Αυστηρότερες ποινές, νέα όρια ταχύτητας, ποδήλατα, μοτοσικλέτες, λεωφορειολωρίδες, ΜΜΜ και ψηφιοποίηση των προστίμων: Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας επιχειρεί να διορθώσει παθογένειες δεκαετιών, όμως η επιτυχία του θα κριθεί στην πράξη, και κυρίως στην εφαρμογή του.

Αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα του προέδρου του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ), Θανάση Τσιάνου, κατά την κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Παραγωγής & Εμπορίου και Οδικής Ασφάλειας της Βουλής, στις 4 Ιουνίου. Ο κ. Τσιάνος χαρακτήρισε το σχέδιο νόμου θετικό βήμα, καθώς περιλαμβάνει στοχευμένες παρεμβάσεις και υιοθετεί προτάσεις του ΣΕΣ, ωστόσο ανέδειξε μια σειρά επιφυλάξεων και τεχνικών βελτιώσεων που είναι κρίσιμες για την αποτελεσματικότητα του νέου πλαισίου.

Και στο τέλος, προειδοποίησε: αν δεν σωθούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, η Αττική θα σβήσει κυκλοφοριακά — και τότε κάποιος θα πρέπει να εξηγήσει γιατί χάθηκε ο έλεγχος.

Ανάγκη για τεχνική παρακολούθηση και μόνιμο Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας

Ο κ. Τσιάνος αναφέρθηκε στην έλλειψη μηχανισμών παρακολούθησης και αξιολόγησης του ΚΟΚ, που κατά τον ΣΕΣ αποτελεί βασική παθογένεια. Πρότεινε τη σύσταση ανεξάρτητου τεχνικού συμβούλου, ο οποίος θα παρακολουθεί δείκτες όπως ατυχήματα, παραβάσεις, και μορφωτικό επίπεδο οδηγών, προτείνοντας βελτιώσεις. Ο ρόλος αυτός μπορεί να αναληφθεί, όπως είπε, από ένα μελλοντικό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας, το οποίο αποτελεί πάγιο αίτημα του ΣΕΣ.

Όρια ταχύτητας και κυκλοφοριακές μελέτες: Μείωση με… εφαρμογή στην πράξη

Η μείωση του ορίου ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές στα 30 χλμ./ώρα χαιρετίστηκε ως θετικό μέτρο, με την προϋπόθεση να εφαρμοστεί με τεχνικά και θεσμικά εχέγγυα. Ο ΣΕΣ ζητά:

• Καθορισμό των εξαιρέσεων (40–50 χλμ./ώρα) με βάση τα λειτουργικά χαρακτηριστικά των οδών.
• Άμεση σήμανση και επαρκή χρηματοδότηση των δήμων και περιφερειών για μελέτες και εξοπλισμό.
• Απλοποίηση εγκρίσεων, ώστε οι κυκλοφοριακές μελέτες να εγκρίνονται μόνο από τεχνικές υπηρεσίες και να εφαρμόζονται με αστυνομική απόφαση, χωρίς εμπλοκή της αποκεντρωμένης διοίκησης.

Πρόστιμα, παραβάσεις και αστυνόμευση: Η εξίσωση της αποτροπής

Ο ΣΕΣ στηρίζει τη διαβάθμιση ποινών ανάλογα με την επικινδυνότητα και αντικοινωνικότητα της κάθε παράβασης (π.χ. ταχύτητα, αλκοόλ, χρήση κινητού, μη χρήση κράνους). Ωστόσο, επισημαίνεται ο κίνδυνος μη εφαρμογής αυστηρών προστίμων στην πράξη, με τον πρόεδρο να σημειώνει:

«Τα πρόστιμα πρέπει να είναι αποτρεπτικά αλλά και εφαρμόσιμα», αλλιώς ενδέχεται να μην επιβάλλονται από τις αρχές.

