Στο …γήπεδο των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) θα δοθεί όπως φαίνεται η επόμενη μάχη μεταξύ δημάρχων και υπουργείου Περιβάλλοντος – Ενέργειας μετά τον πόλεμο για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), με αιχμή αυτή τη φορά τα σχέδια για την επανακρατικοποίηση των Πολεοδομιών μέσω της μεταφοράς τους στο υπουργείο.
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) προανήγγειλε μετωπική σύγκρουση με αφορμή την προωθούμενη αλλαγή του καθεστώτος λειτουργίας των ΥΔΟΜ. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ χθες Πέμπτη (26/6), το σύνολο των δημάρχων εξέφρασε την πλήρη και κάθετη αντίθεσή του στην απομάκρυνση των πολεοδομικών υπηρεσιών από την Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση, κάνοντας λόγο για ένα σχέδιο αποδόμησης των ίδιων των δήμων.
«Δεν χρειάζεται αφαίρεση αρμοδιότητας, αλλά ενίσχυση, στήριξη και στελέχωση ώστε να επιτελέσουν τον πολεοδομικό και αναπτυξιακό τους ρόλο προς όφελος των τοπικών κοινωνιών», τόνισε ο πρόεδρος των αιρετών Λάζαρος Κυρίζογλου, προειδοποιώντας ότι η ΚΕΔΕ δεν θα ανεχθεί υπονόμευση του θεσμικού πλαισίου των Δήμων καθώς η διαχείριση του χώρου αποτελεί πυλώνα τοπικής δημοκρατίας και ευθύνης.
Από την πλευρά του ο Α΄ αντιπρόεδρος και δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, κατήγγειλε πως επιχειρείται ένα μεθοδικό σχέδιο υπονόμευσης της δυνατότητας των δήμων να παρεμβαίνουν σε αυθαίρετες και καταστροφικές παρεμβάσεις: «Επιχειρείται με αφορμή τα περιστατικά επίορκων υπαλλήλων σε δύο περιπτώσεις, να δημιουργηθεί η αλγεινή εικόνα ότι πολεοδομίες και δήμοι είναι εστίες διαφθοράς. Να ξέρει το υπουργείο ότι για το θέμα των πολεοδομιών θα βρεθούμε στα ψηλά τα αλώνια», τόνισε συσχετίζοντας άμεσα το κυβερνητικό σχέδιο με το γεγονός ότι οι ΟΤΑ μέσω των ΥΔΟΜ μπόρεσαν να σταματήσουν την οριζόντια χρήση των μπόνους του ΝΟΚ.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, ο οποίος προειδοποίησε ότι «στο τέλος θα μείνουν στους δήμους μόνο τα απορρίμματα και τα αδέσποτα», μετατρέποντάς τους ουσιαστικά σε οργανισμούς περιορισμένης ευθύνης, όπως είπε χαρακτηριστικά.
Η ΚΕΔΕ κάνει λόγο για μεθόδευση, με τους δημάρχους να επισημαίνουν ότι οι ΥΔΟΜ αφέθηκαν να καταρρεύσουν κυρίως εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού, την ώρα που την περίοδο αυτή διαρρέεται ότι υπό το νέο σχήμα θα γίνουν προσλήψεις. Συνδυάζουν την απαξίωση των τελευταίων ετών με τις διαρροές από την πρόσφατη αξιολόγηση των υπηρεσιών του Δημοσίου και των δήμων, σύμφωνα με την οποία μόλις οι 38 από τις συνολικά άνω των 150 Πολεοδομιών που λειτουργούν ανά την επικράτεια, αξιολογήθηκαν με βαθμό 4/5.
Πολιτικές αντιδράσεις και δικαστικές προσφυγές
Η ΚΕΔΕ κατέστησε σαφές ότι εφόσον υπάρξει πρωτοβουλία μεταφοράς των ΥΔΟΜ, θα ακολουθήσει πολιτική και νομική αντίδραση, ακόμη και μέσω δικαστικής προσφυγής.
Η εγκατάλειψη των ΥΔΟΜ προκύπτει και από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε ημερίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διπλωματούχων Μηχανικών του Δημοσίου (ΠΟ – ΕΜΔΥΔΑΣ). Σύμφωνα με αυτά, από τους 325 δήμους της χώρας, μόλις οι 179 διαθέτουν Υπηρεσία Δόμησης – και από αυτούς, σχεδόν 100 υπολειτουργούν λόγω υποστελέχωσης. Συνολικά στις Πολεοδομίες, υπηρετούν μόλις 1.033 μηχανικοί σε όλη την Ελλάδα, με πολλές ΥΔΟΜ να έχουν 1 ή 2 υπαλλήλους, ενώ 22 υπηρεσίες δεν έχουν ούτε έναν μηχανικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης!
Σε πολλές περιπτώσεις, οι ίδιοι υπάλληλοι καλούνται να εξυπηρετήσουν περισσότερους από έναν δήμους – με «πρωταθλήτρια» την ΥΔΟΜ Πειραιά, η οποία εξυπηρετεί δέκα δήμους, μεταξύ αυτών και τους νησιωτικούς. Αντίστοιχα, η ΥΔΟΜ Ιωαννίνων εποπτεύει οκτώ δήμους. Το 9% των υπηρεσιών εξυπηρετεί πάνω από τέσσερις δήμους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ταχύτητα και την ακρίβεια στην εξυπηρέτηση.
Η κατάσταση αυτή μάλιστα όχι μόνο δυσχεραίνει το έργο των υπηρεσιών, αλλά αφήνει ανοιχτό το πεδίο και για τη δημιουργία μιας νέας γενιάς αυθαιρέτων, καθώς όπως καταγγέλθηκε, δεν γίνονται οι προβλεπόμενοι έλεγχοι στο 30% των οικοδομικών αδειών χωρίς προέγκριση ή στο 10% των τακτοποιημένων αυθαιρέτων – τα οποία υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 1,5 εκατομμύριο.
Η διοικητική ανοχή, η έλλειψη ελέγχων και η αποδυνάμωση των ΥΔΟΜ έχει εντοπιστεί πολλάκις και από τον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος έχει προειδοποιήσει ότι με την τακτική αυτή ουσιαστικά «εξαερώνεται» το εργαλείο ελέγχου της αυθαίρετης δόμησης. Για το θέμα των ΥΔΟΜ η Ανεξάρτητη Αρχή έχει αποστείλει από το 2015 μέχρι σήμερα έξι επιστολές στα συναρμόδια υπουργεία.
Σύμμαχος της κυβέρνησης στη μεταφορά των ΥΔΟΜ στο κεντρικό κράτος είναι, πάντως, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) με τον πρόεδρό του, Γιώργο Στασινό να υπεραμύνεται της άποψης ότι οι ΥΔΟΜ πρέπει να μεταφερθούν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου να ενισχυθεί η σταθερότητα και η αποτελεσματικότητά τους.
