Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται σήμερα με ρυθμό ταχύτερο από οποιοδήποτε άλλο διάστημα των τελευταίων 4.000 ετών, σύμφωνα με νέα διεθνή έρευνα που αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για δράση σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο.
Η μελέτη προειδοποιεί ότι η κλιματική αλλαγή και οι ανθρώπινες δραστηριότητες βρίσκονται πίσω από αυτήν την επιτάχυνση, η οποία απειλεί με πλημμύρες μεγάλες παράκτιες πόλεις σε όλο τον κόσμο. Ειδικά η Κίνα αντιμετωπίζει “διπλή απειλή”, καθώς πολλές από τις μεγαλύτερες και οικονομικά σημαντικότερες πόλεις της βυθίζονται, καθιστώντας τες ακόμη πιο ευάλωτες.
Οι επιστήμονες του Rutgers University εξέτασαν χιλιάδες γεωλογικά αρχεία -από κοραλλιογενείς υφάλους έως μαγκρόβια δάση– τα οποία λειτουργούν ως “φυσικά αρχεία” των ιστορικών επιπέδων της θάλασσας.
Τα μαγκρόβια δάση ένα είδος δάσους των υποτροπικών και τροπικών θαλάσσιων ακτών που κυριαρχείται από ανεκτικά στο αλάτι ξυλώδη φυτά, όπως τα Rizophora και Avicennia. Βρίσκεται στη μεταβατική περιοχή μεταξύ της ξηράς και της θάλασσας και είναι επίσης πολύ συνηθισμένο σε δέλτα ποταμών και σε περιοχές με υφάλμυρα ύδατα. Συναντάται μόνο σε περιοχές στις οποίες παρατηρείται το φαινόμενο της παλίρροιας.
Ανασυνθέτοντας τις μεταβολές των τελευταίων 12.000 ετών, από την αρχή της Ολοκαίνου (Holocene), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από το 1900 και μετά η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται κατά μέσο όρο 1,5 χιλιοστό τον χρόνο. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας Yucheng Lin, αυτός ο ρυθμός είναι ο υψηλότερος των τελευταίων χιλιετιών.
Η μελέτη εντοπίζει δύο βασικούς παράγοντες πίσω από το φαινόμενο:
1. Θερμική διαστολή των ωκεανών.
2. Λιώσιμο των παγετώνων.
Καθώς η κλιματική αλλαγή ανεβάζει τη θερμοκρασία του πλανήτη, οι ωκεανοί απορροφούν περισσότερη θερμότητα και διαστέλλονται. Ταυτόχρονα, οι παγετώνες και οι πάγοι των πόλων λιώνουν με πρωτοφανείς ρυθμούς, προσθέτοντας τεράστιες ποσότητες νερού.
«Όσο θερμαίνεται ο πλανήτης, οι ωκεανοί αυξάνουν τον όγκο τους και οι παγετώνες αντιδρούν πιο γρήγορα», εξηγεί ο Lin.
«Στη Γροιλανδία βλέπουμε πλέον ανησυχητική επιτάχυνση».
Η παγοκάλυψη της Γροιλανδίας έχασε 80 δισεκατομμύρια τόνους πάγου μέσα σε μόλις 12 μήνες (Σεπτέμβριος 2023 – Αύγουστος 2024) — για 28η συνεχόμενη χρονιά με αρνητικό ισοζύγιο πάγου.
Αν έλιωνε πλήρως, θα αύξανε τη στάθμη της θάλασσας κατά 7,4 μέτρα παγκοσμίως.
Κάθε επιπλέον εκατοστό ανόδου σημαίνει πως έξι εκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται σε παράκτιες πλημμύρες.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι οι παράκτιες πεδιάδες και τα δέλτα ποταμών — εύφορες περιοχές που φιλοξενούν γεωργία, μεταφορές και βιομηχανία — θα είναι οι πρώτες που θα πληγούν.
Η υποβάθμισή τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές αλυσιδωτές επιπτώσεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.
«Ακόμη και λίγα εκατοστά ανόδου αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο πλημμυρών στα δέλτα», τονίζει ο Lin.
«Πρόκειται για περιοχές ζωτικής σημασίας — όχι μόνο για τις τοπικές οικονομίες, αλλά και για τη διεθνή παραγωγή».
Αν και η έρευνα επικεντρώνεται στην Κίνα, ο Lin προειδοποιεί ότι οι ίδιες απειλές ισχύουν και για πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, η Τζακάρτα και η Μανίλα, οι οποίες είναι χτισμένες πάνω σε χαμηλά παράκτια εδάφη.