Ζητείται ψηφιοποίηση του συστήματος παραβάσεων, ώστε να εξαλειφθούν παρατυπίες και διαγραφές προστίμων. Ο ΣΕΣ στηρίζει την ποινικοποίηση επικίνδυνων παραβάσεων, με βασική αρχή ότι πρέπει να τιμωρείται ο οδηγός, όχι το όχημα.

Λεωφορειολωρίδες και ταξί: Προειδοποίηση για κυκλοφοριακό «μπλοκάρισμα»

Ο κ. Τσιάνος διαφώνησε ρητά με το ενδεχόμενο επιβίβασης και αποβίβασης ταξί εντός των λεωφορειολωρίδων, τονίζοντας ότι:

• Δεν υπάρχουν συστήματα επιτήρησης (κάμερες) για την αποτελεσματική αστυνόμευση.
• Η καθυστέρηση στα ΜΜΜ θα επιδεινωθεί.
• Το μέτρο θα επιφέρει υποβάθμιση της ποιότητας εξυπηρέτησης των αστικών συγκοινωνιών.

Πρότεινε τη διενέργεια μελέτης από τον ΟΑΣΑ και δημιουργία επιτροπής παρακολούθησης, με τη συμμετοχή συγκοινωνιολόγων, ταξί, Πολυτεχνείου και Υπουργείου.

Ειδικά μέτρα: μοτοσικλέτες, ποδήλατα, αλκοόλ και ηλεκτρικά ταξί

Ο ΣΕΣ τάσσεται:

• Υπέρ της διήθησης μοτοσικλετών, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης ασφαλούς πλευρικής απόστασης.
• Υπέρ της ειδικής ζώνης αναμονής για δίκυκλα πίσω από τις διαβάσεις πεζών.
• Υπέρ της σταδιακής υιοθέτησης ορίου 0,0 αλκοόλ, εφόσον συνοδευτεί από τεκμηριωμένα δεδομένα ατυχημάτων μέσω παρατηρητηρίου.
• Υπέρ της επανεξέτασης σε τρία χρόνια των κινήτρων για ηλεκτρικά ταξί, λαμβάνοντας υπόψη περιβαλλοντικά και οικονομικά δεδομένα.
• Επιφυλακτικός απέναντι στη χρήση ποδηλάτων σε λεωφορειολωρίδες σε κεντρικές αρτηρίες, λόγω κινδύνων και τεχνικών περιορισμών.

«Αν δεν σώσουμε τα ΜΜΜ, η Αττική θα σβήσει κυκλοφοριακά» — και τότε, κάποιος θα πρέπει να εξηγήσει γιατί χάθηκε ο έλεγχος. Με αυτά τα λόγια έκλεισε την τοποθέτησή του ο κ. Τσιάνος, προειδοποιώντας πως αν η Πολιτεία δεν κάνει τα μέσα μαζικής μεταφοράς πραγματικά ελκυστικά, η κυκλοφοριακή συμφόρηση στην Αττική θα φτάσει σε σημείο μη αναστρέψιμο. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «αυτό δεν είναι πρόβλεψη, είναι ήδη πραγματικότητα».

Η υποβάθμιση των ΜΜΜ την περίοδο της κρίσης έχει αφήσει βαριά σκιά, και σήμερα τα κυκλοφοριακά προβλήματα οξύνονται όσο ανακάμπτει η οικονομία και αυξάνονται οι μετακινήσεις. Ο κ. Τσιάνος αναγνώρισε ότι γίνεται προσπάθεια με την ενίσχυση του στόλου του ΟΑΣΑ και τη σύνταξη του Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών, που μπορεί να φέρει νέες λεωφορειολωρίδες και κυκλοφοριακή αναδιάταξη. Όμως, όπως άφησε να εννοηθεί, η ώρα της αλήθειας δεν είναι στη θεωρία αλλά στην εφαρμογή: εκεί θα φανεί αν τα μέτρα ήταν λύση ή απλώς διαχείριση κρίσης με ημερομηνία λήξης.