Το πράσινο φως ως προς τους περιβαλλοντικούς όρους έλαβε το νέο μεγάλο project που προωθείται στο Νέο Φάληρο για το νέο πολιτιστικό συγκρότημα Kyklos από το Ίδρυμα Ντίνου και Λίας Μαρτίνου – DLMF (Dinos and Lia Martinos Foundation).

Το έργο περιγράφεται ως «ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης», δεδομένου ότι πρόκειται για μελέτη που έχει εκπονήσει το αρχιτεκτονικό γραφείο του Ρέντσο Πιάνο (Renzo Piano Building Workshop), ενώ στόχος είναι να είναι έτοιμο το τελευταίο τρίμηνο του 2028, με χρηματοδότηση εξ ολοκλήρου από ιδιωτικούς πόρους.

Mε βάση τις σχετικές ανακοινώσεις, προ ημερών, σκοπός και φιλοδοξία του νέου αυτού χώρου είναι να αποτελέσει έναν διεθνή κόμβο σύγχρονης τέχνης, παιδείας και πολιτισμού, συνδεδεμένο με αντίστοιχα κέντρα τέχνης του εξωτερικού, ανοικτό στην τοπική κοινωνία, στις μαθητικές κοινότητες και στους επισκέπτες της Αθήνας και του Πειραιά. Ο χώρος θα στεγάζει συλλογές από έργα τέχνης των λαών της Αφρικής, της Ωκεανίας και άλλων περιοχών, θα παρουσιάζει σημαντικές περιοδικές εκθέσεις, θα φιλοξενεί πλήθος πολιτιστικών δραστηριοτήτων, ενώ θα περιλαμβάνει επίσης πρόγραμμα διαλέξεων, προβολών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, φυσικών και ψηφιακών. Η συνολική δόμηση (κύριοι και βοηθητικοί χώροι) θα είναι 14.974 τ.μ.

Για το έργο προωθούνται το τελευταίο διάστημα οι σχετικές εγκρίσεις, στο πλαίσιο της αδειοδοτικής διαδικασίας με πιο πρόσφατη, τη σχετική απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Έχουν προηγηθεί οι θετικές γνωμοδοτήσεων των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού, του δημοτικού συμβουλίου Πειραιά, της αρμόδιας Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της Περιφέρειας Αττικής, όπως και του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Το υπό αξιοποίηση ακίνητο βρίσκεται στον δήμο Πειραιά, δυτικά του γηπέδου Καραϊσκάκη και περικλείεται από τις οδούς Μικράς Ασίας, Κατσουλάκου και Επονιτών. Το ακίνητο καταλάμβαναν στο παρελθόν οι κτιριακές εγκαταστάσεις της κλωστοϋφαντουργίας ΑΙΓΑΙΟΝ, οι οποίες κατεδαφίστηκαν το 2011 στο σύνολό τους, με εξαίρεση τα διατηρητέα λιθόκτιστα κτίρια, τα οποία αναπτύσσονται κατά μήκος της βορειοδυτικής πλευράς του οικοπέδου.

Το ακίνητο αποτελείται από δύο τμήματα: Το τμήμα 1 με συνολική επιφάνεια 4.700 τ.μ. και μέτωπο επί των οδών Μικράς Ασίας και Κατσουλάκου (αποτελεί έκταση με δενδρώδη βλάστηση) και το τμήμα 2 με συνολική επιφάνεια 19.118 τ.μ. και μέτωπο επί των οδών Μικράς Ασίας και Κατσουλάκου / Επονιτών. Εντός του τμήματος αυτού εντοπίζεται το μεγαλύτερο μέρος των υπολειμμάτων του παλιού εργοστασίου (διατηρητέα στο σύνολο τους) και αποτελεί κατά κύριο λόγο εκχερσωμένη έκταση.

Συνύπαρξη παλιών και νέων κτιριακών όγκων

Στον σχεδιασμό του έργου περιλαμβάνονται η διατήρηση και αποκατάσταση των διατηρητέων κτιρίων και η κατασκευή νέου κτιρίου, το οποίο θα αναπτύσσεται ισόγεια σε μήκος 240 μέτρων, καταλαμβάνοντας μεγάλο μέρος της έκτασης του οικοπέδου κατά μήκος του μετώπου επί της Μικράς Ασίας.

Επιπλέον, το σχέδιο ανάπτυξης του συγκροτήματος πολιτισμού Kyklos του DLMF περιλαμβάνει:

