Ευθυγραμμισμένες με τις συστάσεις του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), είναι σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Μεταφορών Κωνσταντίνο Κυρανάκη οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου για τον σιδηρόδρομο, το οποίο αναμένεται να εισαχθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής την προσεχή Πέμπτη 17 Ιουλίου.
Σύμφωνα με τον ίδιο, εντός του μηνός ολοκληρώνεται ο διαγωνισμός του ΑΣΕΠ που τρέχει από το 2022 και θα αυξήσει τον αριθμό του υποστελεχωμένου ΟΣΕ στα 1.500 άτομα (από τα 1.315 που είναι σήμερα μαζί με όσους εκδίδουν Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών) με τον κ. Κυρανάκη να υπογραμμίζει ότι με τις νέες προβλέψεις οι προσλήψεις θα προχωρούν ταχύτερα.
Αυτήν την περίοδο καλούνται οι επιτυχόντες από τον ΟΣΕ προκειμένου να περάσουν ιατρικές εξετάσεις. Ωστόσο, όπως αποκάλυψε, ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων του Οργανισμού, Βασίλης Βελαώρας, πολλοί εκ των υποψηφίων δεν προσέρχονται καθόλου φοβούμενοι να αναλάβουν αυτά τα κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας μετά την τραγωδία των Τεμπών.
Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα που θα δίνεται στον νέο φορέα «Σιδηρόδρομοι Ελλάδας» για έργα και προμήθειες κατά παρέκκλιση της σχετικής νομοθεσίας, ο αναπληρωτής υπουργός σημείωσε ότι πρόκειται για μια «ευέλικτη διαδικασία στα ανώτατα όρια του ενωσιακού δικαίου», ενώ αναρωτήθηκε «θέλουμε γρήγορα ή αργά τα έργα του σιδηροδρόμου» προσθέτοντας ότι έχει τριπλασιαστεί στα 120 εκατ. ευρώ η ετήσια επιδότηση του ΟΣΕ.
Ευκολότερες οι προσλήψεις και απολύσεις
Υπενθυμίζεται ότι με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο θεσμοθετείται η ψηφιακή εποπτεία, ανοίγει ο δρόμος για απολύσεις προσωπικού που κρίνεται ακατάλληλο καθώς επίσης και για προσλήψεις εκτός ΑΣΕΠ, ενώ προβλέπεται και μεγαλύτερη ευελιξία σε διαγωνισμούς. Παρά την εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας στο 80% του δικτύου, το νομοσχέδιο προβλέπει και την υποχρεωτική εγκατάσταση του γεωεντοπιστικού HEPOS, χωρίς όμως πιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς του από ευρωπαϊκούς φορείς.
Οι Σιδηρόδρομοι Ελλάδος αποκτούν αυξημένες αρμοδιότητες, δυνατότητα προσλήψεων διευθυντών με συμβάσεις τριετίας και bonus, ενώ παρακάμπτεται ο Νόμος 4412 για δημόσιες συμβάσεις. Στόχος, η επίσπευση έργων ασφαλείας. Παράλληλα, αυστηροποιούνται οι κυρώσεις για εταιρείες και εργαζόμενους που παραβιάζουν τον «σιδηροδρομικό ΚΟΚ», με την απειλή ακόμα και ανάκλησης άδειας λειτουργίας.
Σημαντικές είναι και οι αλλαγές για το προσωπικό: Προβλέπονται υποχρεωτικά ετήσια ψυχομετρικά και ιατρικά τεστ, εξετάσεις προσομοίωσης και δυνατότητα απόλυσης σε περίπτωση ακαταλληλότητας ή άρνησης συμμετοχής. Προβλέπεται ακόμα η τοποθέτηση GPS και καμερών σε συρμούς και υποδομές, καθώς και η ίδρυση Ενιαίου Κέντρου Εποπτείας με real-time έλεγχο μέσω της πλατφόρμας Railway.gov.gr.
Με εξαίρεση, πάντως, τον προϊστάμενο αμαξοστοιχίας και το HEPOS, τα οποία θα εφαρμοστούν από τις αρχές του 2026, στο νομοσχέδιο δεν έχει συμπεριληφθεί συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που να αφορά την ολοκλήρωση της προβλεπόμενης μεταρρύθμισης ή κάποια άλλα ορόσημα.
Στους Γερμανούς η εκπαίδευση των εργαζομένων
Σχολιάζοντας το νομοσχέδιο αρκετοί ήταν οι φορείς που συμμετείχαν στην πρόσκληση της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, αφήνοντας αιχμές για τις αδυναμίες του. Σωματεία και εκπρόσωποι του τεχνικού κόσμου επεσήμαναν πως παραμένουν σημαντικά κενά σε ζητήματα στελέχωσης, εκπαίδευσης, σαφών καθηκόντων και προστασίας προσωπικών δεδομένων. Ανέφεραν επίσης ότι πρόκειται για το δεύτερο νομοσχέδιο, το οποίο ψηφίζει η κυβέρνηση σε διάστημα επτά μηνών και ενώ έως και σήμερα δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή οι βασικές διατάξεις του νόμου Σταϊκούρα του περασμένου Δεκεμβρίου, όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΟΣΕ, Παναγιώτης Τερεζάκης.
