Στα μέσα του 2023, αν ένας χρήστης ζητούσε από το ChatGPT της OpenAI μια συνταγή για ζυμαρικά με αγκινάρα ή οδηγίες για το πώς να κάνει μια τελετουργική προσφορά στον αρχαίο θεό των Χαναναίων, Moloch, η απάντηση πιθανώς απαιτούσε περίπου 2 βατ-ώρες ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή όσο καταναλώνει μια λάμπα πυρακτώσεως σε δύο λεπτά.
Την Πέμπτη (7/8), η OpenAI κυκλοφόρησε το νέο της μοντέλο GPT-5, που θα αποτελέσει τη βάση για το δημοφιλές chatbot. Σύμφωνα με ειδικούς, αν ζητήσει κανείς από το GPT-5 την ίδια συνταγή για ζυμαρικά, η ενεργειακή κατανάλωση για το ίδιο κείμενο μπορεί να είναι έως και 20 φορές μεγαλύτερη.
Κατά την παρουσίαση του GPT-5, η εταιρεία τόνισε τις επαναστατικές δυνατότητες του μοντέλου: την ικανότητα να δημιουργεί ιστοσελίδες, να απαντά σε ερωτήσεις επιπέδου διδακτορικού και να επιλύει σύνθετα προβλήματα. Ωστόσο, οι ερευνητές που ασχολούνται με την ενεργειακή αξιολόγηση μοντέλων AI προειδοποιούν ότι αυτές οι νέες δυνατότητες συνοδεύονται από σημαντικό αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας.
Η OpenAI, όπως και οι περισσότεροι ανταγωνιστές της, δεν έχει δώσει επίσημα στοιχεία για την κατανάλωση ενέργειας των μοντέλων της από το 2020, όταν κυκλοφόρησε το GPT-3. Ο διευθύνων σύμβουλος Sam Altman ανέφερε κάποιους αριθμούς για την κατανάλωση του ChatGPT στο blog του τον Ιούνιο, αλλά αυτοί δεν αφορούν συγκεκριμένο μοντέλο και δεν συνοδεύονται από επαρκή τεκμηρίωση.
«Ένα πιο πολύπλοκο μοντέλο, όπως το GPT-5, καταναλώνει περισσότερη ενέργεια τόσο κατά την εκπαίδευση όσο και κατά την χρήση. Επίσης, στοχεύει σε “βαθύτερη σκέψη”… Μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι θα καταναλώνει πολύ περισσότερη ενέργεια από το GPT-4,» εξηγεί ο Rakesh Kumar, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις, που μελετά την ενεργειακή κατανάλωση στον υπολογισμό και στα μοντέλα AI.
Την ημέρα της κυκλοφορίας του GPT-5, ερευνητές από το εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης του Πανεπιστημίου Rhode Island διαπίστωσαν ότι το μοντέλο μπορεί να χρειαστεί έως και 40 βατ-ώρες ηλεκτρικής ενέργειας για να παράγει μια μέτριας έκτασης απάντηση περίπου 1.000 tokens — οι μονάδες κειμένου που αντιστοιχούν σε λέξεις.
Στον πίνακα που δημοσίευσαν την Παρασκευή (8/8), η μέση ενεργειακή κατανάλωση για μια τέτοια απάντηση με το GPT-5 υπολογίζεται λίγο πάνω από 18 βατ-ώρες, ποσό μεγαλύτερο από όλα τα άλλα μοντέλα που έχουν μετρήσει, εκτός από το OpenAI o3 reasoning model (που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο) και το κινεζικό R1 της Deepseek.
Όπως λέει ο ερευνητής Nidhal Jegham, αυτό είναι «σημαντικά μεγαλύτερη κατανάλωση από το GPT-4o», το προηγούμενο μοντέλο της OpenAI. Για να γίνει πιο κατανοητό, τα 18 βατ-ώρες ισοδυναμούν με το να καίει κανείς μια λάμπα πυρακτώσεως για 18 λεπτά.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ChatGPT δέχεται περίπου 2,5 δισεκατομμύρια αιτήματα την ημέρα, η συνολική κατανάλωση του GPT-5 θα μπορούσε να φτάσει την ημερήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας περίπου 1,5 εκατομμυρίων κατοικιών στις ΗΠΑ!
Παρότι αυτοί οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί, οι ειδικοί σημειώνουν ότι ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους, καθώς το GPT-5 εκτιμάται ότι είναι αρκετές φορές μεγαλύτερο από τα προηγούμενα μοντέλα της OpenAI. Ωστόσο, η εταιρεία δεν έχει δημοσιοποιήσει επίσημα τον αριθμό των παραμέτρων του μοντέλου – δείκτη του μεγέθους του – από το GPT-3 που είχε 175 δισεκατομμύρια παραμέτρους.
Μια αποκάλυψη από την γαλλική εταιρεία AI Mistral τον φετινό Ιούλιο δείχνει μια «ισχυρή συσχέτιση» μεταξύ του μεγέθους ενός μοντέλου και της ενεργειακής κατανάλωσης, βάσει μελέτης των δικών τους συστημάτων.
Ο Shaolei Ren, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Riverside, που ασχολείται με το αποτύπωμα των πόρων της AI, τονίζει: «Με βάση το μέγεθος του μοντέλου, η κατανάλωση πόρων του GPT-5 θα πρέπει να είναι πολλαπλάσια σε σχέση με το GPT-3».
Το GPT-4 θεωρείται ότι είναι 10 φορές μεγαλύτερο από το GPT-3. Ειδικοί όπως οι Jegham, Kumar και Ren πιστεύουν ότι το GPT-5 θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο και από το GPT-4.
Οι κορυφαίες εταιρείες AI, όπως η OpenAI, θεωρούν ότι τέτοια μεγάλα μοντέλα μπορεί να είναι απαραίτητα για την επίτευξη της Γενικής Τεχνητής Νοημοσύνης (AGI) — δηλαδή ενός συστήματος AI ικανό να αναλαμβάνει εργασίες ανθρώπων. Ο Altman έχει υποστηρίξει έντονα αυτή την άποψη, γράφοντας τον Φεβρουάριο: «Φαίνεται ότι μπορείς να ξοδέψεις όσα χρήματα θέλεις και να έχεις συνεχείς και προβλέψιμες βελτιώσεις», αν και υπογράμμισε ότι το GPT-5 δεν ξεπερνά την ανθρώπινη νοημοσύνη.
Σε μελέτη που δημοσίευσε τον Ιούλιο το Mistral, όπου αξιολογήθηκε η κατανάλωση ενέργειας, νερού και οι εκπομπές άνθρακα για το chatbot Le Chat, βρέθηκε μια γραμμική σχέση μεταξύ μεγέθους μοντέλου και κατανάλωσης πόρων: «Ένα μοντέλο 10 φορές μεγαλύτερο θα έχει περιβαλλοντικό αποτύπωμα δέκα φορές μεγαλύτερο για τον ίδιο όγκο παραγόμενου κειμένου».
Παρότι το μέγεθος παίζει καθοριστικό ρόλο, άλλοι παράγοντες επηρεάζουν επίσης την κατανάλωση. Το GPT-5 τρέχει σε πιο αποδοτικό υλικό και χρησιμοποιεί αρχιτεκτονική «μείγματος ειδικών» (mixture-of-experts), που σημαίνει ότι μόνο ένα υποσύνολο παραμέτρων ενεργοποιείται ανά ερώτημα, μειώνοντας έτσι την κατανάλωση ενέργειας.
Από την άλλη, το GPT-5 διαθέτει λειτουργίες «λογικής επεξεργασίας» και υποστηρίζει βίντεο και εικόνες, που αυξάνουν σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα, καθώς απαιτεί περισσότερο χρόνο υπολογισμού προτού απαντήσει.
Ο Ren σημειώνει: «Η χρήση της λειτουργίας λογικής μπορεί να αυξήσει την κατανάλωση πόρων πέντε έως δέκα φορές σε σχέση με μια απλή απάντηση».
Για να υπολογίσει την κατανάλωση πόρων ενός μοντέλου AI, η ομάδα του Πανεπιστημίου Rhode Island πολλαπλασίασε τον μέσο χρόνο απόκρισης με την μέση ισχύ που καταναλώνει το μοντέλο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας.
Ο Abdeltawab Hendawi, καθηγητής Data Science στο URI, περιγράφει ότι ήταν «πολύ δύσκολο» να βρουν πληροφορίες για την υποδομή στα data centers και τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται τα ερωτήματα στα διάφορα chips.
Οι μετρήσεις τους συμφωνούν με τις ανεπίσημες εκτιμήσεις του Altman, που ανέφερε 0,34 βατ-ώρες ανά ερώτημα για το ChatGPT, αριθμός που ταιριάζει με το GPT-4o.
Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για διαφάνεια από τις εταιρείες AI, καθώς τα μοντέλα γίνονται όλο και μεγαλύτερα και πιο απαιτητικά ενεργειακά.
Όπως λέει ο Marwan Abdelatti, καθηγητής στο URI: «Είναι πιο κρίσιμο από ποτέ να αντιμετωπίσουμε το πραγματικό περιβαλλοντικό κόστος της AI. Καλούμε την OpenAI και τους άλλους developers να δεσμευτούν στη δημόσια αποκάλυψη του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του GPT-5».
