Οι γιατροί κρούουν των κώδωνα του κινδύνου: οι διαδικτυακές αναζητήσεις για θέματα υγείας πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή, ειδικά με την αυξανόμενη παρουσία της τεχνητής νοημοσύνης (AI).

Ο… “Dr Google” είναι συχνά ο πρώτος που… επισκέπτονται ανήσυχοι ασθενείς, όμως δεν προσφέρει πάντα τις πιο αξιόπιστες απαντήσεις. Η σωστή πληροφόρηση από έγκυρες ιστοσελίδες μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να κατανοήσουν συμπτώματα και να προετοιμαστούν για την επίσκεψή τους στον γιατρό. Αντίθετα, μια κακώς διατυπωμένη αναζήτηση μπορεί να εντείνει το άγχος, πολύ πριν κάποιος φτάσει στο ιατρείο.

Είναι κρίσιμο να γνωρίζετε την πηγή της πληροφορίας που βρίσκετε online και να αποφύγετε την αυτοδιάγνωση. Παρακάτω θα βρείτε μερικά κρίσιμα ερωτήματα που πρέπει να έχετε υπόψη, αν επιλέξετε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια μέσω του διαδικτύου.

Ποια είναι η πηγή σας;

Όταν κάνετε μια αναζήτηση στο Google, μην κλικάρετε αυτόματα στον πρώτο σύνδεσμο. Δεν σημαίνει απαραίτητα πως περιέχει και τις πιο αξιόπιστες πληροφορίες.

Πολλές εταιρείες πληρώνουν για να εμφανίζονται πρώτες στα αποτελέσματα – οι λεγόμενοι “σπονσοραρισμένοι σύνδεσμοι”. Κατεβείτε χαμηλότερα στη σελίδα και αναζητήστε έγκυρες πηγές, όπως ιστοσελίδες δημόσιων οργανισμών υγείας, π.χ. το European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) ή ο εθνικός οργανισμός υγείας της κάθε χώρας.

“Έχουμε συνηθίσει να κάνουμε κλικ στον πρώτο σύνδεσμο,” λέει ο ψυχολόγος John Grohol, ειδικός στη διαδικτυακή συμπεριφορά.
“Όταν όμως πρόκειται για θέματα υγείας, και μάλιστα προσωπικά, πρέπει να το σκεφτείτε καλά.”

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επίσης να δίνει απαντήσεις χωρίς να αναφέρει τις πηγές της, καθιστώντας δύσκολο τον έλεγχο αξιοπιστίας. Επιπλέον, είναι επιρρεπής σε λεγόμενες “ψευδαισθήσεις“, δηλαδή εσφαλμένες ή φανταστικές πληροφορίες. Να είστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν δεν υπάρχει σαφής παραπομπή σε πηγή.

Τι ερωτήσεις να κάνετε;

Ο τρόπος που διατυπώνετε την ερώτησή σας παίζει τεράστιο ρόλο στα αποτελέσματα που θα λάβετε. Οι γιατροί συμβουλεύουν να επικεντρώνεστε στα συμπτώματα, όχι σε υποθετικές διαγνώσεις.

“Πρέπει από την αρχή να κάνετε τις σωστές ερωτήσεις,” εξηγεί ο Dr. Eric Boose από την Cleveland Clinic στις ΗΠΑ.

Αντί για “Έχω καρκίνο;”, αναζητήστε “Τι μπορεί να προκαλέσει εξόγκωμα κάτω από το δέρμα;”. Όταν εστιάζετε σε μια διάγνωση, κινδυνεύετε να αγνοήσετε άλλες πιθανές εξηγήσεις – ειδικά αν μείνετε στους πρώτους 2-3 συνδέσμους των αποτελεσμάτων.

Σε κάποιες περιπτώσεις, πρέπει να παρακάμψετε εντελώς την online αναζήτηση. Αν έχετε πόνο στο στήθος, ζαλάδα ή σημάδια εγκεφαλικού, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

“Δεν θέλετε να καθυστερήσετε κάτι που χρειάζεται αντιμετώπιση μέσα σε κρίσιμο χρονικό διάστημα,” τονίζει ο Dr. Olivier Gherardi, διευθυντής στο Brown University Health Urgent Care στις ΗΠΑ.

Μπορεί το διαδίκτυο να κάνει διάγνωση;

Όχι.

Την ακριβή διάγνωση την κάνουν οι καταρτισμένοι γιατροί, που ξέρουν τι να ρωτήσουν και πώς να ερμηνεύσουν τα δεδομένα.

“Πολλά συμπτώματα είναι κοινά ανάμεσα σε ήπιες και σοβαρές παθήσεις,” εξηγεί η Dr. Sarah Sams, μέλος του American Academy of Family Physicians.

• Αίμα στα ούρα μπορεί να υποδηλώνει καρκίνο, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε πέτρα στα νεφρά ή ουρολοίμωξη.
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί να είναι σύμπτωμα καρκίνου, αλλά ίσως σχετίζεται και με υπερθυρεοειδισμό ή νέο τρόπο ζωής με περισσότερη κίνηση.

Σε κάθε τέτοια περίπτωση, οι εξετάσεις και η εξατομικευμένη αξιολόγηση από γιατρό που γνωρίζει το ιατρικό σας ιστορικό, είναι η πιο ασφαλής λύση.

Συμπέρασμα: Ενημερωθείτε, αλλά με κριτική σκέψη – και πάντα με τον γιατρό δίπλα

Το διαδίκτυο είναι ένα εργαλείο, όχι η διάγνωση. Η σωστή πληροφόρηση μπορεί να σας βοηθήσει – αλλά μόνο αν προσεγγίσετε την αναζήτηση με κριτική σκέψη, αξιόπιστες πηγές και όριο στην αυτοδιάγνωση.