Σημαντικές αλλαγές τόσο στη λειτουργία όσο και στην εποπτεία του σιδηροδρόμου περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για τη μετεξέλιξη του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), το οποίο έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Η νέα μορφή του ΟΣΕ αναμένεται να λειτουργήσει υπό τους όρους του Υπερταμείου, χωρίς να εντάσσεται πλήρως στις θυγατρικές του, ενώ εισάγεται ένα νέο καθεστώς διοίκησης, προσλήψεων και ελέγχου.
Δίνεται η δυνατότητα για προσλήψεις προσωπικού εκτός ΑΣΕΠ, με τη μορφή συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου, είτε ορισμένου είτε αορίστου χρόνου. Προβλέπεται ακόμη η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων με δελτίο παροχής υπηρεσιών ακόμη και για θέσεις κρίσιμης σημασίας, όπως οι σταθμάρχες και οι κλειδούχοι.
Όπως αναφέρεται, η διάρκεια των συμβάσεων ορισμένου χρόνου δεν θα ξεπερνά τους οκτώ μήνες ανά 12μηνο.
Στελέχη της διοίκησης, όπως γενικοί διευθυντές και διευθύνοντες σύμβουλοι, θα επιλέγονται με δημόσια πρόσκληση και συμβάσεις ορισμένου χρόνου, με αξιολόγηση βάσει στοχοθεσίας και δεικτών απόδοσης. Οι αποδοχές τους εγκρίνονται από το διοικητικό συμβούλιο, με πλαφόν για τις ανώτατες θέσεις της διοίκησης αυτές του προέδρου του Αρείου Πάγου.
Κανόνες ασφάλειας με αυστηρότερους ελέγχους και ποινές
Στο πεδίο της ασφάλειας, το νομοσχέδιο ορίζει αυξημένες αρμοδιότητες στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ). Η Αρχή θα συγκροτήσει Ειδική Μονάδα Επιθεωρητών, η οποία θα διενεργεί τακτικούς και έκτακτους ελέγχους στις υποδομές, στο προσωπικό και στις σιδηροδρομικές εταιρείες.
Το προσωπικό της μονάδας θα πρέπει να είναι κάτω των 55 ετών, να παρακολουθήσει δίμηνο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και να επιτύχει σε εξετάσεις. Οι επιθεωρητές θα υπάγονται απευθείας στον πρόεδρο της ΡΑΣ.
Παράλληλα, προβλέπεται η καθιέρωση Ενιαίου Κέντρου Εποπτείας (Ε.Κ.Ε.), που θα λειτουργεί όλο το 24ωρο, με αρμοδιότητα τον συντονισμό όλων των συρμών και της κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο και τη δυνατότητα ακόμα και άμεσης ακινητοποίησης συρμών σε περιπτώσεις κινδύνου. Το Ε.Κ.Ε. θα συνεργάζεται με την πλατφόρμα Railway.gov.gr, η οποία περιλαμβάνει το Μητρώο Σιδηροδρομικών Δεδομένων και το Σύστημα Γεωεντοπισμού των συρμών με ακρίβεια 15 εκατοστών.
Νέα μέτρα παρακολούθησης και καταγραφής
Εισάγεται επίσης εφαρμογή καταγραφής εντολών και παραβάσεων, με σκοπό την πλήρη τεκμηρίωση κάθε ενέργειας και επικοινωνίας. Επιπλέον, όλες οι αμαξοστοιχίες θα εξοπλιστούν με κάμερες προσθίου μέρους, ενώ εγκαθίστανται κάμερες και σε σταθμούς, σήραγγες, θαλάμους και καμπίνες μηχανοδηγών. Τα δεδομένα αποθηκεύονται στο Ε.Κ.Ε. για τουλάχιστον τρία έτη, ή έως και δέκα έτη σε περίπτωση ατυχήματος.
Τα στοιχεία γεωεντοπισμού των συρμών θα είναι δημόσια διαθέσιμα μέσω gov.gr, ενώ καθιερώνεται η θέση του προϊσταμένου αμαξοστοιχίας ο οποίος θα πρέπει να έχει 10ετή εμπειρία ως μηχανοδηγός. Ο προιστάμενος αμαξοστοπιχίας θα μπορεί να παρέμβει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ακόμη και να ενεργοποιήσει το σύστημα πέδησης.
Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και νέες κυρώσεις
Το νέο κανονιστικό πλαίσιο προβλέπει την κατηγοριοποίηση των παραβάσεων του Γενικού Κανονισμού Κυκλοφορίας σε τρεις βαθμίδες επικινδυνότητας: υψηλή, μεσαία και χαμηλή. Για τις σοβαρότερες περιπτώσεις προβλέπεται μέχρι και ανάκληση άδειας λειτουργίας σιδηροδρομικών εταιρειών, αφαίρεση πιστοποιητικών μηχανοδηγών και αποκλεισμός από κρίσιμες θέσεις για υπαλλήλους όπως σταθμάρχες και κλειδούχοι.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ετήσιες επαγγελματικές εξετάσεις καταλληλότητας για προσωπικό σε θέσεις ευθύνης, όπως μηχανοδηγοί και επιθεωρητές. Οι εξετάσεις θα διενεργούνται από τη Διεύθυνση Υγειονομικού του Στρατού, με συμμετοχή υγειονομικών του ΓΕΕΘΑ εφόσον υπάρχει διαθεσιμότητα προσωπικού. Η άρνηση συμμετοχής στις διαδικασίες από την πλευρά των εργαζομένων μπορεί να επιφέρει μέχρι και καταγγελία της σύμβασης. Επιπλέον, εργοδότες που δεν συμμορφώνονται, αντιμετωπίζουν πρόστιμα 50.000 – 100.000 ευρώ.
Αν και το νομοσχέδιο δίνει έμφαση στην ενίσχυση της ασφάλειας, δεν περιλαμβάνει σαφές χρονοδιάγραμμα για την πλήρη εγκατάσταση του συστήματος ETCS (European Train Control System), το οποίο αποτελεί βασική ευρωπαϊκή απαίτηση. Το σύστημα, που παρέχει ηλεκτρονική εποπτεία και έλεγχο των συρμών, εκκρεμεί ακόμη να τοποθετηθεί σε όλο το τροχαίο υλικό.
