Από χθες βράδυ, ο νέος νόμος για την Κοινωνική Αντιπαροχή και την Κοινωνική Μίσθωση είναι πλέον σε ισχύ, φέρνοντας μαζί του σημαντικές αλλαγές στην πολιτική στέγασης. Παράλληλα, θεσπίζεται η ισοβιότητα της τριτεκνικής ιδιότητας για γονείς και παιδιά με αναπηρία, μια ρύθμιση που αναμένεται να επηρεάσει χιλιάδες οικογένειες.

Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, σημείωσε ότι «η χώρα διαθέτει πλέον δύο νέα εργαλεία για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης», υπογραμμίζοντας πως οι τρίτεκνες οικογένειες και οι οικογένειες με παιδιά με αναπηρία «βγαίνουν θεσμικά ενισχυμένες».

Με αφορμή την ψήφιση του νομοσχεδίου, το Υπουργείο απαντά σε 11+1 καίρια ερωτήματα, ξεκαθαρίζοντας πώς θα λειτουργήσει στην πράξη το νέο πλαίσιο.

1. Τι φέρνει συνολικά ο νέος νόμος;

Εισάγει δύο νέα εργαλεία στέγασης:

• Κοινωνική Αντιπαροχή, όπου ανεκμετάλλευτα δημόσια ακίνητα μετατρέπονται σε κατοικίες μέσω συνεργασίας με ιδιώτες.
• Αξιοποίηση ανενεργών στρατοπέδων, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με στόχο τη δημιουργία νέων κατοικιών (25% για στελέχη Ενόπλων Δυνάμεων, 75% για κοινωνική στέγαση).

Παράλληλα, προβλέπεται:

• Ισοβιότητα τριτεκνικής ιδιότητας.
• Δομές φιλοξενίας ΑμεΑ για βραχυχρόνια στήριξη.

2. Τι είναι η Κοινωνική Αντιπαροχή;

Πρόκειται για συνεργασία κράτους – ιδιωτών. Ο ιδιώτης με δικά του κεφάλαια κατασκευάζει ή ανακαινίζει δημόσια ακίνητα. Το 30% των νέων κατοικιών αποδίδεται στο Δημόσιο και διατίθεται με χαμηλό ενοίκιο σε νέους, οικογένειες και ευάλωτα νοικοκυριά. Τα υπόλοιπα διατίθενται στην αγορά.

3. Από πού θα προέλθουν οι νέες κατοικίες;

Από δύο «δεξαμενές»:

• Αναξιοποίητα δημόσια κτίρια και οικόπεδα.
• Ανενεργά στρατόπεδα που θα μετατραπούν σε σύγχρονες κατοικίες.

4. Ποιοι θα είναι οι δικαιούχοι;

Η επιλογή θα γίνεται από τον ΟΠΕΚΑ με κοινωνικά κριτήρια: εισόδημα, περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση, ηλικία παιδιών, ύπαρξη αναπηρίας.

5. Τι σημαίνει «κοινωνικό μίσθωμα»;

Το ενοίκιο θα είναι σημαντικά χαμηλότερο από την αγορά. Θα καθορίζεται με βάση εισόδημα, αξία ακινήτου ή συνδυασμό τους. Δεν το ορίζει ο κατασκευαστής, αλλά η Πολιτεία μέσω Υπουργικής Απόφασης.

6. Ποιος θα φροντίζει για τη συντήρηση;

Η διαχείριση μπορεί να ανατεθεί σε ιδιώτη στο πλαίσιο της σύμβασης, ώστε να διασφαλίζεται τακτική συντήρηση και επισκευές, διατήρηση της αξίας των κατοικιών και ποιότητας ζωής των ενοίκων.

7. Θα είναι οι κοινωνικές κατοικίες σε ξεχωριστά κτίρια;

Όχι. Θα εντάσσονται στον οικιστικό ιστό, μαζί με ιδιωτικές κατοικίες, ώστε να αποφεύγεται ο κοινωνικός διαχωρισμός.

8. Πότε θα είναι έτοιμες οι πρώτες κατοικίες;

Οι πρώτες συμβάσεις Κοινωνικής Αντιπαροχής θα ξεκινήσουν άμεσα. Οι κατοικίες από στρατόπεδα αναμένονται ακόμη πιο σύντομα, λόγω υφιστάμενων δομών.

9. Προβλέπεται δυνατότητα εξαγοράς;

Ναι. Μετά από 10 χρόνια μίσθωσης (μοντέλο rent-to-own), θα υπάρχει δυνατότητα εξαγοράς μέρους των κατοικιών. Το Δημόσιο θα κρατά τουλάχιστον το 30% για κοινωνική χρήση.

10. Τι αλλάζει σε σχέση με τον νόμο του 2022;

• Πιο αποτελεσματική αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας.
• Ισχυρότερα κίνητρα για ιδιώτες (απόκτηση ποσοστού κατοικιών).
• Επέκταση και σε ανακαινίσεις/επισκευές.
• Δεκαετείς μισθώσεις με προοπτική εξαγοράς.
• Προσωρινή ανάθεση διαχείρισης σε ιδιώτες.

11. Τι αλλάζει για τις οικογένειες;

• Οι γονείς τριών τέκνων αναγνωρίζονται πλέον ισοβίως τρίτεκνοι.
• Δημιουργείται το Πιστοποιητικό Τριτεκνίας μέσω gov.gr χωρίς γραφειοκρατία.
• Τα παιδιά με αναπηρία ≥67% διατηρούν ισόβια την τριτεκνική ιδιότητα.
• Σε περιπτώσεις κακοποιητικών γονέων, αυτοί αποκλείονται από τα προνόμια, ενώ τα παιδιά διατηρούν τα δικαιώματά τους.

12. Τι προβλέπεται για τα άτομα με αναπηρία;

Δημιουργούνται δομές βραχυχρόνιας φιλοξενίας (ημερήσια, ολιγοήμερη ή έως 30 ημέρες σε έκτακτες ανάγκες), ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα της κοινότητας και προσφέροντας ανακούφιση στις οικογένειες.