• Διαμόρφωση ενός τεχνητά υπερυψωμένου κήπου που αναπτύσσεται μεταξύ του νέου κατ’ επέκταση κτιρίου και της πλευράς του οικοπέδου προς την οδό Κατσουλάκου / Επονιτών.
• Χωροθέτηση νέου κτιρίου στάθμευσης κάτω από το ψηλότερο επίπεδο του κήπου με πρόσβαση από την οδό Επονιτών. Το νέο κτίριο τοποθετείται σε υποχώρηση από το όριο του οικοπέδου επί της Μικράς Ασίας. «Με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα για τη δημιουργία μιας προστατευτικής ζώνης πρασίνου και ενός διευρυμένου χώρου μπροστά από το κτίριο, απομακρύνοντας την κεντρική είσοδο από την όχληση του κυκλοφοριακού φόρτου της Μικράς Ασίας», όπως αναφέρεται σχετικά.
• Η συνολική πραγματοποιούμενη δόμηση (συμπεριλαμβανομένων όλων των βοηθητικών χώρων και των χώρων που δεν προσμετρώνται στην πραγματοποιούμενη δόμηση) ανέρχεται, όπως προαναφέρθηκε, σε 14.974 τ.μ.
• Διατήρηση της δενδροφυτεμένης περιοχής στο νοτιοανατολικό τμήμα του οικοπέδου και ενίσχυσή της με επιπλέον φυτά.
• Δημιουργία νέας περιοχής πρασίνου στο επίπεδο του δρόμου, μεταξύ της οδού Κατσουλάκου/ Επονιτών και του χώρου στάθμευσης που θα προσφέρει προστασία προς την πλευρά του σταδίου Καραϊσκάκη.
• Εγκατάσταση ΦΒ πλαισίων (επιφάνειας 4.750 τ.μ. ) στην στέγη του κυρίως κτιρίου, ως βασικό στοιχείο της βιωσιμότητας του έργου.
• Κατασκευή υπόγειας δεξαμενής ομβρίων (χωρητικότητας 343,25μ3 ) στον περιβάλλοντα χώρο. Το νερό θα χρησιμοποιείται για την άρδευση του περιβάλλοντος χώρου και για την πλύση σκληρών επιφανειών.

Το νέο κεντρικό κτίριο θα στεγάζει δύο μεγάλους εκθεσιακούς χώρους εκατέρωθεν της κεντρικής εισόδου, έναν ελεγχόμενα προσβάσιμο χώρο αρχείου της συλλογής, χώρους παραλαβής, συντήρησης και φύλαξης έργων τέχνης και άλλους υποστηρικτικούς χώρους προσωπικού και ΗΜ εγκαταστάσεων.

Στα διατηρητέα κτίρια, εκτός των γραφείων διοίκησης, προβλέπεται η δημιουργία χώρου πολλαπλών χρήσεων με ανεξάρτητη είσοδο και πρόσβαση απευθείας στο κήπο του κέντρου. Ο χώρος πολλαπλών χρήσεων θα στεγάζεται στο μεγαλύτερο σε διαστάσεις διατηρητέο κτίσμα. Το κτίριο στάθμευσης θα είναι διώροφο κτίριο (ισόγειο και υπόγειο) και προβλέπεται η δημιουργία 86 θέσεων στάθμευσης.

Αρχαιολογικό ενδιαφέρον

Στην απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων γίνεται αναφορά και στις θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος του έργου: «Το βόρειο όριο του ακινήτου εμπίπτει στην περιοχή διέλευσης του νοτίου σκέλους των Μακρών Τειχών και στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί σημαντικές αρχαιότητες σε πρόσφατες ή παλαιότερες σωστικές ανασκαφές, ακόμα και διαταραγμένες από παλαιότερα δίκτυα. Κατά συνέπεια ενδέχεται κατά την εκτέλεση του εν λόγω έργου να εντοπιστούν αρχαία κατάλοιπα, καθώς στοιχεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος εντοπίζονται κατά καιρούς να έχουν παρεισφρήσει και σε επιφανειακά στρώματα ή σε αναμοχλευμένες επιχώσεις. Πρόκειται για ακίνητο που βρίσκεται στη θέση μεταξύ του «Μνήματος του Γάλλου», της περιοχής δηλαδή του Πειραιά που χωροθετείται μεταξύ των βορείων προπόδων του λόφου της Καστέλλας – θέση «Λάκκα» (Γούβα) του Βάβουλα του Νέου Φαλήρου – και της θέσης του άλλοτε Γαλλικού Νεκροταφείου και περιλαμβάνει μικρό μέρος σωζόμενων εγκαταστάσεων της άλλοτε Κλωστοϋφαντουργίας ΑΙΓΑΙΟΝ που ιδρύθηκε το 1924, λειτούργησε μέχρι το 1990 και το μεγαλύτερο μέρος κατεδαφίστηκε το 2011 (μη διατηρητέα τμήματα). Τα σωζόμενα, διατηρητέα από το ΥΠΕΝ τμήματα (ΦΕΚ 348/Δ/1999) χωροθετούνται στο βόρειο τμήμα του οικοπέδου και περιλαμβάνουν λιθόκτιστα κελύφη, ασκεπή, με μεταγενέστερες επεμβάσεις από οπλισμένο σκυρόδεμα. Βρίσκεται στο ευρύτερο περιβάλλον του χαρακτηρισμένου από το ΥΠΠΟ ως έργου τέχνης τμήματος βιομηχανικού κτηρίου επί των οδών Ομηρίδου Σκυλίτση και Δεληγιώργη 1 στο Ν. Φάληρο», όπως επισημαίνεται.