Ο ίδιος προσέθεσε μάλιστα ότι η συνεργασία με τους Γερμανικούς Σιδηροδρόμους – Deutsche Bahn αφορά την εκπαίδευση: «Η σύμβαση που θα υπογράψουμε αφορά την επιτήρηση της εκπαίδευσης στο Ρέντη. Το Κέντρο θα οργανωθεί υπό την επιτήρηση και τις τεχνικές συμβουλές που θα δώσουν οι Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι που έχουν μεγάλη εμπειρία στην εκπαίδευση», τόνισε.
Αντικείμενο κριτικής αποτέλεσε και το σύστημα γεωεντοπισμού, το οποίο θέλει να εφαρμόσει ο κ. Κυρανάκης εντάσσοντάς το στις διατάξεις του νομοσχεδίου με το σύνολο των φορέων να συμφωνούν ότι μπορεί να λειτουργήσει μόνο συμπληρωματικά στα συστήματα ασφαλείας και σε καμία περίπτωση να τα υποκαταστήσει.
«Δεν είναι καθεαυτό σύστημα ασφαλείας. Η σηματοδότηση, η τηλεδιοίκηση και το ETCS είναι», τόνισε ο κ. Τερεζάκης προσθέτοντας πως τα δύο πρώτα ελέγχουν τις κινήσεις των σταθμαρχών και το τρίτο τις κινήσεις, τις αντιδράσεις και την υπακοή των μηχανοδηγών.
Και μπορεί το ΗEPOS να μην μπορεί να αξιοποιηθεί για να κάνει κυκλοφορία, όπως τόνισε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Hellenic Train, καθηγητής Θανάσης Ζηλιασκόπουλος, αλλά αποκάλυψε μια άλλη ..παράμετρο που αφορά τις πληρωμές της εταιρείας: «Είναι σημαντική η διαφανής καταγραφή των δρομολογίων σύμφωνα με τα ΥΓΟΣ γιατί η εταιρεία μπορεί αντί να πληρώνεται μετά από δύο χρόνια για δρομολόγια που έχει εκτελέσει με την απίστευτη γραφειοκρατία, αυτό να γίνεται άμεσα με διαφανή τρόπο χωρίς αντιδικία και να πληρωθεί στο τέλος του μήνα».
Άλλωστε στην κατεύθυνση της ταχύτατης πληρωμής της επιδότησης προς την Hellenic Τrain κινείται και η διάταξη του νομοσχεδίου, η οποία «κλειδώνει» την αποζημίωσης ύψους 128 εκατ. ευρώ προς την εταιρία όχι μόνο για το έτος 2024, αλλά και για το 2025, το οποίο ακόμα βρίσκεται στον 7ο μήνα.
Διαμάχη για τις κάμερες στα σταθμαρχεία
Σε ό,τι αφορά τα νέα τεχνολογικά μέσα που θα προστεθούν ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών, Γιάννης Ντίτσας εξέφρασε τη διαφωνία της ΠΟΣ για την τοποθέτηση καμερών στα σταθμαρχεία αναφέροντας λόγους προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και προτείνοντας να εγκατασταθούν κλειστά κυκλώματα τηλεπιτήρησης έξω από τα σταθμαρχεία, τους θαλάμους τοπικού χειρισμού και οδήγησης αμαξοστοιχιών. Επίσης ζήτησε την υπογραφή των απαραίτητων διεταιρικών συμφωνιών μεταξύ ΟΣΕ και Hellenic Τrain.
Ο κ. Κυρανάκης ξεκαθάρισε ότι οι κάμερες θα τοποθετηθούν στα προβλεπόμενα σημεία σημειώνοντας πως δεν τίθεται ζήτημα προσωπικών δεδομένων καθώς δεν θα καταγράφεται ήχος, αλλά απλά θα επιβεβαιώνεται ότι ο κάθε υπάλληλος βρίσκεται στη θέση που πρέπει την ώρα που πρέπει κάνοντας αυτό που πρέπει.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Προσωπικού Έλξης, Κώστας Γενιδούνιας αναρωτήθηκε για τη δυνατότητα συμβολής του συστήματος γεωεντοπισμού τη στιγμή που «επί μεγάλου μήκους της σιδηροδρομικής υποδομής δεν έχουμε ακόμα σήμα κινητής τηλεφωνίας. Πως θα καθοριστεί με ακρίβεια θέσης κάτω από 5 εκατοστά ώστε να στέλνει σήμα για επερχόμενους κινδύνους», ανέφερε. Ζήτησε επίσης να θεσπιστούν υποχρεωτικά τουλάχιστον δύο ημέρες επιμόρφωσης τον χρόνο για τους εργαζομένους με καθήκοντα αιχμής και να γίνεται δειγματοληπτικός έλεγχος των συνομιλιών μεταξύ μηχανοδηγών και σταθμαρχών, όπως έχει προτείνει η ΠΕΠΕ από τον Απρίλιο του 2024.
