Τον πιο θερμό Ιούλιο στην ιστορία της κατέγραψε η θάλασσα της Μεσογείου φέτος, με τη μέση θερμοκρασία επιφανείας να φτάνει τους 26,68°C, σύμφωνα με στοιχεία του Mercator Ocean International, που διαχειρίζεται την υπηρεσία Copernicus Marine Service.
Η εκτεταμένη θέρμανση κάλυψε το 95% της Μεσογείου με θερμοκρασίες πάνω από τον μέσο όρο, ενώ το 63% της λεκάνης ξεπέρασε τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο τουλάχιστον κατά έναν βαθμό και το 40% κατά τουλάχιστον δύο βαθμούς.
Η δυτική Μεσόγειος επηρεάστηκε περισσότερο από αυτές τις «ακραίες ανωμαλίες», σύμφωνα με το Mercator Ocean International.
Τώρα, μια νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports και βασίζεται σε 131 έρευνες, ρίχνει φως στο πόσο σοβαρή είναι η απειλή της ανόδου της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από ομάδα ειδικών του GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research Kiel.
Η Μεσόγειος, όπως η Βαλτική ή η Μαύρη Θάλασσα, είναι ημίκλειστη και συνδέεται με τον Ατλαντικό μόνο μέσω του Γιβραλτάρ. Αυτό την κάνει να θερμαίνεται ταχύτερα και να οξινίζεται πιο έντονα σε σχέση με τον ανοιχτό ωκεανό.
Από το 1982 έως το 2019, τα νερά της Μεσογείου ζεστάθηκαν κατά 1,3°C, δηλαδή τριπλάσια ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Δεν είναι τυχαίο που η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) έχει χαρακτηρίσει τη Μεσόγειο ως σημείο καμπής της κλιματικής αλλαγής.
Η περιοχή είναι, ταυτόχρονα, μία από τις πιο σημαντικές στον κόσμο για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, με περισσότερα από 17.000 θαλάσσια είδη, πολλά εκ των οποίων δεν υπάρχουν πουθενά αλλού. Αυτό την καθιστά παγκόσμιο hotspot βιοποικιλότητας.
Ωστόσο, η θέρμανση από την κλιματική αλλαγή – σε συνδυασμό με άλλες πιέσεις, όπως η υπεραλίευση, η ρύπανση και η καταστροφή οικοτόπων – απειλεί σοβαρά τα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα της περιοχής.
«Οι συνέπειες της θέρμανσης δεν είναι απλώς προβλέψεις για το μέλλον, αλλά πραγματικές ζημιές που βλέπουμε ήδη σήμερα», προειδοποιεί ο Dr Abed El Rahman Hassoun, βιογεωχημικός ωκεανογράφος στο GEOMAR. «Τα είδη του φυτοπλαγκτού αλλάζουν, οι τοξικές ανθοφορίες φυκιών και τα βακτήρια εμφανίζονται όλο και πιο συχνά».
Και προσθέτει: «Η συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας, της στάθμης της θάλασσας και η οξίνιση προκαλούν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον μέσα και γύρω από τη Μεσόγειο».
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το μοντέλο «burning ember» του IPCC, ένα οπτικό εργαλείο που δείχνει πώς κλιμακώνονται οι κίνδυνοι με κάθε βαθμό θέρμανσης, για να εκτιμήσουν τις απειλές στα μεσογειακά θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα.
Το εργαλείο δείχνει ότι ακόμα και μέτρια άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στα οικοσυστήματα της Μεσογείου.
Τα παράκτια οικοσυστήματα είναι ακόμη πιο ευάλωτα, λόγω του συνδυασμού θέρμανσης και ανόδου της στάθμης. Η διάβρωση των ακτών απειλεί τις περιοχές όπου φωλιάζουν οι θαλάσσιες χελώνες, με πάνω από 60% αυτών των οικοτόπων να κινδυνεύει να χαθεί.
Σε άνοδο κατά 0,8°C, ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται δραματικά, με τις αμμώδεις παραλίες και τις αμμοθίνες να βρίσκονται σε ιδιαίτερο κίνδυνο.
«Διαπιστώσαμε ότι τα μεσογειακά οικοσυστήματα είναι πολύ διαφορετικά στον τρόπο που ανταποκρίνονται στις κλιματικές πιέσεις. Κάποια αντέχουν περισσότερο, αλλά κανένα δεν είναι άτρωτο», εξηγεί η Dr Meryem Mojtahid, καθηγήτρια παλαιο-ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Angers και στο Εργαστήριο Πλανητολογίας και Γεωεπιστημών στη Γαλλία.
Και συμπληρώνει: «Η μελέτη δείχνει ότι ακόμα και μια μικρή άνοδος της θερμοκρασίας και άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή μπορεί να έχουν τεράστιο αντίκτυπο. Μόνο με αυστηρά μέτρα προστασίας του κλίματος μπορούν οι κίνδυνοι να μείνουν σε επίπεδα όπου τα οικοσυστήματα θα έχουν πιθανότητες προσαρμογής».
