Ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται και λειτουργούν τα κτίρια, δρομολογούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θέτοντας στο επίκεντρο την ηλιακή ενέργεια. Με την αναθεώρηση της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (EPBD), που επικαιροποιήθηκε το 2025, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια χωρίς να απαιτούνται μελλοντικά δαπανηρές παρεμβάσεις.

Τι αλλάζει με τη νέα οδηγία

Η αναθεωρημένη οδηγία επιταχύνει την υιοθέτηση φωτοβολταϊκών και ηλιακών θερμικών συστημάτων σε οικιστικά, εμπορικά και δημόσια κτίρια, ενισχύοντας παράλληλα την αυτοκατανάλωση και την ενεργειακή ανταλλαγή.

• Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε κτίρια με άδεια δόμησης μετά τις 29 Μαΐου 2026.
• Ο σχεδιασμός θα πρέπει να υποστηρίζει την εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων χωρίς δομικές δυσκολίες.
• Παράγοντες όπως ο προσανατολισμός, η στατική επάρκεια, οι στέγες και οι όψεις αποκτούν κρίσιμο ρόλο.

Οι χρήσεις και τα οφέλη της ηλιακής ενέργειας

Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να καλύψει φωτισμό, συσκευές, αντλίες θερμότητας και φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων. Σε περίπτωση πλεονάσματος:

• αποθηκεύεται σε μπαταρίες ή θερμικά συστήματα,
• μοιράζεται με γειτονικά κτίρια,
• ή διοχετεύεται στο δίκτυο για πώληση.

Αντίστοιχα, η θερμότητα από ηλιακά θερμικά πάνελ αξιοποιείται για ζεστό νερό και θέρμανση, ενισχύοντας την αποδοτικότητα όταν συνδυάζεται με αντλίες θερμότητας.

Πού θα τοποθετούνται οι ηλιακές εγκαταστάσεις

Οι εγκαταστάσεις μπορούν να τοποθετηθούν σε:

• Στέγες, προσόψεις, μπαλκόνια, βεράντες.
• Κοντινές κατασκευές, όπως στεγασμένα πάρκινγκ.
• Σε δομικά στοιχεία (κεραμίδια, όψεις, σκίαστρα).

Ο νότιος προσανατολισμός εξασφαλίζει μέγιστη απόδοση, ενώ οι ανατολικές και δυτικές όψεις διασφαλίζουν παραγωγή σε ώρες εκτός αιχμής.

Η οδηγία αφήνει στα κράτη-μέλη την τελική εξειδίκευση, με εθνικά κριτήρια που θα λαμβάνουν υπόψη το τεχνικό δυναμικό, το οικονομικό κόστος και τη στατική ικανότητα κάθε κτιρίου.

Χρονοδιάγραμμα υποχρεώσεων

• Νέα οικιστικά κτίρια: Από 1η Ιανουαρίου 2030 απαιτείται εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων, εφόσον είναι εφικτό.
• Νέα εμπορικά κτίρια: Υποχρεωτική εγκατάσταση από 1η Ιανουαρίου 2027.
• Ανακαινίσεις εμπορικών κτιρίων >500 m²: Υποχρεωτική εγκατάσταση από 1η Ιανουαρίου 2028.
• Δημόσια κτίρια: Σταδιακή εφαρμογή – από το 2028 για κτίρια άνω των 2000 m², το 2029 για κτίρια άνω των 750 m² και από το 2031 για κτίρια άνω των 250 m².

Με την οδηγία αυτή, η ΕΕ δημιουργεί το πλαίσιο για κτίρια ενεργειακά αυτόνομα και περιβαλλοντικά φιλικά, που θα ενισχύσουν την πράσινη μετάβαση και θα μειώσουν τις εκπομπές ρύπων.