Μπορούν τα υποβαθμισμένα εδάφη να γίνουν πηγή καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης;
Το νέο ευρωπαϊκό έργο RUNFASTER4EU απαντά θετικά, προτείνοντας λύσεις που συνδυάζουν τη γεωργική αξιοποίηση με την παραγωγή βιο-βασισμένων πρώτων υλών, χωρίς να επιβαρύνονται η τροφική αλυσίδα ή το περιβάλλον.
Καθώς η Ευρώπη επιταχύνει τη μετάβασή της προς ένα πιο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο, προκύπτει η ανάγκη για εναλλακτικές πρώτες ύλες που να μην ανταγωνίζονται τις καλλιέργειες τροφίμων. Το RUNFASTER4EU έρχεται να καλύψει αυτό το κενό, αξιοποιώντας εδάφη χαμηλής απόδοσης για την καλλιέργεια ελαιούχων φυτών, τα οποία στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή προϊόντων όπως βιοπλαστικά, καλλυντικά, βιοδιεγερτικά και άλλες εφαρμογές της βιοοικονομίας.
Πέρα από τις πιλοτικές καλλιέργειες, το έργο προβλέπει και την αναβάθμιση δύο σημαντικών βιοδιυλιστηρίων, των Matrica και Versalis, που θα αποτελέσουν τους βασικούς κόμβους μεταποίησης των παραγόμενων πρώτων υλών.
Στο επίκεντρο του RUNFASTER4EU βρίσκεται η πρόκληση της παραγωγής χωρίς επιβάρυνση για τα φυσικά οικοσυστήματα. Γι’ αυτό και η επιλογή των περιοχών καλλιέργειας γίνεται με κριτήριο τη χαμηλή γεωργική παραγωγικότητα, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προστασία της εδαφικής ποιότητας και στη βιωσιμότητα των πρακτικών.
Οι πειραματικές καλλιέργειες (με φυτά όπως κάρθαμος, αγριαγκινάρα και ελαιοκράμβη) θα εγκατασταθούν σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Σερβία και Ρουμανία. Τα παραγόμενα φυτικά έλαια και η βιομάζα θα αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη νέων παραγωγικών αλυσίδων που θα εξυπηρετούν τη βιομηχανία χωρίς να πλήττουν τη γεωργία τροφίμων.
Στην Ελλάδα, το έργο υποστηρίζεται από δύο βασικούς φορείς: την ena Σύμβουλοι Ανάπτυξης, που φέρνει την εμπειρία της στη διαχείριση καινοτόμων έργων, και το ΚΑΠΕ – Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που προσφέρει τεχνογνωσία στην αξιολόγηση ενεργειακών και περιβαλλοντικών παραμέτρων. Η συμβολή τους θα είναι καθοριστική τόσο στην υλοποίηση των πιλοτικών καλλιεργειών όσο και στη διαμόρφωση των σχετικών πολιτικών για τη βιώσιμη αξιοποίηση της γης.
Η εναρκτήρια συνάντηση του RUNFASTER4EU πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης της Eni στην Ιταλία. Εκεί, εκπρόσωποι από όλους τους εταίρους του έργου και από τη Σύμπραξη για την Κυκλική και Βιο-βασισμένη Ευρώπη (CBE JU) καθόρισαν τα πρώτα βήματα για την υλοποίηση του σχεδίου. Η συνάντηση ανέδειξε την κοινή στόχευση: να αξιοποιηθεί η επιστημονική και τεχνολογική γνώση σε γεωπονία και βιομηχανία, για να δημιουργηθούν ανθεκτικές και βιώσιμες εφοδιαστικές αλυσίδες.
Το RUNFASTER4EU έχει διάρκεια πέντε ετών και υλοποιείται με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. μέσω της CBE JU, με συμμετοχή 18 εταίρων από 10 χώρες. Ανάμεσά τους πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, βιομηχανίες και ΜΜΕ. Η συντονιστική ευθύνη ανήκει στην Versalis SPA, θυγατρική του ομίλου Eni, που εξειδικεύεται στα βιο-βασισμένα υλικά.
Οι φορείς που συμμετέχουν στο RUNFASTER4EU είναι οι εξής:
