Η αγορά κατοικίας σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ασία ζει μια πρωτοφανή κρίση: τιμές που καταρρέουν, σπίτια που δεν ασφαλίζονται, αγοραστές που φεύγουν μαζικά από ολόκληρες πολιτείες και μια νέα πραγματικότητα όπου η κλιματική αλλαγή καθορίζει αν ένα σπίτι έχει αξία ή όχι.
Το οριστικό «καμπανάκι» χτύπησε όταν η Zillow, η μεγαλύτερη πλατφόρμα ακινήτων στις ΗΠΑ, υποχρεώθηκε να κρύψει το εργαλείο αξιολόγησης κλιματικού κινδύνου, επειδή έριχνε τις τιμές σε χιλιάδες περιοχές.
Η υπόθεση του Zillow αποκαλύπτει πόσο εύθραυστη έχει γίνει η αγορά ακινήτων στην εποχή της κλιματικής κρίσης.
Το 2024 η πλατφόρμα εισήγαγε ένα νέο εργαλείο που εμφάνιζε τον κλιματικό κίνδυνο για κάθε ακίνητο. Οι αγοραστές μπορούσαν να βλέπουν, με ένα απλό χρωματικό score, τον πιθανό κίνδυνο από πλημμύρες, πυρκαγιές, καύσωνα, ισχυρούς ανέμους και κακή ποιότητα αέρα. Το εργαλείο έγινε αμέσως δημοφιλές και πάνω από οκτώ στους δέκα χρήστες δήλωσαν ότι ο κλιματικός κίνδυνος επηρέαζε την απόφασή τους για αγορά κατοικίας.
Λίγους μήνες αργότερα, η εικόνα άλλαξε. Μεγάλοι μεσιτικοί οργανισμοί άσκησαν έντονη πίεση στο Zillow επειδή οι αναγραφόμενοι κίνδυνοι αποθάρρυναν αγοραστές και περιόριζαν τις πωλήσεις. Πολλοί μεσίτες υποστήριξαν ότι τα δεδομένα ήταν υπερβολικά αυστηρά και παρουσίαζαν σπίτια ως «υψηλού κινδύνου» ακόμη και σε περιοχές χωρίς πρόσφατο ιστορικό πυρκαγιών ή πλημμυρών.
Το αποτέλεσμα ήταν η απόσυρση των scores από περισσότερες από ένα εκατομμύριο αγγελίες και η αντικατάστασή τους με έναν απλό σύνδεσμο προς εξωτερική σελίδα.
Η αφαίρεση του εργαλείου δημιούργησε έντονες αντιδράσεις από επιστήμονες και αναλυτές κινδύνου. Υποστηρίζουν ότι τα μοντέλα είχαν υψηλή ακρίβεια και πως οι αγοραστές πλέον κινδυνεύουν να αγοράζουν ακίνητα χωρίς πλήρη εικόνα των περιβαλλοντικών παραγόντων που μπορεί να επηρεάσουν την αξία, την ασφάλιση και τη μακροχρόνια βιωσιμότητά τους.
Το 2025 ξεκίνησε με ιστορικές πυρκαγιές στο Λος Άντζελες.
Πάνω από 10.000 σπίτια καταστράφηκαν και 28 άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ οι ζημιές ξεπέρασαν τα 30 δισ. δολάρια. Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι οι συνθήκες που έθρεψαν την καταστροφή ήταν περίπου 35% πιο πιθανές λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Μέσα σε αυτό το χάος, εκατοντάδες ιδιοκτήτες κατηγορήθηκαν για “rent gouging” — δηλαδή υπέρογκες αυξήσεις ενοικίων την ώρα που χιλιάδες άνθρωποι είχαν μείνει χωρίς σπίτι.
Η Καλιφόρνια έγινε η πρώτη πολιτεία που υποχρεώνει πωλητές σπιτιών (πριν το 2010) να δηλώνουν εγγράφως τον κίνδυνο πυρκαγιάς και τα μέτρα προστασίας του ακινήτου.
Την ίδια στιγμή στη Φλόριντα, η οποία πλήττεται από ακραία φαινόμενα και εκρηκτικές αυξήσεις ασφαλίστρων, 36% των κατοίκων δηλώνει πως έχει μετακομίσει ή εξετάζει σοβαρά να φύγει λόγω του κλιματικού κινδύνου.
Η Ισπανία έζησε το πιο θερμό καλοκαίρι στην ιστορία της.
Κατά τη διάρκεια καύσωνα με θερμοκρασίες 45,8°C, πυρκαγιές αποτέφρωσαν 380.000 εκτάρια.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι:
Η ετήσια απώλεια στην αγορά εκτιμάται σε 117,6 εκατ. ευρώ από πωλήσεις και περίπου 500.000 ευρώ από ενοίκια.
Ωστόσο στις πιο ψυχρές περιοχές, οι υψηλότερες θερμοκρασίες… ανεβάζουν τις τιμές, με αύξηση 2,80 ευρώ/τ.μ. ανά ημέρα καύσωνα.
Με 6,3 εκατομμύρια σπίτια σε ζώνες υψηλού κινδύνου πλημμύρας, το θέμα έχει γίνει καθημερινότητα.
Η σύμβουλος ακινήτων Rachel Ollington λέει χαρακτηριστικά:
«Δύο ίδια σπίτια, τρεις δρόμους μακριά το ένα από το άλλο, μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετική ζήτηση μόνο και μόνο επειδή το ένα βρίσκεται σε ζώνη υψηλού κινδύνου».
Αγοραστές φτάνουν στα ραντεβού με αναφορές κινδύνου, προβλέψεις διάβρωσης και στοιχεία ασφαλιστικών τιμολογίων.
Πολλές αγοραπωλησίες καταρρέουν όταν ο πελάτης μαθαίνει ότι η ασφάλιση είναι απαγορευτική ή ότι η εταιρεία έχει σταματήσει να ασφαλίζει τη συγκεκριμένη περιοχή.
Η Climate Council υπολόγισε ότι τα σπίτια σε περιοχές υψηλού κινδύνου πλημμύρας είναι σήμερα συνολικά 42,2 δισ. αυστραλιανά δολάρια λιγότερο πολύτιμα απ’ όσο θα ήταν χωρίς την κλιματική αλλαγή.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες δέχονται τεράστια πίεση από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι αποζημιώσεις για ζημιές από καιρό έφτασαν τα 585 εκατ. λίρες (περίπου 609 εκατ. ευρώ) το 2024, το υψηλότερο ποσό που έχει καταγραφεί.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν:
«Όταν η ασφάλιση είναι πανάκριβη ή απλώς δεν υπάρχει, οι αξίες ακινήτων πέφτουν, τα δάνεια σκληραίνουν και ο κίνδυνος συστημικής κρίσης αυξάνεται».
Περισσότερες ειδήσεις
Πυρκαγιές, κυκλώνες και… ασφάλιστρα — Οι πιο «ρισκαδόρικες» περιοχές για αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ
Πρώτο σπίτι στα… 40 – Η κρίση ιδιοκατοίκησης «πνίγει» τους Αμερικανούς Millennials
