Με ένα νέο, φιλόδοξο έργο ύψους 63 εκατομμυρίων ευρώ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιχειρεί να παρέμβει δραστικά σε ένα από τα πιο διαχρονικά και επίμονα προβλήματα του ελληνικού χώρου: Την αυθαίρετη δόμηση. Με βάση τις προβλέψεις του νόμου 5106/2024, ξεκινά η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού συστήματος παρακολούθησης και ελέγχου, το οποίο θα αξιοποιεί τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, GIS, αεροφωτογραφήσεις και drones, σε μια πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα κλίμακα.
Την ίδια στιγμή «πονοκέφαλο» εξακολουθεί να προκαλεί η τύχη των μεγάλων αυθαιρέτων, της λεγόμενης κατηγορίας 5, τα οποία έχουν παραμείνει μετέωρα χωρίς τη δυνατότητα τακτοποίησης. Σε πρόσφατο συνέδριο ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς εκφράζοντας όπως είπε προσωπική άποψη ανέφερε ότι οι ρυθμίσεις θα πρέπει να επανέλθουν. «Είναι ένα ανοιχτό θέμα που το βρίσκουμε κάθε μέρα μπροστά μας», τόνισε επικαλούμενος την περίπτωση δήμου στη βόρεια Ελλάδα που δεν μπορεί να θωρακίσει στατικά και να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση 15 κτιρίων του, από τα οποία τα 14 είναι σχολεία και ένα κτίριο παλαιού δημαρχείου, καθώς εντάσσονται στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Όποια κι αν είναι, πάντως, η τύχη των εν λόγω αυθαιρέτων, η Πολιτεία προετοιμάζεται για τον ακριβή εντοπισμό τους. Στην κατεύθυνση αυτή υπεγράφη τις προηγούμενες μέρες από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) η σύμβαση για το έργο της ηλεκτρονικής καταγραφής και παρακολούθησης του δομημένου περιβάλλοντος. Το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας πανελλαδικής βάσης δεδομένων με χρήση ορθοεικόνων υψηλής ανάλυσης, σε συνδυασμό με τις βάσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – όπως οι e-Άδειες, οι Δηλώσεις Αυθαιρέτων, η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου και ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης. Ο βασικός στόχος είναι ο εντοπισμός αυθαιρέτων κτισμάτων που κατασκευάστηκαν μετά το 2011 και δεν διαθέτουν οικοδομική άδεια, ενώ καθίσταται εφικτό να εντοπίζεται και να ελέγχεται αν αναγείρεται οποιαδήποτε αυθαίρετη κατασκευή.
Αποκάλυψη αυθαιρεσιών με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης
Οι τεχνολογικές εφαρμογές περιλαμβάνουν τη χρήση αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης που θα συγκρίνουν ιστορικές δορυφορικές εικόνες του 2011 με σύγχρονες λήψεις του 2024, προκειμένου να αναδειχθούν νέες κατασκευές και να εντοπιστούν αποκλίσεις. Οι περιοχές – στόχοι καλύπτουν περίπου 30.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με προτεραιότητα σε αστικά κέντρα, παράκτιες ζώνες και περιοχές με ιστορικό αυθαίρετης δόμησης.
Παράλληλα, προβλέπεται η αεροφωτογράφηση 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της επικράτειας, με ακρίβεια που φτάνει έως και τα 10 εκατοστά. Η χρήση LIDAR και η ανάπτυξη τρισδιάστατων μοντέλων (3D) θα επιτρέψουν την πλήρη αποτύπωση των κτιρίων – με λεπτομέρειες όπως κάλυψη, επιφάνεια, ύψος και όγκο – και τη δημιουργία ενός τρισδιάστατου μητρώου περίπου 1.000.000 κτισμάτων.
Προτεραιότητα θα δοθεί στα αστικά κέντρα της χώρας, με έμφαση και σε παράλιες ζώνες και γενικότερα σε περιοχές με αυξημένα προβλήματα αυθαίρετης δόμησης.
Σημαντικό μέρος του έργου αποτελεί και η δημιουργία ενός ειδικού «War Room», δηλαδή ενός συντονιστικού κέντρου ελέγχου και παρακολούθησης, από το οποίο θα διοχετεύονται αποστολές drones σε περιοχές υψηλού κινδύνου ή μετά από σχετικές καταγγελίες καθώς θα υπάρχει διαλειτουργικότητα με το Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγγελιών. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα καλύψουν επιπλέον 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με στόχο τον επιτόπιο έλεγχο 140.000 κτιρίων, ενώ θα υλοποιηθούν εφαρμογές και εργαλεία για την εξυπηρέτηση του έργου των ελεγκτών δόμησης και των κλιμακίων ελέγχων καθώς και για τη λειτουργία Γραφείου Συντονισμού και Επιχειρήσεων.
Όλα τα δεδομένα θα ενοποιούνται και θα επεξεργάζονται στον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη. Η ανάλυση θα αφορά πάνω από 2.500.000 κτίρια, ενώ έμφαση δίνεται στην περίοδο 2012 – 2019 όπου πολλές κατασκευές προέκυψαν εν μέσω κρίσης, με ελλιπή ή ανύπαρκτο έλεγχο.
Η διάρκεια του έργου έχει οριστεί σε 12 μήνες, με δυνατότητα παράτασης κατά 50% της συνολικής διάρκειας. Η χρηματοδότηση προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και από εθνικούς πόρους μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, με τη σύμβαση να εντάσσεται στη δράση «Έξυπνες περιβαλλοντικές και πολιτιστικές υποδομές».
