Οι δασικές πυρκαγιές που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή συνδέονται με χιλιάδες θανάτους ετησίως και οικονομικές απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ, λόγω της έκθεσης στον καπνό, όπως αποκαλύπτει νέα επιστημονική μελέτη.

Η εργασία δημοσιεύτηκε στια αρχές Μαΐου στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications Earth & Environment και καταγράφει ότι την περίοδο 2006–2020, η κλιματική αλλαγή συνέβαλε σε περίπου 15.000 θανάτους που σχετίζονται με λεπτά σωματίδια από καπνό πυρκαγιών (PM2.5), με το οικονομικό κόστος να φτάνει τα 160 δισεκατομμύρια δολάρια (ή €142 δισ.).

Η ετήσια θνησιμότητα κυμαινόταν από 130 έως και 5.100 θανάτους, με τις πολιτείες όπως το Όρεγκον και η Καλιφόρνια να παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά.

«Βλέπουμε πολύ περισσότερα περιστατικά καπνού από πυρκαγιές», δήλωσε ο Nicholas Nassikas, γιατρός και καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Harvard και συγγραφέας της μελέτης.
«Θέλαμε να κατανοήσουμε: Τι σημαίνει αυτό σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον όσον αφορά τη θνησιμότητα – την πιο ακραία συνέπεια για την υγεία;»

Πώς επηρεάζει η ρύπανση PM2.5 την ανθρώπινη υγεία

Η Lisa Thompson, καθηγήτρια στο Emory University, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, χαρακτήρισε την έρευνα ως μία από τις πρώτες που απομονώνουν την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στη θνησιμότητα. Επεσήμανε επίσης ότι η χωροχρονική ανάλυση καθιστά τη μελέτη μοναδική.

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στη θνησιμότητα που συνδέεται με την έκθεση σε λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (PM2.5) – το κύριο επιβλαβές συστατικό του καπνού από πυρκαγιές.

Αυτά τα σωματίδια εισχωρούν βαθιά στους πνεύμονες, προκαλώντας βήχα και ερεθισμό στα μάτια βραχυπρόθεσμα, ενώ μακροπρόθεσμα επιδεινώνουν υφιστάμενες παθήσεις και οδηγούν σε χρόνιες ή θανατηφόρες ασθένειες.

Οι πιο ευάλωτες ομάδες είναι τα παιδιά, οι έγκυες, οι ηλικιωμένοι και όσοι εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους.

Το Health Effects Institute εκτιμά ότι η ρύπανση PM2.5 προκαλεί περίπου 4 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως.

Σύμφωνα με αυξανόμενα στοιχεία, τα σωματίδια PM2.5 που προέρχονται από καπνό δασικών πυρκαγιών είναι πιο τοξικά από άλλες πηγές ρύπανσης.

Όταν οι πυρκαγιές επεκτείνονται σε αστικές περιοχές και κατακαίνε οχήματα και υλικά με τοξικά χημικά, ο κίνδυνος αυξάνεται σημαντικά.

Πλήθος μελετών έχει συσχετίσει την ανθρώπινη δραστηριότητα και τις εκπομπές CO₂ (κυρίως από καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου) με την αύξηση των πυρκαγιών στη Βόρεια Αμερική.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη εντείνει τις ξηρασίες, ιδιαίτερα στα δυτικά των ΗΠΑ, αφαιρώντας υγρασία από τα φυτά και καθιστώντας τα εύφλεκτα. Ο συνδυασμός ξηρότερης βλάστησης και υψηλότερων θερμοκρασιών οδηγεί σε συχνότερες, μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές και σε πυκνότερο καπνό.

Πώς υπολογίστηκε ο αριθμός των θανάτων;

Ο Jacob Bendix, ομότιμος καθηγητής στο Syracuse University, δήλωσε «σοκαρισμένος αλλά όχι έκπληκτος» από τα ευρήματα:

«Οι αριθμοί είναι πραγματικά σοβαροί. Υπάρχει η τάση εκτός των περιοχών που πλήττονται να θεωρείται ο καπνός ως κάτι μακρινό και ασήμαντο. Αυτή η μελέτη καταδεικνύει το πόσο εκτεταμένες είναι οι επιπτώσεις.»

Οι συγγραφείς της μελέτης χρησιμοποίησαν μοντέλα και υπαρκτά δεδομένα για να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους. Αρχικά, εκτίμησαν πόσο από το έδαφος που κάηκε σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή, συγκρίνοντας τις πραγματικές συνθήκες (θερμοκρασία, βροχοπτώσεις κ.λπ.) την περίοδο 2006–2020 με ένα υποθετικό σενάριο χωρίς ανθρωπογενή αλλαγή του κλίματος.

Στη συνέχεια, υπολόγισαν τη συγκέντρωση PM2.5 από τον καπνό πυρκαγιών που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή και, βάσει επιστημονικών στοιχείων για τη συσχέτιση PM2.5 και θνησιμότητας, προσδιόρισαν τους θανάτους και το οικονομικό κόστος.

Το τελικό πλαίσιο έδειξε ότι από τους 164.000 θανάτους που αποδόθηκαν σε PM2.5 από δασικές πυρκαγιές την περίοδο 2006–2020, το 10% (15.000 θάνατοι) αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή. Μάλιστα, σε κάποιες δυτικές πολιτείες και κομητείες, η θνησιμότητα ήταν 30% έως 50% υψηλότερη.

Διχάζει τους ειδικούς η μελέτη

Ο Marshall Burke, καθηγητής παγκόσμιας περιβαλλοντικής πολιτικής στο Stanford, συμφώνησε ότι ο συσχετισμός μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των πυρκαγιών είναι «αδιαμφισβήτητος», αλλά σημείωσε ότι τα επόμενα βήματα –συσχέτιση με καπνό και θνησιμότητα– είναι πιο σύνθετα.

«Δεν ξέρεις πάντα προς τα πού θα φυσήξει ο άνεμος», είπε, εκφράζοντας επιφυλάξεις για τη σύγκριση των θανάτων από καπνό με τη γενική ατμοσφαιρική ρύπανση. Ωστόσο, χαρακτήρισε τη μεθοδολογία «λογική και αξιόπιστη».

Αντίθετα, ο Patrick Brown, λέκτορας στο Johns Hopkins University, εξέφρασε ανησυχίες για την έμφαση της μελέτης αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή.

«Υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις πυρκαγιές και δεν δόθηκε επαρκής βαρύτητα», ανέφερε, προειδοποιώντας ότι κάτι τέτοιο ενδέχεται να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα για την πολιτική αντιμετώπισης.

Ο ίδιος υπογράμμισε τη σημασία πρακτικών διαχείρισης γης, όπως οι προκαθορισμένες καύσεις, οι αντιπυρικές ζώνες, η ρύθμιση πηγών ανάφλεξης και οι παρεμβάσεις δημόσιας υγείας.

Ο Nassikas συμφώνησε πως η διαχείριση της καύσιμης ύλης είναι κρίσιμη, ωστόσο η μελέτη καταλήγει ότι χωρίς μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το πρόβλημα θα επιδεινώνεται.

«Ένα μέρος του στόχου της μελέτης είναι η ευαισθητοποίηση», δήλωσε.
«Και όταν πια κατανοήσουμε την έκταση του προβλήματος… το ερώτημα είναι: ποιες λύσεις μπορούμε να εφαρμόσουμε σε ατομικό, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο – ακόμη και παγκόσμια;»