Κάθε βράδυ, περίπου 25.000 ποτήρια χρησιμοποιούνται στις ζώνες διασκέδασης της Λισαβόνας. Παρότι πολλά από αυτά πωλούνται ως «επαναχρησιμοποιούμενα», μέχρι πρόσφατα δεν υπήρχε κανένας μηχανισμός συλλογής, καθαρισμού και επανακυκλοφορίας των δοχείων αυτών.
Πλέον, με τη δημιουργία ενός πανδημοτικού συστήματος επαναχρησιμοποιούμενων ποτηριών, βασισμένου σε μοντέλο επιστροφής με εγγύηση (deposit-return), η Λισαβόνα γίνεται η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που υλοποιεί μια τέτοια πρωτοβουλία. Ο στόχος είναι η μείωση των πλαστικών απορριμμάτων, η περιορισμένη εκπομπή ρύπων και η εφαρμογή ενός έξυπνου μοντέλου επαναχρησιμοποίησης στον τομέα της εστίασης και της νυχτερινής ζωής.
Τα πρώτα σημεία επιστροφής, που λειτουργούν από την TOMRA, έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία από τις 27 Ιουνίου σε δύο ιστορικά κιόσκια: ένα στην Praça de São Paulo και το άλλο στην Praça do Príncipe Real.
Οι καταναλωτές λαμβάνουν τα ποτά τους σε επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια πληρώνοντας μια εγγύηση. Το ποσό επιστρέφεται πλήρως, απλώς με ένα άγγιγμα της κάρτας ή του κινητού τηλεφώνου στο σημείο συλλογής. Η πλήρης εφαρμογή του συστήματος αναμένεται τον Οκτώβριο του 2025.
Πρόκειται για μια καινοτόμα σύμπραξη ανάμεσα στον Δήμο Λισαβόνας, την εταιρεία TOMRA και την Ένωση Ξενοδοχείων, Εστιατορίων και Συναφών Υπηρεσιών Πορτογαλίας (AHRESP).
Η εφαρμογή του συστήματος ακολουθεί τον κανονισμό του Δήμου Λισαβόνας για το 2024, ο οποίος απαγορεύει τη χρήση πλαστικών ποτηριών μιας χρήσης — ένα τολμηρό μέτρο που απαιτεί αντίστοιχα τολμηρή υποδομή.
Με την τεχνολογία της TOMRA, που έχει τη δυνατότητα να επεκταθεί παντού, και με ισχυρή τοπική υποστήριξη, η πόλη στοχεύει σε ουσιαστική μείωση των πλαστικών απορριμμάτων.
«Η Λισαβόνα δεσμεύεται να δίνει το παράδειγμα, προωθώντας βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις στα πλαστικά μιας χρήσης και συνεργαζόμενη με τους εταίρους για μια πραγματική αλλαγή στις συνήθειες κατανάλωσης», δηλώνει ο Rui Cordeiro, δημοτικός σύμβουλος για τα Απορρίμματα και την Κυκλική Οικονομία.
«Πρόκειται για ένα συγκεκριμένο βήμα προς την καλλιέργεια κουλτούρας επαναχρησιμοποίησης στην πόλη μας και μια έμπνευση για άλλους δήμους».
Η συμμετοχή του κλάδου της εστίασης είναι κρίσιμη για την επιτυχία του συστήματος.
Η AHRESP, ο μεγαλύτερος σύνδεσμος ξενοδοχείων και εστιατορίων στην Πορτογαλία, στηρίζει καφέ, μπαρ και νυχτερινά μαγαζιά ώστε να ενταχθούν ομαλά στο νέο μοντέλο επαναχρησιμοποίησης.
«Η πρωτοβουλία αυτή σηματοδοτεί μια απαραίτητη αλλαγή για τον τομέα HORECA (ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφέ), ο οποίος πλέον διαδραματίζει ενεργό και κεντρικό ρόλο στην πορεία προς μια περισσότερο κυκλική οικονομία», επισημαίνει ο Carlos Moura, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της AHRESP.
«Τα καταστήματα όχι μόνο αποκτούν μια πρακτική λύση για τη συμμόρφωση με τους νέους κανονισμούς, αλλά και μια **ευκαιρία να ηγηθούν — μαζί με τους καταναλωτές — μιας βιώσιμης αλλαγής συνηθειών για το μέλλον της Λισαβόνας».
Το νέο σύστημα παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της συνόδου «Lisbon to Reuse», στο Μουσείο Design και Μόδας (MUDE).
Συμμετέχοντες από τον χώρο της πολιτικής, του πολεοδομικού σχεδιασμού και της περιβαλλοντικής δράσης είχαν την ευκαιρία να δει στην πράξη πώς λειτουργεί το σύστημα, περιλαμβανομένων των σταθμών επιστροφής της TOMRA και της διαδικασίας επιστροφής χρημάτων.
Μέχρι τον Οκτώβριο, η πόλη θα εισαγάγει ένα τυποποιημένο “ποτήρι Λισαβόνας” για όλα τα συμμετέχοντα μπαρ και καταστήματα στο κέντρο, με 17 σημεία επιστροφής να έχουν προγραμματιστεί στην περιοχή Baixa.
