Καθώς η τεχνολογία επεκτείνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, η «υποδομή» που την στηρίζει, τα data centers, αναδεικνύονται σε έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους «γείτονες» της σύγχρονης εποχής. Αυτοί οι ενεργοβόροι γίγαντες, που στεγάζουν τους διακομιστές πίσω από την τεχνητή νοημοσύνη, τα κοινωνικά δίκτυα και το cloud, παράγουν ένα νέο είδος ρύπανσης: ηχητική, φωτεινή και θερμική.
Η συνεχής λειτουργία των συστημάτων ψύξης, των ανεμιστήρων και των γεννητριών ντίζελ δημιουργεί συνεχές υπόβαθρο χαμηλών συχνοτήτων, έναν ήχο που, σύμφωνα με μελέτες του European Environment Agency, μπορεί να προκαλέσει αϋπνία, άγχος και γνωστική κόπωση σε ανθρώπους που ζουν κοντά σε τέτοιες εγκαταστάσεις.
Στις ΗΠΑ, αλλά και σε ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Άμστερνταμ ή το Δουβλίνο, το φαινόμενο έχει οδηγήσει σε αυξανόμενες τοπικές αντιδράσεις, καθώς οι κοινότητες διαπιστώνουν ότι η «σιωπηλή υποδομή του διαδικτύου» έχει πολύ πιο έντονη φυσική παρουσία απ’ ό,τι πίστευαν.
Όταν η Κ. Ρίτσαρντς μετακόμισε πριν από μια δεκαετία στο προάστιο Μανάσας, στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, το σπίτι της έμοιαζε με παράδεισο. Παντού δέντρα, ησυχία και μια μικρή κοινότητα ανθρώπων που ήξεραν ο ένας τον άλλον.
Σήμερα, όμως, γύρω από το σπίτι της έχουν ξεφυτρώσει 14 data centers, τεράστιες αποθήκες δεδομένων που ανήκουν σε εταιρείες όπως η Amazon, και φιλοξενούν τους servers πίσω από το cloud, την τεχνητή νοημοσύνη και σχεδόν κάθε ψηφιακή υπηρεσία της εποχής.
Η Ρίτσαρντς, στα 60 της πλέον, περιγράφει μια καθημερινότητα πνιγμένη από συνεχή βουητά, έντονη φωταύγεια και τη μυρωδιά ντίζελ από τις γεννήτριες. Παρά τα προβλήματα, δηλώνει αποφασισμένη να μείνει στο σπίτι της και να συνεχίσει να αγωνίζεται ενάντια στη συνεχή επέκταση αυτών των εγκαταστάσεων.
«Όταν ήρθαμε εδώ δεν υπήρχε ούτε ένα data center. Τώρα δεν μπορώ να βγω ούτε στον κήπο μου χωρίς να ακούω αυτό το βουητό», λέει.
Το πλησιέστερο data center της Amazon απέχει μόλις λίγα τετράγωνα από την αυλή της.
Η θέα που κάποτε ήταν γεμάτη πράσινο έχει μετατραπεί σε σειρές από γκρι, χαμηλά κτίρια με μεταλλικές προσόψεις, φωτισμένα όλο το βράδυ.
«Τη νύχτα οι προβολείς τους φωτίζουν την κουζίνα μου. Το χειμώνα είναι σαν να μου ρίχνουν φως απευθείας μέσα στο σπίτι», αναφέρει.
Ο θόρυβος είναι, ωστόσο, το χειρότερο. Ένα διαρκές ηλεκτρικό βουητό που –όπως λέει– «το νιώθεις πίσω από τα μάτια σου». Όταν ενεργοποιούνται οι γεννήτριες, η μυρωδιά του καυσίμου γεμίζει την αυλή.
Οι κάτοικοι της περιοχής δεν έμειναν αδρανείς. Συμμετέχουν σε συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, οργανώνουν δράσεις και ζητούν αλλαγή στους τοπικούς κανονισμούς θορύβου ώστε να ληφθεί υπόψη η ηχητική ρύπανση από τα data centers.
«Το μόνο θετικό που έφεραν είναι ότι ένωσαν την κοινότητά μας», λέει η Ρίτσαρντς.
Παρά τη συλλογική προσπάθεια, η εξέλιξη δεν είναι εύκολη. Οι επενδύσεις στις υποδομές cloud και AI φέρνουν εκατοντάδες νέες εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο – και μαζί τους, τεράστια κατανάλωση ενέργειας, θόρυβο και εκπομπές CO₂.
Η ίδια, πάντως, δεν σκοπεύει να φύγει. «Αυτό το σπίτι είναι το όνειρό μας. Δεν θα το εγκαταλείψω. Θα μείνω και θα παλέψω για να ακουστεί η φωνή μας».
Μετά τη δημοσίευση της ιστορίας, εκπρόσωπος της Amazon δήλωσε πως η εταιρεία δεν έχει λάβει επίσημες καταγγελίες για προβλήματα στη συγκεκριμένη περιοχή και ότι τηρεί όλους τους περιβαλλοντικούς και ηχητικούς κανονισμούς. «Επιδιώκουμε να είμαστε καλοί γείτονες και είμαστε πάντα διαθέσιμοι να ακούσουμε και να απαντήσουμε σε κάθε ανησυχία», σημείωσε ο εκπρόσωπος.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε., τα data centers ευθύνονται ήδη για 2,7% της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, ποσοστό που αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030.
