Σε μια εποχή όπου η καθημερινότητα μας κατακλύζεται από υποχρεώσεις, άγχος και ψηφιακή «(από)σύνδεση», οι ανθρώπινες σχέσεις —και ιδιαίτερα οι φιλίες— δοκιμάζονται περισσότερο από ποτέ. Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί αν είμαστε καλοί φίλοι; Ή αν, άθελά μας, κάνουμε μικρά λάθη που αποδυναμώνουν δεσμούς χρόνων;
Η αλήθεια είναι πως η φιλία δεν στηρίζεται μόνο στις καλές προθέσεις. Χρειάζεται επίγνωση, φροντίδα και συναισθηματική ωριμότητα. Και όσο κι αν πιστεύουμε ότι ξέρουμε τι σημαίνει “σωστός φίλος”, κάποιες συνήθειες —φαινομενικά αθώες— μπορούν να γίνουν εμπόδια στην ανάπτυξη ουσιαστικών και σταθερών σχέσεων.
Με τη βοήθεια ειδικών ψυχικής υγείας, relationship coaches και συγγραφέων που μελετούν τη φύση των ανθρώπινων δεσμών, εξετάζουμε έντεκα κοινές συμπεριφορές που, χωρίς να το καταλάβουμε, μπορούν να υπονομεύσουν τις φιλίες μας — και πώς μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε και να τις αλλάξουμε.
Στην ελληνική κουλτούρα, όπως και στη βρετανική, το πείραγμα και η πλάκα είναι σημάδι οικειότητας. Όμως, η διαρκής ειρωνεία μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική απομάκρυνση.
Η Hannah Carmichael, coach φιλικών σχέσεων και ιδρύτρια του Friendshift, εξηγεί:
«Μια υγιής φιλία χρειάζεται αυθεντικότητα. Όταν κάποιος φοβάται ότι θα τον κοροϊδέψουν για τις ευαισθησίες ή τις δυσκολίες του, αποσύρεται συναισθηματικά.»
Η ψυχολόγος Dr Carla Marie Manly τονίζει τη σημασία του να αντικαθιστούμε τις σαρκαστικές συνήθειες με καλοσύνη και ενσυναίσθηση.
Αν κάθε σας συνάντηση περιστρέφεται γύρω από brunch, selfies και πολυδάπανα events, η φιλία αρχίζει να μοιάζει με αγγαρεία.
Η συγγραφέας Laura Forster και η Anahit Behrooz τονίζουν τη σημασία της καθημερινής συντροφικότητας:
«Μοιραστείτε στιγμές όπως τα ψώνια ή μια βόλτα στη γειτονιά. Εκεί χτίζεται η πραγματική οικειότητα.»
Όταν η ρομαντική σχέση μονοπωλεί τον χρόνο και την ενέργειά σας, οι φίλοι μπορεί να νιώσουν παραγκωνισμένοι.
Η Annabelle Knight επισημαίνει:
«Οι φιλίες και οι σχέσεις απαιτούν την ίδια συναισθηματική επένδυση. Μην ξεχνάτε τους φίλους σας όταν ερωτεύεστε.»
Το να δίνετε συνεχώς συμβουλές ή να προσπαθείτε να “φτιάξετε” τη ζωή του άλλου, συχνά προκαλεί αντίθετα αποτελέσματα.
Η Dr Jane Halsall εξηγεί:
«Το να είσαι σύμμαχος είναι πιο σημαντικό από το να είσαι “σωτήρας”. Οι φίλοι χρειάζονται αυτιά, όχι κηρύγματα.»
Το να λέτε “ναι” σε όλα δεν σας κάνει καλό φίλο, αν προέρχεται από φόβο ή ανασφάλεια.
Η Hannah Carmichael υπογραμμίζει:
«Μια ισορροπημένη φιλία δίνει χώρο και στις δικές σας ανάγκες. Μάθετε να οριοθετείτε χωρίς ενοχές.»
Όταν περιορίζετε τη φιλία σας μόνο σε ένα πλαίσιο, όπως για παράδειγμα “μόνο για πάρτι”, κινδυνεύετε να αποκλείσετε τον άλλον από πιο ουσιαστικά κομμάτια της ζωής σας.
Η Francesca Hogi προτείνει:
«Αν αισθάνεστε ότι σας κρατούν εκτός, επικοινωνήστε με σαφήνεια και χωρίς επίθεση.»
Το κουτσομπολιό μπορεί να ενισχύει προσωρινά τη σύνδεση, αλλά μακροπρόθεσμα διαβρώνει την εμπιστοσύνη.
Η coach Nonie Leonard προειδοποιεί:
«Αν σας θεωρήσουν αδιάκριτους, δύσκολα θα σας εμπιστευτούν ξανά. Ο σεβασμός στο απόρρητο είναι θεμέλιο κάθε υγιούς σχέσης.»
Όσο κοντά κι αν είστε, δεν μπορούν να σας διαβάσουν το μυαλό. Η επικοινωνία είναι απαραίτητη.
Η Francesca Hogi τονίζει:
«Μην υποθέτετε, εξηγήστε. Οι αληθινές φιλίες αντέχουν στην ειλικρίνεια και εξελίσσονται μέσα απ’ αυτήν.»
Η στήριξη από φίλους είναι ανεκτίμητη. Αλλά αν γίνεστε μονίμως το κέντρο της προσοχής, ίσως χρειαστεί να επανεκτιμήσετε τη συμπεριφορά σας.
Η Dr Carla Marie Manly συμβουλεύει:
«Δείξτε πραγματικό ενδιαφέρον για τη ζωή του φίλου σας. Η αμφίδρομη φροντίδα δυναμώνει τη σχέση.»
Όταν ο δυναμισμός μιας φιλίας μεταβάλλεται, συχνά προκύπτει ένταση.
Η Karen Burke εξηγεί:
«Όπως οι ερωτικές σχέσεις εξελίσσονται, έτσι και οι φιλίες χρειάζονται επαναπροσδιορισμό. Μιλήστε για τις αλλαγές αντί να τις φοβάστε.»
11. Η τεχνολογία στέκεται εμπόδιο
Το κινητό μπορεί να απομακρύνει αντί να φέρει κοντά. Το φαινόμενο του “phubbing” – όταν αγνοείς τον άλλο επειδή χαζεύεις το κινητό – είναι ο σύγχρονος τρόπος να δείχνεις αδιαφορία.
Η Elaine Kasket, cyber-ψυχολόγος, αναφέρει:
«Η παρουσία χωρίς πραγματική προσοχή είναι απουσία. Η οθόνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ματιά ή το άγγιγμα.»
Και μην ξεχνάτε:
Η φιλία, όπως κάθε ουσιαστική σχέση, είναι ένας “ζωντανός οργανισμός” που χρειάζεται φροντίδα, αυθεντικότητα και χώρο για εξέλιξη. Κανένας δεν είναι τέλειος φίλος — ούτε χρειάζεται να είναι. Το σημαντικό είναι να είμαστε πρόθυμοι να ακούμε, να εξελισσόμαστε και να χτίζουμε σχέσεις βασισμένες στην αμοιβαία κατανόηση και τον σεβασμό.
Αν λοιπόν αναγνωρίσατε κάποια από αυτές τις συνήθειες στον εαυτό σας, μην απογοητεύεστε. Είναι η αρχή για μια πιο συνειδητή προσέγγιση στις φιλίες σας. Γιατί τελικά, οι πιο βαθιές και δυνατές φιλίες δεν βασίζονται στην τελειότητα — αλλά στην πρόθεση να είμαστε εκεί, με αλήθεια και αγάπη.
