήσεις από την ατμόσφαιρα.

Net zero δεν σημαίνει μηδενικές εκπομπές, αλλά ότι οι εκπομπές που παραμένουν αντισταθμίζονται, ώστε να μην αυξάνεται περαιτέρω η θερμοκρασία του πλανήτη. Πρόκειται για κρίσιμο εργαλείο περιορισμού της υπερθέρμανσης και δεν έχει φτιαχτεί σε καμία περίπτωση, για να χρησιμοποιείται ως αφηρημένο πολιτικό σύνθημα.

Τα νούμερα που δείχνουν την αλλαγή του αφηγήματος

Η ανάλυση της ECIU καταγράφει μια εντυπωσιακή μεταστροφή:

• Το 2018, το 100% των άρθρων που ανέφεραν τον όρο net zero επανειλημμένα περιλάμβαναν και αναφορά στην κλιματική αλλαγή.
• Το 2024, το ποσοστό αυτό έχει υποχωρήσει στο 59%.

Σε απόλυτους αριθμούς, 323 άρθρα το 2024 ανέφεραν τον όρο net zero τουλάχιστον τρεις φορές – ακόμη και στον τίτλο – χωρίς καμία αναφορά στο κλίμα ή την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Μεγάλα μέσα, μεγάλες αποκλίσεις

Οι ερευνητές εντοπίζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα βρετανικά μέσα:

• Σε ορισμένες εφημερίδες, σχεδόν τα μισά άρθρα για το net zero αποφεύγουν κάθε σύνδεση με την κλιματική κρίση.
• Άλλα μέσα διατηρούν σαφώς υψηλότερα ποσοστά αναφοράς στο κλίμα, αποτυπώνοντας διαφορετικές συντακτικές και πολιτικές προσεγγίσεις.

Το αποτέλεσμα είναι ένας κατακερματισμένος δημόσιος διάλογος, όπου ο ίδιος όρος αποκτά διαφορετικό νόημα ανάλογα με το μέσο που τον χρησιμοποιεί.

Σύγχυση στο κοινό και πολιτική εργαλειοποίηση

Η αποσύνδεση αυτή εντείνει τη σύγχυση της κοινής γνώμης. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, 1 στους 5 πολίτες πιστεύει λανθασμένα ότι net zero σημαίνει “καμία εκπομπή”, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται σημαντικά σε συγκεκριμένα πολιτικά ακροατήρια.

Ερευνητές και αναλυτές επισημαίνουν ότι το net zero έχει μετατραπεί σε πολιτικό shorthand, ένα σύνθημα που χρησιμοποιείται για να επιτεθεί κανείς στην κλιματική πολιτική χωρίς να αναφέρεται ευθέως στην κλιματική αλλαγή.

«Σαν να μιλάς για φάρμακο χωρίς να λες ποια ασθένεια θεραπεύει»

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν ειδικοί του χώρου, η σημερινή προσέγγιση μοιάζει με το να συζητάς τα οφέλη ενός φαρμάκου χωρίς να αναφέρεις την ασθένεια για την οποία σχεδιάστηκε.

Το net zero αποτελεί επιστημονικά τεκμηριωμένο στόχο, απαραίτητο για να διατηρηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από τα όρια που θέτει η Συμφωνία του Παρισιού. Η αποσύνδεσή του από την κλιματική κρίση, προειδοποιούν οι ερευνητές, υπονομεύει την κατανόηση και την αποδοχή της ενεργειακής μετάβασης.

Περισσότερες ειδήσεις

Παραπληροφόρηση για το κλίμα: Πώς το λεξιλόγιο του ΟΗΕ μπορεί να… βοηθά στη διάδοσή της

Οι χώρες βάζουν τέλος στα fake news για το κλίμα – Ιστορική πρωτοβουλία στη Cop30

ΕΕ: Εγκρίθηκε ο νέος κλιματικός στόχος για το 2040 – Μείωση εκπομπών 90% με… αστερίσκους