Τη μεγάλη αντίφαση που χαρακτηρίζει πλέον το σύστημα των δημόσιων συγκοινωνιών της Αττικής καταδεικνύει η έκθεση πεπραγμένων του ΟΑΣΑ για το 2024, καθώς – όπως είχε φανεί και από τις οικονομικές καταστάσεις της ΣΤΑΣΥ για την ίδια χρονιά – παγιώνεται η μείωση στον αριθμό των δρομολογίων με ταυτόχρονη αύξηση τόσο στις επιβιβάσεις όσο και στη χρήση του στόλου. Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία, η επιχειρησιακή επάρκεια εξαιτίας των ελλείψεων είτε σε στόλο σε ό,τι αφορά τα μέσα σταθερής τροχιάς είτε σε προσωπικό κίνησης που λείπει από τα οδικά μέσα, αδυνατεί να καλύψει την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση της περιόδου μετά την πανδημία.
Συγκεκριμένα, το 2024 χαρακτηρίστηκε από μειώσεις στο παραγόμενο έργο σχεδόν σε όλα τα μέσα, με τα λεωφορεία να εκτελούν 76,83 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα (έναντι 77,2 εκατ. το 2023). Αντίστοιχα, με τα τρόλεϊ εκτελέστηκαν 5,82 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα από 6,19 εκατ. την προηγούμενη χρονιά. Σημαντική ήταν η μείωση στις Γραμμές 2 και 3 του μετρό όπου εκτελέστηκαν 35,8 εκατ. έναντι 38,2 εκατ. το 2023.
Και ενώ θα περίμενε κανείς το γεγονός αυτό να έχει ως συνέπεια και τη μείωση της επιβατικής κίνησης, τα στοιχεία το διαψεύδουν. Το 2024 συνεχίστηκε η αυξητική τάση με συνολικά 486,8 εκατ. επιβιβάσεις (451,3 εκατ. το 2023), αριθμός που δεν περιλαμβάνει τις μετακινήσεις με τα οχήματα των ΚΤΕΛ. Ειδικά στα λεωφορεία της ΟΣΥ καταγράφηκαν 194,6 εκατ. επιβιβάσεις (από 178,5 εκατ. το προηγούμενο έτος), ενώ το Τραμ ξεπέρασε τα 14 εκατ. επιβιβάσεις από 12,7 εκατ. επιβιβάσεις το 2023.
Συρρίκνωση δρομολογίων και έλλειψη προσωπικού
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι ορατή και στα στοιχεία εκτελεσμένων δρομολογίων, όπου παρατηρείται δραστική συρρίκνωση στα ποσοστά για την ΟΣΥ με το ποσοστό εκτέλεσης να διαμορφώνεται στο 79,5% στα λεωφορεία και στο ακόμα χαμηλότερο 68,8% για τα τρόλεϊ. Στις Γραμμές 2 και 3 του μετρό το ποσοστό εκτέλεσης αγγίζει το 99% μεν, εάν όμως παρατηρήσει κάποιος καλύτερα, θα εντοπίσει ότι αν και πραγματοποιείται σχεδόν το σύνολο των προγραμματισμένων δρομολογίων, αυτά είναι σημαντικά μειωμένα συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά.
Σε μια τυπική καθημερινή ημέρα το 2023 προγραμματίζοντας 437 δρομολόγια διπλής κατεύθυνσης με τον αριθμό να πέφτει στα 403 το 2024. Υψηλά ποσοστά εκτέλεσης άνω του 96% καταγράφηκαν και στη Γραμμή 1, αλλά και στο τραμ.
Αν και στην ΟΣΥ είχαν ήδη αρχίσει να εντάσσονται στον στόλο νέα οχήματα από το 2024, οι ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό εξακολουθούν να αποτελούν αγκάθι για τον προγραμματισμό τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε ένα χρόνο η εταιρεία έχασε 172 άτομα από το δυναμικό της, το οποίο αριθμούσε 4.527 εργαζομένους στα τέλη της χρονιάς. Μικρότερη είναι η «αιμορραγία» στη ΣΤΑΣΥ, η οποία μετρούσε τον Δεκέμβριο του 2024 προσωπικό 2.278 ατόμων με το δυναμικό της να έχει μειωθεί την πενταετία 2020 – 2024 κατά 67 άτομα.
Σε επίπεδο στόλου, η ονομαστική δύναμη το 2024 ανερχόταν για την ΟΣΥ στα 1.373 οχήματα λεωφορείων, 199 τρόλεϊ, ενώ στη ΣΤΑΣΥ διατηρούνται 252 συρμοί για τη Γραμμή 1, 378 για τις Γραμμές 2 και 3, αλλά και 59 συρμοί για το τραμ.
Περισσότερα έσοδα για τις συγκοινωνιακές εταιρίες
Παρά τη μείωση των δρομολογίων ωστόσο, τα έσοδα των συγκοινωνιακών εταιρειών αυξήθηκαν, ακολουθώντας την ανοδική τάση στην επιβατική κίνηση. Συγκεκριμένα, οι επικυρώσεις ενισχύθηκαν κατά 8,8% σε σχέση με το 2023 (289 εκατ. έναντι 265,7 εκατ.), με τη ΣΤΑΣΥ να εμφανίζει άνοδο 8,9% και την ΟΣΥ 9,8%.
Το σύνολο των εσόδων από τη χρήση των δικαιωμάτων και εισιτηρίων για το 2024 για τους φορείς ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ και ΟΑΣΑ ανήλθε σε 527,23 εκατ. ευρώ, έναντι 481,28 εκατ. το 2023, καταγράφοντας άνοδο σε επίπεδο ομίλου. Εστιάζοντας αποκλειστικά στις εισπράξεις, το συνολικό ύψος ανήλθε στα 254,8 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση 3,9% σε σχέση με το 2023, η οποία αποδίδεται αποκλειστικά στη συρρίκνωση των εισπράξεων από δικαιώματα μετακίνησης των δικαιούχων που μειώθηκαν κατά 30,8%.
Η μείωση αυτή, ωστόσο, αντισταθμίστηκε μερικώς από την αύξηση στις εισπράξεις από τα εισιτήρια (11,5%) και τις κάρτες μετακίνησης (10,2%). Ειδικά στις κάρτες, το προϊόν 30 ημερών παρέμεινε το πιο διαδεδομένο, διατηρώντας μερίδιο 70,2% επί του συνόλου των καρτών, ενώ το μειωμένο αντίστοιχο παρουσίασε πτώση 0,5 ποσοστιαίων μονάδων.
Η αναλογία καρτών/εισιτηρίων στις συνολικές εισπράξεις διαμορφώθηκε στο 31,9% και 67,2% αντίστοιχα, με τα εισιτήρια να αυξάνουν ελαφρώς το μερίδιό τους έναντι του 2023 (67,%). Αυτή η εξέλιξη συνδέεται με την παγίωση της τηλεργασίας και την προτίμηση των χρηστών σε πιο ευέλικτα εισιτήρια χωρίς χρονικό περιορισμό, έναντι των καρτών μακράς διάρκειας.
Ανάμεσα στα επιμέρους προϊόντα, ιδιαίτερα θετική ήταν η πορεία των τουριστικών εισιτηρίων που σχετίζονται με το Αεροδρόμιο. Το πιο εντυπωσιακό ήταν το «Αθήνα & Αεροδρόμιο επιστροφής 3 ημερών», με αύξηση 27,4%. Στον αντίποδα, το «Λεωφορείο Express Αεροδρομίου 90 λεπτών (50% έκπτωση)» είχε πτώση 22%. Συνολικά, τα αεροδρομικά προϊόντα κατέλαβαν μερίδιο 28,4% στα εισιτήρια, από 27% το 2023.
