Η Βόρεια Θάλασσα, κάποτε συνώνυμη της εξόρυξης πετρελαίου, εξελίσσεται γρήγορα σε ένα ζωντανό εργαστήριο της ευρωπαϊκής πράσινης μετάβασης. Το παλιό πεδίο εξόρυξης Nini, ένα απομακρυσμένο σημείο στο σκληρό τοπίο της Δανίας, ετοιμάζεται να γίνει κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που υπηρέτησε για δεκαετίες: ο πρώτος πλήρως λειτουργικός υπεράκτιος χώρος μόνιμης αποθήκευσης CO₂ της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με το project Greensand, μια πρωτοβουλία της INEOS, να περνά φέτος στην τελική φάση δοκιμών, το άλλοτε πετρελαϊκό κοίτασμα μετατρέπεται σε υπόγειο «θησαυροφυλάκιο» με στόχο να εγκλωβίζει το διοξείδιο του άνθρακα σε βάθος 1.800 μέτρων κάτω από τον βυθό. Είναι ένας τρόπος να αντιστραφεί το ίδιο το μοντέλο εξόρυξης: όχι να βγάζουμε άνθρακα από το υπέδαφος, αλλά να τον επιστρέφουμε πίσω, καλά σφραγισμένο και μόνιμα αποθηκευμένο.
Το Associated Press πραγματοποίησε σπάνια επίσκεψη στην πλατφόρμα Siri, κοντά στο ακατοίκητο πεδίο Nini. Εκεί θα ολοκληρώνεται η διαδικασία έγχυσης του υγροποιημένου CO₂ στα εξαντλημένα κοιτάσματα. Όταν ξεκινήσει η εμπορική του λειτουργία μέσα στο επόμενο έτος, το Greensand θα αποτελεί την πρώτη αντίστοιχη υποδομή της ΕΕ που λειτουργεί κανονικά, ανοίγοντας δρόμο για την ασφαλή υπόγεια αποθήκευση εκατομμυρίων τόνων εκπομπών.
Ο επικεφαλής της INEOS Energy Europe, Mads Gade, εξηγεί πως η αρχική δυναμικότητα θα είναι 363.000 τόνοι CO₂ ετησίως, με στόχο να φτάσει τα 7,3 εκατομμύρια τόνους έως το 2030.
«Η Δανία μπορεί να αποθηκεύσει εκπομπές εκατοντάδων ετών», επισημαίνει. «Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια νέα βιομηχανία που θα βοηθήσει όλη την Ευρώπη».
Ήδη έχουν υπογραφεί συμφωνίες με δανέζικες μονάδες βιοαερίου ώστε το CO₂ που δεσμεύουν να καταλήγει στα υπόγεια στρώματα του Nini. Στο λιμάνι του Esbjerg κατασκευάζεται ειδικός τερματικός σταθμός για προσωρινή αποθήκευση του υγρού CO₂, ενώ στην Ολλανδία ναυπηγείται το ειδικό πλοίο Carbon Destroyer 1, σχεδιασμένο αποκλειστικά για μεταφορά και έγχυση.
Η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS) αποτελεί αναγνωρισμένο εργαλείο στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Οι επιστήμονες της Γεωλογικής Υπηρεσίας της Δανίας τονίζουν ότι το πέτρωμα Greensand είναι ιδανικό για μακροχρόνια αποθήκευση: περίπου το 1/3 του όγκου του αποτελείται από μικροσκοπικούς πόρους όπου το CO₂ «κλειδώνει», ενώ η υπερκείμενη στεγανοποιητική στρώση πετρώματος αντέχει χωρίς πρόβλημα τις πιέσεις.
«Δεν εντοπίσαμε επικίνδυνες αντιδράσεις με το CO₂ ούτε κίνδυνο διαρροών», σημειώνει ο ερευνητής Niels Schovsbo. «Είναι ένα εξαιρετικό σημείο για μόνιμη αποθήκευση».
Παρότι η CCS θεωρείται χρήσιμη, και οι επιστήμονες του IPCC την αναγνωρίζουν ως μέρος της λύσης, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνουν ότι δεν πρέπει να λειτουργήσει ως άλλοθι για τη βιομηχανία ώστε να μη μειώσει τις εκπομπές.
Η Greenpeace Δανίας υπογραμμίζει ότι η τεχνολογία πρέπει να εφαρμοστεί μόνο εκεί όπου οι εκπομπές είναι πραγματικά δύσκολο να περιοριστούν.
«Το πρόβλημα είναι όταν όλοι ισχυρίζονται πως μπορούν απλώς να αποθηκεύσουν τις εκπομπές τους αντί να τις μειώσουν», λέει η Helene Hagel.
Πράγματι, το Greensand στοχεύει σε 7,3 εκατ. τόνους ετησίως — έναντι των 34,5 δισ. τόνων CO₂ που εκπέμπονται παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Η ΕΕ θέτει ως στόχο 227 εκατ. τόνους CO₂ αποθηκευμένο ανά έτος έως το 2040, στο πλαίσιο της πορείας προς την κλιματική ουδετερότητα.
Ο Gade υπεραμύνεται της τεχνολογίας: «Δεν θέλουμε αποβιομηχάνιση στην Ευρώπη. Χρειαζόμαστε εργαλεία για να μειώσουμε τις εκπομπές χωρίς να καταρρεύσει η παραγωγή».
Παράλληλα, η INEOS σχεδιάζει και μια νέα γεώτρηση σε άλλο ανεξερεύνητο πεδίο της Βόρειας Θάλασσας, υποστηρίζοντας ότι η περιφερειακή παραγωγή έχει μικρότερο αποτύπωμα από τις εισαγωγές.
Το βέβαιο είναι πως η Νορβηγία, η Δανία και η ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Θάλασσας εξελίσσονται γρήγορα σε «κόμβο» της ευρωπαϊκής ενεργειακής μετάβασης: από τα παλιά πετρέλαια σε νέες υποδομές που «κρύβουν» τον άνθρακα βαθιά στο υπέδαφος.
Και αυτή η στροφή —με όλες τις δυσκολίες και τους περιορισμούς της— δίνει μια σπάνια νότα αισιοδοξίας: παλιά ορυχεία γίνονται σημεία ανάσχεσης της κλιματικής κρίσης. Ένας κύκλος που κλείνει και ένας άλλος που μόλις ανοίγει.
Πηγή φωτό: Euronews
