Μια από τις πιο παραγνωρισμένες λύσεις για την κλιματική κρίση βρίσκεται κυριολεκτικά κάτω από τα πόδια μας. Το έδαφος – η “σιωπηλή υποδομή” του πλανήτη – ίσως αποτελεί το κλειδί για την επιβράδυνση της υπερθέρμανσης, σύμφωνα με νέα διεθνή επιστημονική ανάλυση.
Την ώρα που στην τελική ευθεία της COP30 οι παγκόσμιοι ηγέτες συζητούν την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, την επιτάχυνση των ΑΠΕ και τις αλλαγές στη διατροφή, μια άλλη κρίσιμη διάσταση της κλιματικής πολιτικής επιστρέφει στο προσκήνιο: η υγεία του εδάφους.
Παρότι αποτελεί τον μεγαλύτερο φυσικό απορροφητήρα άνθρακα στη Γη, το έδαφος σπανίως περιλαμβάνεται σε εθνικά κλιματικά σχέδια και παραμένει υποβαθμισμένο στις πολιτικές αποφάσεις. Τα νέα δεδομένα ωστόσο δείχνουν ότι η ενίσχυση της εδαφικής υγείας μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού.
Η επιστημονική κοινότητα υπενθυμίζει ότι το 2015, στη COP21, η Γαλλία ανέδειξε μέσω της πρωτοβουλίας 4‰ την τεράστια δυνατότητα δέσμευσης άνθρακα από τα γεωργικά εδάφη: μια ετήσια αύξηση των αποθεμάτων άνθρακα κατά μόλις 0,4% θα μπορούσε να αντισταθμίσει σχεδόν όλες τις ετήσιες παγκόσμιες εκπομπές.
Κι όμως, παρά τον καίριο ρόλο του, το έδαφος αντιμετωπίζεται συχνά ως “χώμα” κι όχι ως ένας ζωντανός, πολύπλοκος οργανισμός που:
Το σημαντικότερο στοιχείο όμως είναι ότι μόνο το υγιές έδαφος δεσμεύει άνθρακα, ενώ το υποβαθμισμένο τον απελευθερώνει.
Νέα έκθεση αποκαλύπτει ότι τα παγκόσμια εδάφη περιέχουν 2.800 γιγατόνους άνθρακα στο πρώτο μέτρο βάθους, 45% περισσότερο από τις παλαιότερες εκτιμήσεις.
Αυτό σημαίνει ότι μέχρι και 27% των αναγκαίων παγκόσμιων μειώσεων CO₂ για να παραμείνει η θέρμανση κάτω από τους 2℃ θα μπορούσαν να προέλθουν αποκλειστικά από τη βελτίωση της εδαφικής υγείας.
Σε αριθμούς: 3,38 γιγατόνοι CO₂ τον χρόνο.
Για σύγκριση, οι παγκόσμιες εκπομπές από ορυκτά καύσιμα το 2022 έφτασαν τους 36,8 γιγατόνους.
Παρά τη σημασία του, το 70% των κρατών δεν συμπεριλαμβάνει την αποκατάσταση και προστασία του εδάφους στις εθνικές κλιματικές τους δεσμεύσεις (NDCs) για το 2035.
Οι ειδικοί μιλούν για μια “παγκόσμια παράλειψη” που στερεί από τον πλανήτη ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία μετριασμού της κλιματικής κρίσης.
Η Praveena Sridhar, CTO του κινήματος Save Soil, υπενθυμίζει:
«Το έδαφος είναι η ζωντανή επιφάνεια του πλανήτη. Κάθε χούφτα υγιούς εδάφους είναι ένα μικροσύμπαν ζωής και μια τεράστια αποθήκη άνθρακα και νερού».
Η ίδια μιλά για «γενεαλογική ευθύνη» απέναντι στο έδαφος – μια ευθύνη να το προστατεύσουμε, όχι μόνο ως οικοσύστημα αλλά και ως κρίσιμο παράγοντα της ενεργειακής και κλιματικής ασφάλειας.
Η υποβάθμιση απειλεί να απελευθερώσει 4,81 δισ. τόνους CO₂ ετησίως, ποσότητα που ισοδυναμεί με τις κατά μέσο όρο ετήσιες εκπομπές των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σήμερα ήδη:
Η υποβάθμιση προκαλείται κυρίως από:
Λύσεις:
Η Dr. Irene Heuser (IUCN WCEL) επισημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία διεθνής, δεσμευτική συνθήκη για την προστασία του εδάφους.
Η ίδια τονίζει ότι απαιτείται «συντονισμένη δράση κυβερνήσεων, παραγωγών, επιχειρήσεων και πολιτών» ώστε το έδαφος να αναγνωριστεί ως κρίσιμο στοιχείο της κλιματικής πολιτικής — και να προστατευθεί νομικά πριν χαθεί ανεπιστρεπτί.
Περισσότερες ειδήσεις
Οι χώρες βάζουν τέλος στα fake news για το κλίμα – Ιστορική πρωτοβουλία στη Cop30
COP30: Μπορεί το νέο ταμείο «Tropical Forests Forever» να φρενάρει την αποψίλωση των δασών;
