Προειδοποίηση για υψηλές συγκεντρώσεις τροποσφαιρικού όζοντος, ενός αερίου που, όταν βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια της Γης, μετατρέπεται σε επικίνδυνο ρύπο για την ανθρώπινη υγεία, εξέδωσαν την Κυριακή 3 Αυγούστου, οι αρχές της Βόρειας Πορτογαλίας.

Η προειδοποίηση εκδόθηκε από την Περιφερειακή Επιτροπή Συντονισμού και Ανάπτυξης Βορρά (CCDR), καθώς στη μετεωρολογική σταθμό Burgães στο Santo Tirso καταγράφηκαν 186 μικρογραμμάρια όζοντος ανά κυβικό μέτρο αέρα (μg/m³). Το όριο ενημέρωσης του πληθυσμού είναι τα 180 μg/m³, ενώ το όριο συναγερμού φτάνει τα 240 μg/m³.

Τι είναι το «κακό» όζον και ποιους απειλεί;

Το όζον που προκαλεί τον συναγερμό αυτό δεν πρέπει να συγχέεται με τη στρατοσφαιρική στιβάδα του όζοντος – γνωστή και ως «καλό» όζον – η οποία μας προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.

Αντιθέτως, πρόκειται για τροποσφαιρικό ή «κακό» όζον, το οποίο σχηματίζεται κοντά στο έδαφος και θεωρείται ατμοσφαιρικός ρύπος, ιδιαίτερα επικίνδυνος για την υγεία.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της CCDR, κατά τις περιόδους με υψηλές συγκεντρώσεις, ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού — όπως παιδιά, ηλικιωμένοι, ασθματικοί και άτομα με αναπνευστικά προβλήματα — θα πρέπει να αποφεύγουν την παρατεταμένη έκθεση σε εξωτερικούς χώρους, κυρίως τις μεσημεριανές και απογευματινές ώρες, όταν η ζέστη είναι στο αποκορύφωμά της.

Οι ευάλωτοι πολίτες συνιστάται να ζητούν ιατρική συμβουλή εάν εμφανίσουν συμπτώματα από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Παράλληλα, καλούνται να περιορίσουν τη σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, ενώ οι καπνιστές προτρέπονται να μειώσουν την κατανάλωση τσιγάρων.

Πού οφείλεται το «κακό» όζον;

Το φαινόμενο αυτό δεν οφείλεται σε άμεση εκπομπή από κάποια πηγή, αλλά είναι δευτερογενής ρύπος. Το όζον σχηματίζεται μέσω φωτοχημικών αντιδράσεων μεταξύ μονοξειδίου του άνθρακα (CO), οξειδίων του αζώτου (NOx) και πτητικών οργανικών ενώσεων (VOC), όταν υπάρχει έντονη ηλιακή ακτινοβολία.

Όπως εξηγεί η CCDR, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις όζοντος παρατηρούνται κυρίως το καλοκαίρι, κατά τις απογευματινές ώρες, όταν οι φωτοχημικές διεργασίες βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους.

Το φαινόμενο συμπίπτει με κύμα καύσωνα που πλήττει την Πορτογαλία, οδηγώντας τις αρχές να κηρύξουν κατάσταση επιφυλακής μέχρι την Πέμπτη. Η βόρεια περιοχή της χώρας φαίνεται να πλήττεται περισσότερο, καθώς εκεί εντοπίζονται και τα μεγαλύτερα ενεργά μέτωπα πυρκαγιών.