Σε τροχιά πλήρους ψηφιακού μετασχηματισμού εισέρχεται η οδική ασφάλεια στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση να προχωρά σε ένα ευρύ πλέγμα παρεμβάσεων που συνδυάζει την τεχνολογία, τη διαλειτουργικότητα και την πρόληψη παραβατικής συμπεριφοράς στους ελληνικούς δρόμους. Στο επίκεντρο της νέας στρατηγικής βρίσκεται η δημιουργία του Ενιαίου Ηλεκτρονικού Συστήματος για την καταγραφή, τη διαχείριση και την πληρωμή παραβάσεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, καθώς και η πιλοτική εφαρμογή ενός εξειδικευμένου Πληροφοριακού Συστήματος Ελέγχου Υποτροπών.
Υστερα από τη θεσμοθέτηση της εγκατάστασης καμερών στα λεωφορεία της ΟΣΥ στην Αθήνα με την ψήφιση του νέου ΚΟΚ, αναμένεται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση στο τέλος Αυγούστου το νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τη συνολική ψηφιακή ενίσχυση της οδικής ασφάλειας, το οποίο θα συνδυάζει και την εγκατάσταση νέου δικτύου πάνω από 2.800 καμερών.
Η σχετική πρωτοβουλία παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ ταυτόχρονα είναι σε εξέλιξη και ο δεύτερος διαγωνισμός της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ο προηγούμενος ακυρώθηκε) για το Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα που προβλέπει την πλήρη ψηφιακή διαχείριση της διαδικασίας βεβαίωσης παραβάσεων, από την καταγραφή της παράβασης έως την είσπραξη του προστίμου.
Στο πλαίσιο της μεγάλης ψηφιακής αναβάθμισης του μηχανισμού οδικής επιτήρησης, αναμένεται να έχουν τοποθετηθεί πάνω από 2.800 κάμερες στους ελληνικούς δρόμους έως το τέλος του 2026. Η Κοινωνία της Πληροφορίας βρίσκεται ήδη στη φάση αξιολογήσης των προσφορών για τον διαγωνισμό που αφορά το νέο πληροφοριακό σύστημα, μέσω του οποίου διακινούνται ψηφιακά οι πράξεις παράβασης, θα υποβάλλονται ενστάσεις και θα ολοκληρώνονται οι πληρωμές. Στο πλαίσιο του διαγωνισμού κατατέθηκαν τρεις προσφορές, οι οποίες αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό εξέταση.
Παράλληλα, αναμένεται η προκήρυξη του μεγάλου διαγωνισμού για την προμήθεια περίπου 2.500 καμερών, ο οποίος θα συμπληρώσει το νέο εθνικό δίκτυο επιτήρησης. Εντός του 2025 θα έχει προηγηθεί η ξεχωριστή διαγωνιστική διαδικασία της Περιφέρειας Αττικής που αφορά την εγκατάσταση 388 καμερών στο λεκανοπέδιο.
Το νέο σύστημα θα είναι διασυνδεδεμένο με κρίσιμες κρατικές βάσεις δεδομένων – όπως η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), το Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (ΕΜΕΠ) και η Ελληνική Αστυνομία. Οι πολίτες θα μπορούν να λαμβάνουν ειδοποιήσεις για παραβάσεις σε πραγματικό χρόνο, να υποβάλλουν ενστάσεις ψηφιακά – ακόμη και μέσω βιντεοκλήσης – και να προχωρούν στην πληρωμή του προστίμου μέσω ηλεκτρονικών μέσων.
Η λειτουργία του συστήματος θα εποπτεύεται από το Επιχειρησιακό Κέντρο Οδικής Ασφάλειας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ενώ τα έσοδα που θα προκύπτουν από τα πρόστιμα θα κατευθύνονται αποκλειστικά σε δράσεις πρόληψης και ενίσχυσης της οδικής ασφάλειας.
Επιτήρηση της κυκλοφορίας με περισσότερες από 2.800 κάμερες
Στο πλαίσιο του σχεδίου, προβλέπεται η ανάπτυξη ενός εκτεταμένου δικτύου καμερών με στόχο την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της κυκλοφορίας και τον έλεγχο παραβάσεων. Αναλυτικά θα τοποθετηθούν:
Η εγκατάσταση των καμερών αυτών στοχεύει στη δημιουργία ενός πλήρως αυτοματοποιημένου και δικτυωμένου μηχανισμού επιτήρησης της κυκλοφορίας, ο οποίος θα παρέχει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, αξιοποιήσιμα από το πληροφοριακό σύστημα για την άμεση έκδοση πράξεων βεβαίωσης παράβασης.
Ο πυρήνας της νέας πολιτικής αποτελεί το Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγραφής και Διαχείρισης Παραβάσεων που θα επιτρέπει:
Η συνολική αξία της σύμβασης για το έργο ανέρχεται σε 10.368.000 ευρώ (προ ΦΠΑ) ή 12.856.320 ευρώ (με ΦΠΑ), ενώ η διαγωνιστική διαδικασία βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φάση αξιολόγησης των προσφορών.
Πρόληψη και αποτελεσματική επιβολή κυρώσεων
Παράλληλα με το γενικό σύστημα παρακολούθησης και διαχείρισης παραβάσεων και δεδομένης της ιδιαίτερης σημασίας αλλά και της σημαντικής διαφοροποίησης ποινών και προστίμων που ορίζει ο νέος ΚΟΚ για την υποτροπή, δρομολογείται και η ανάπτυξη ενός Πληροφοριακού Συστήματος Ελέγχου Υποτροπών. Στόχος είναι να λειτουργήσει ως βασικό εργαλείο ελέγχου του ιστορικού παραβάσεων κάθε οδηγού, με σκοπό την εφαρμογή αυστηρότερων κυρώσεων σε περιπτώσεις υποτροπής.
Το σύστημα θα αναζητά προηγούμενες παραβάσεις στα καταγεγραμμένα στοιχεία κάθε οδηγού και θα αξιολογεί εάν υπάρχει υποτροπή εντός των χρονικών ορίων που προβλέπει η νομοθεσία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η διαδικασία έκδοσης αυστηρότερης ποινής θα ενεργοποιείται αυτόματα – για παράδειγμα, αυξημένο πρόστιμο ή προσωρινή αφαίρεση άδειας οδήγησης.
Η λειτουργία του συστήματος βασίζεται σε έναν πλήρως αυτοματοποιημένο κύκλο: από την εισαγωγή δεδομένων της παράβασης, την ταυτοποίηση οχήματος ή οδηγού, έως την αξιολόγηση για υποτροπή και την τελική έκδοση της πράξης. Επιπλέον, το σύστημα θα τηρεί στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη συχνότητα και τους τύπους υποτροπών, αλλά και την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων σε συγκεκριμένες περιοχές ή χρονικές περιόδους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής του μηχανισμού είναι η καταγραφή επαναλαμβανόμενης χρήσης κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση. Εάν διαπιστωθεί ότι ο οδηγός είχε προβεί στην ίδια παράβαση εντός του προηγούμενου έτους, θα ενεργοποιείται αυτόματα η ποινή υποτροπής.
Για την πιλοτική λειτουργία του συστήματος, προβλέπεται η εγκατάσταση οκτώ καμερών σε επιλεγμένα σημεία του οδικού δικτύου, με βάση τεχνικά, κυκλοφοριακά και στατιστικά κριτήρια. Οι κάμερες αυτές θα διαθέτουν τεχνολογία αναγνώρισης πινακίδων κυκλοφορίας (ANPR) και δυνατότητα καταγραφής διαφόρων τύπων παραβάσεων – όπως υπερβολική ταχύτητα, παραβίαση ερυθρού σηματοδότη ή χρήση απαγορευμένων λωρίδων.
Τα δεδομένα που θα συλλέγονται θα μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο στο κεντρικό σύστημα, με ασφαλή και κρυπτογραφημένο τρόπο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (GDPR). Κάθε καταγραφή θα περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία τοποθεσίας, ώρας, τύπου παράβασης και συνοδευτικού οπτικού υλικού.
Μετά το πέρας της πιλοτικής φάσης, οι κάμερες θα απομακρυνθούν, καθώς το έργο δεν αφορά μόνιμη εγκατάσταση αλλά αξιολόγηση της τεχνικής λειτουργικότητας του συστήματος και της ικανότητάς του να υποστηρίζει τη στρατηγική του Νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Διαδραστική Εφαρμογή Οπτικοποίησης Ατυχημάτων
Παράλληλα, όπως έχει ήδη επισημάνει σε ρεπορτάζ του το «energodromio.gr», προχωρά και η ανάπτυξη μιας διαδραστικής εφαρμογής οπτικοποίησης δεδομένων τροχαίων ατυχημάτων, η οποία θα υλοποιεί:
Η εφαρμογή σχεδιάστηκε με γνώμονα την υψηλή απόδοση, τη διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων και την εύκολη αναζήτηση/φιλτράρισμα.
