Μία ακόμα δύσκολη χρονιά για τα οικονομικά της Hellenic Train αποδείχτηκε το 2024, με το αποτύπωμα των τραγικών γεγονότων του 2023 να συνεχίζει να επηρεάζει έντονα τη λειτουργία της εταιρείας. Το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, σε συνδυασμό με τις καταστροφικές συνέπειες της κακοκαιρίας Daniel που έπληξε σοβαρά τις σιδηροδρομικές υποδομές της χώρας, διαμόρφωσε ένα ιδιαίτερα αρνητικό περιβάλλον με άμεσο αντίκτυπο στην επιβατική και εμπορευματική δραστηριότητα.
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας για το 2024, οι ζημίες μετά από φόρους για τη χρήση του προηγούμενου έτους ανήλθαν σε 65,07 εκατ. ευρώ, συνεχίζοντας την αρνητική πορεία του προηγούμενου έτους, οπότε και είχαν καταγραφεί ζημίες ύψους 62,86 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία αποδίδει το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών αυτών στις επιπτώσεις από την αναστολή ή τον περιορισμό δρομολογίων μετά το δυστύχημα και στις εκτεταμένες καταστροφές στο δίκτυο από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ως προς τις δυσλειτουργίες που προκάλεσε η πολύμηνη διακοπή δρομολογίων το 2023, η Ηellenic Τrain επαναδιατυπώνει στις οικονομικές της καταστάσεις την πρόθεσή της να απαιτήσει τις αποζημιώσεις που συμβατικά δικαιούται για τις ζημιές, αλλά σημειώνει πως οι αξιώσεις της εταιρείας δεν έχουν αναγνωριστεί ακόμα ως έσοδο.
Αγωγές και αποζημιώσεις για τα Τέμπη
Την ίδια στιγμή ορατές αρχίζουν να γίνονται πλέον και οι σοβαρές νομικές και οικονομικές συνέπειες του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών. Εκτός της ποινικής δίωξης σε βάρος στελεχών της εταιρείας, το 2024 κατατέθηκαν 18 νέες αγωγές κατά της Hellenic Train και του ΟΣΕ, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη σειρά αστικών και ποινικών διαδικασιών. Η πρώτη απόφαση σε δεύτερο βαθμό, που εκδόθηκε εντός του έτους, αναγνώρισε ευθύνη για το δυστύχημα χωρίς να αποδοθεί επιμερισμός μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων.
Μέχρι στιγμής, η Hellenic Train έχει καταβάλει συνολικά αποζημιώσεις ύψους 2,73 εκατ. ευρώ για το 2023, ποσό που καλύφθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Η διοίκηση της εταιρείας εκτιμά ότι το ασφαλιστικό κεφάλαιο επαρκεί για την κάλυψη των μελλοντικών αποζημιώσεων, ωστόσο η εξέλιξη των δικαστικών υποθέσεων ενδέχεται να δημιουργήσει περαιτέρω επιβαρύνσεις.
Το δυστύχημα, πάντως, έχει επηρεάσει σημαντικά και τη δημόσια εικόνα της εταιρείας, με τη μέτρηση αντίληψης ασφάλειας να παραμένει και το 2024 σε ποσοστό κάτω από το 45%. Παράλληλα και η αντίληψη για τη συνέπεια και ακρίβεια των δρομολογίων διαμορφώθηκε σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (50,93%).
Μέχρι τέλη του έτους η νέα σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο
Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις της Hellenic Τrain, πλησιάζει και ο χρόνος της υπογραφής της σύμβασης με το ελληνικό Δημόσιο που θα αντικαταστήσει την υφιστάμενη του 2022 για 10 συν 5 έτη, στον απόηχο της υπογραφής του μνημονίου συνεργασίας με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών τον περασμένο Μάιο. Όπως προκύπτει, η νέα σύμβαση αναμένεται να έχει υπογραφεί έως το τέλος της χρονιάς δεδομένου ότι αναφέρεται πως «οι διαπραγματεύσεις για την υλοποίηση του μνημονίου βρίσκονται σε εξέλιξη, με αναμενόμενη τροποποίηση των σχετικών συμβατικών υποχρεώσεων στο δεύτερο εξάμηνο του έτους 2025».
Η βάση της νέας σύμβασης θα αφορά πολλαπλές ενέργειες τόσο από την πλευρά του ελληνικού Δημοσίου, ανάμεσα στις οποίες η δέσμευση στην ολοκλήρωση εντός του 2026 των έργων αποκατάστασης της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνα – Θεσσαλονίκη, αλλά και από την πλευρά της εταιρείας, και συγκεκριμένα στην αναθεώρηση του επενδυτικού της πλάνου με επενδύσεις σε νέο τροχαίο υλικό με συνολικό ενδεικτικό προϋπολογισμό ύψους 300 εκατ. ευρώ, πλέον τις απαραίτητες επενδύσεις στις τεχνικές εγκαταστάσεις, ύψους 60 εκατ. ευρώ.
Αλλάζει ο υπολογισμός των τελών χρήσης σιδηροδρομικών υποδομών
Στο μεταξύ θα πρέπει να αναμένεται και αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των τελών χρήσης υποδομής, όπως έχει ανακοινώσει η νέα διοίκηση της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), καθώς το ζήτημα αυτό αποτελεί μόνιμη αιτία διαμάχης μεταξύ Hellenic Train και ΟΣΕ. Η Hellenic Train, όπως σημειώνεται στις οικονομικές καταστάσεις, έχει μειώσει τις τιμολογημένες υποχρεώσεις της προς τον ΟΣΕ κατά 62,04 εκατ. ευρώ καθαρή αξία (2023: 49,08 εκατ. ευρώ), ενώ υπολογίζει την οφειλή με τα τέλη που ίσχυαν το 2019 μην αναγνωρίζοντας τις αυξήσεις, τις οποίες στη συνέχεια είχε επιβάλλει ο διαχειριστής υποδομής.
Παρά τις ζημίες με τις οποίες έκλεισε το 2024 για την εταιρεία, σε επίπεδο εσόδων καταγράφηκε αύξηση 6,4% συγκριτικά με το 2023. Η ανάκαμψη προήλθε κυρίως από την αύξηση των επιβατικών μεταφορών κατά 3,71 εκατ. ευρώ και των εμπορευματικών κατά 1,3 εκατ. ευρώ. Η
βελτίωση αυτή αποδίδεται στη σταδιακή επαναφορά των δρομολογίων, παρά τις συνεχείς διακοπές και περιορισμούς. Τα λοιπά έσοδα περιλάμβαναν ασφαλιστικές αποζημιώσεις ύψους 1,5 εκατ. ευρώ, ωστόσο συνοδεύτηκαν από αντίστοιχη αύξηση στα λοιπά λειτουργικά έξοδα, λόγω υποχρεώσεων προς τους εκμισθωτές του εξοπλισμού.
Αύξηση σημειώθηκε και στο κόστος συντήρησης, το οποίο έφτασε τα 5,75 εκατ. ευρώ για το τροχαίο υλικό ETR-470, ενώ επιπλέον 1,8 εκατ. ευρώ αφορούσαν συντηρήσεις μηχανών Desiro, MAN και λοιπού εξοπλισμού. Η αύξηση των δαπανών οφείλεται στην ανάγκη για επαναφορά και διατήρηση του στόλου σε κατάσταση ετοιμότητας.
Σε ό,τι αφορά το προσωπικό, η Hellenic Τrain διατηρούσε 1.211 εργαζομένους στα τέλη του 2024 έναντι 1.247 στα τέλη του 2023.
