Παρότι έχει αφιερώσει την καριέρα της στη δημοσιογραφία γύρω από τα προσωπικά οικονομικά και την προστασία από οικονομικές απάτες, μια έμπειρη Αμερικανίδα αρθρογράφος δεν κατάφερε να προστατευτεί από ένα ύπουλο – αλλά όλο και πιο συχνό – κόλπο εξαπάτησης μέσω αγγελιών στο Facebook Marketplace.

Μέσα στην πίεση της μετακόμισης και του άγχους της καθημερινότητας, έχασε 500 δολάρια σε μια απάτη που – όπως παραδέχεται – θα μπορούσε να είχε αποφύγει αν είχε παρατηρήσει ορισμένα πολά χαρακτηριστικά «red flags» (σημάδια κινδύνου).

Στην παρακάτω εξομολόγηση, περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια πώς έπεσε στην παγίδα, ποια σημάδια αγνόησε και τι θα έπρεπε να προσέξει — πράγματα που αφορούν όποιον ασχολείται με διαδικτυακές αγορές/πωλήσεις:

«Ασχολούμαι με τη δημοσιογραφία στον τομέα των προσωπικών οικονομικών τα τελευταία επτά χρόνια, έχοντας καλύψει πολλές ιστορίες απάτης και τρόπους αποφυγής τους. Γνωρίζω καλά τα βασικά «καμπανάκια κινδύνου» και τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να παίρνει κανείς — είτε στον πραγματικό κόσμο είτε στο διαδίκτυο.

Κι όμως, την άνοιξη που πέρασε, έπεσα θύμα απάτης που μου κόστισε 500 δολάρια.

Έχω βρεθεί πολλές φορές στην απέναντι πλευρά, διαβάζοντας ή ακούγοντας ιστορίες ανθρώπων που εξαπατήθηκαν και σκεφτόμουν: «Εμένα δεν θα μου συνέβαινε ποτέ αυτό». Κι όμως, μου συνέβη, γιατί εκείνη τη στιγμή παρέβλεψα πολλές από τις ίδιες συμβουλές που έχω γράψει και μοιραστεί με το κοινό.

Αν αυτή η εμπειρία μπορεί να σας βοηθήσει να αποφύγετε κάτι παρόμοιο, τότε ίσως άξιζε τον κόπο.

Πώς εξελίχθηκε η απάτη

Στα τέλη Απριλίου, βρισκόμουν στη διαδικασία μετακόμισης και προσπαθούσα να πουλήσω κάποια έπιπλα μέσω του Facebook Marketplace. Έπρεπε να τα έχω βγάλει από το διαμέρισμά μου μέχρι την 1η Μαΐου και δεν υπήρχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον — μέχρι που εμφανίστηκε ένας χρήστης, ενδιαφερόμενος να αγοράσει μια ραφιέρα κουζίνας.

Πρόσφερε αμέσως ολόκληρο το ποσό των 50 δολαρίων που ζητούσα. Του έδωσα το τηλέφωνό μου για να με πληρώσει μέσω Zelle (μια αμερικάνικη υπηρεσία άμεσης μεταφοράς χρημάτων όπως το δικό μας IRIS).Τα 50 δολάρια δεν ήρθαν ποτέ, αλλά άρχισα να λαμβάνω μηνύματα SMS — δήθεν από τη Zelle — που έλεγαν πως για να ολοκληρωθεί η συναλλαγή, θα έπρεπε να «αναβαθμίσω» τον λογαριασμό μου σε επαγγελματικό.

Σύμφωνα με αυτά τα μηνύματα, ο αγοραστής έπρεπε να μου στείλει επιπλέον 500 δολάρια για να γίνει η αναβάθμιση. Μου υποσχέθηκε ότι θα τα στείλει, με την προϋπόθεση ότι θα του τα επέστρεφα, πράγμα που δέχτηκα.

Όπως είπε, έστειλε τα 500 δολάρια. Στη συνέχεια έλαβα νέο μήνυμα που «επιβεβαίωνε» την αναβάθμιση και με ενημέρωνε πως τα 500 δολάρια κατευθύνονταν προς εμένα, αρκεί να έστελνα πρώτα τα δικά μου 500 για να ξεκλειδωθεί το συνολικό ποσό των 550 δολαρίων.

Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με υποτιθέμενο εκπρόσωπο της Zelle και πίεση από τον “αγοραστή”, έστειλα τα 500 δολάρια. Φυσικά, δεν έλαβα ποτέ τίποτα.

Τα τέσσερα red flags που αγνόησα

1. Ήταν πολύ καλό για να είναι αληθινό

Ο αγοραστής δεν παζάρεψε καν την τιμή, είπε ότι θα το παραλάμβανε ο ανιψιός του και προσφέρθηκε να πληρώσει προκαταβολικά. Φαινόταν λογικό, αλλά έπρεπε να αναρωτηθώ: «Εγώ θα πλήρωνα ποτέ για κάτι που δεν έχω δει από κοντά;» Η απάντηση είναι όχι. Δεν το σκέφτηκα και έτσι δεν είδα το προφανές.

“Αν κάτι φαίνεται υπερβολικά καλό, υπάρχει πίεση ή αλλάζει κανάλια επικοινωνίας, τότε πιθανόν υπάρχει πρόβλημα,” τονίζει ο Ian Bednowitz, υπεύθυνος για θέματα ταυτότητας και απορρήτου στη LifeLock.

2. Χρησιμοποίησα τρίτη υπηρεσία πληρωμής

Το Facebook προειδοποιεί ρητά να μη χρησιμοποιούμε υπηρεσίες όπως το Zelle στο Marketplace, αλλά νόμιζα ότι αυτές οι συμβουλές είναι για τους… άπειρους. Εγώ, ένας οικονομικός δημοσιογράφος, ήξερα καλύτερα — ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα.

“Αν κάποιος σας ζητήσει να φύγετε από την πλατφόρμα για την πληρωμή, είναι κακό σημάδι,” λέει ο Bednowitz.
“Χρησιμοποιήστε Facebook Pay. Εκεί υπάρχουν προστασίες – στο Zelle όχι.”

3. Τα μηνύματα δεν ήταν από τη Zelle

Τα αρχικά SMS έμοιαζαν ρεαλιστικά, αλλά αν είχα δώσει λίγο παραπάνω προσοχή, θα είχα εντοπίσει τα ορθογραφικά λάθη, τις ασυνήθιστες διατυπώσεις και τον άγνωστο αριθμό αποστολής.

Έκανα έστω την έρευνά μου, βρήκα τον σωστό αριθμό εξυπηρέτησης πελατών της Zelle — και τον αγνόησα. Ήμουν απορροφημένος από τη μετακόμιση και τη δουλειά. Δεν ήμουν σε θέση να πάρω σωστές αποφάσεις εκείνη την ώρα.

4. Άφησα τα συναισθήματα να με κυριεύσουν

Είχα αναφέρει στη δημοσίευσή μου ότι βιαζόμουν να πουλήσω το έπιπλο. Ο απατεώνας εκμεταλλεύτηκε αυτή την πίεση. Προσποιήθηκε ότι ανησυχούσε πως θα τον εξαπατήσω εγώ, μου έστελνε συνεχώς αγχωτικά μηνύματα και με έκανε να νιώθω υπεύθυνος για το «πρόβλημα».

Ακόμη και ο «εκπρόσωπος» στο τηλέφωνο με έκανε να φαίνομαι υπερβολικός όταν άρχισα να εκφράζω επιφυλάξεις.

“Οι απατεώνες ποντάρουν στο άγχος, στον πανικό, στην πίεση χρόνου,” τονίζει ο Bednowitz.
“Θέλουν να δράσετε γρήγορα — χωρίς να σκεφτείτε.”

Μην ντρέπεστε αν πέσετε θύμα απάτης

Κοιτάζοντας πίσω, ήξερα τι έπρεπε να προσέξω. Εύχομαι να είχα αφήσει τα συναισθήματα να καταλαγιάσουν και να σκεφτώ πιο καθαρά. Οι ενδείξεις ήταν ξεκάθαρες — αλλά μόνο εκ των υστέρων.

“Δεν υπάρχει λόγος να νιώθει κάποιος ντροπή αν πέσει θύμα,” τονίζει ο Bednowitz.
“Ακόμα και οι πιο υποψιασμένοι άνθρωποι μπορούν να την πατήσουν.”

Το σημαντικό είναι να μιλήσετε, να το αναφέρετε σε φίλους, σε αρμόδιες αρχές, να προστατεύσετε τον εαυτό σας και άλλους.
Μην το κρατήσετε μυστικό από ντροπή».