Η χρονιά σηματοδοτήθηκε από την εισαγωγή του συστήματος EMV (Tap2Ride) για πληρωμή εισιτηρίου με τραπεζική κάρτα. Αρχικά εφαρμόστηκε πιλοτικά τον Απρίλιο στις γραμμές Express προς/από το Αεροδρόμιο, ενώ στο τέλος Δεκεμβρίου επεκτάθηκε σε όλο το δίκτυο του ΟΑΣΑ. Κατά τη διάρκεια του έτους πραγματοποιήθηκαν 140.314 επιβιβάσεις με τραπεζική κάρτα, αποφέροντας 771.712 ευρώ. Το μερίδιο των επιβιβάσεων με EMV στη γραμμή Express σταθεροποιήθηκε γύρω στο 9% από τον Αύγουστο και μετά.
Η ψηφιακή μετάβαση συνεχίστηκε, με τις ηλεκτρονικές πωλήσεις να παρουσιάζουν αύξηση 13%, φτάνοντας τα 3,37 εκατ. ευρώ (1,8% του συνόλου). Παρά την πρόοδο, το ποσοστό παραμένει χαμηλό, γεγονός που ενισχύει την ανάγκη για περαιτέρω προώθηση του ψηφιακού καναλιού.
Αυξημένοι οι έλεγχοι κομίστρου, αλλά και τα παράπονα των επιβατών
Στο μέτωπο των ελέγχων κομίστρου, η μέση μηνιαία δύναμη των ελεγκτών αυξήθηκε σε 192 άτομα, με 5.766.454 ελέγχους και 150.485 πρόστιμα για παραβάσεις. Επιπλέον, στο Αεροδρόμιο εφαρμόστηκε μοντέλο ελέγχου με σταθερά κλιμάκια και κυκλική διαδρομή, ενώ πιλοτικά εφαρμόστηκε και είσοδος από την μπροστινή θύρα σε λεωφορειακές γραμμές χαμηλής ζήτησης.
Αναφορικά με την εξυπηρέτηση επιβατών, το 2024 καταγράφηκαν 149.892 κλήσεις, ενώ απαντήθηκαν 1.688 email και εκδόθηκαν 114 ανακοινώσεις. Ο ψηφιακός βοηθός του ΟΑΣΑ συνέχισε να εξυπηρετεί κυρίως ερωτήματα για δικαιολογητικά μειωμένου κομίστρου, θέματα αγοράς/φόρτισης καρτών και επαναφοράς λογαριασμού.
Το έτος έκλεισε με 315.000 νέες προσωποποιημένες κάρτες να έχουν εκδοθεί, ενώ σημειώθηκε αύξηση 30,1% στις καταγεγραμμένες αναφορές/παράπονα επιβατών μέσω της ιστοσελίδας. Η ΟΣΥ κατείχε το μεγαλύτερο ποσοστό παραπόνων (8.552), ενώ συνολικά καταχωρήθηκαν 12.392 αναφορές.
Πρόοδος καταγράφηκε και στο έργο «Έξυπνες Στάσεις» με χρήση QR codes, μέσω του οποίου 8.000 στάσεις συνδέθηκαν με την τηλεματική για παροχή πληροφοριών άφιξης σε πραγματικό χρόνο. Το 2024 επεκτάθηκε η πιλοτική λειτουργία, που είχε ξεκινήσει από το 2023.
Σημαντικά βήματα έγιναν και στην προετοιμασία της επόμενης μέρας για το Σύστημα Τηλεματικής, με την ανάθεση τεχνικού συμβούλου και την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάληψη λειτουργίας και συντήρησης του συστήματος μετά τη λήξη της σύμβασης ΣΔΙΤ τον Ιούνιο του 2026.
Ο ΟΑΣΑ προχώρησε επίσης στην εκκαθάριση του στόλου λεωφορείων από παλαιά οχήματα τεχνολογίας Euro1, ενώ συνεχίζεται η προετοιμασία για την προμήθεια νέου στόλου. Στο ίδιο πλαίσιο, εξετάζεται και η αγορά νέων γερανοφόρων οχημάτων για την απομάκρυνση οχημάτων που βρέθηκαν παράνομα σταθμευμένα (έγιναν συνολικά 785 μεταφορές).
