Στην επανεκκίνηση του ΟΣΕ και στον τομέα της συντήρησης, κλάδο από τον οποίο είχε αποχωρήσει ο Οργανισμός από το 2019, ποντάρει η ηγεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, κατά τη διάρκεια του 39ου Πανσιδηροδρομικού Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών (ΠΟΣ), η επόμενη μέρα για τον ΟΣΕ θα περιλαμβάνει και τεχνική βάση, η οποία θα βρίσκεται στην κυριότητά του, ώστε να μην εξαρτάται πλέον από τις υπηρεσίες της Hellenic Train.
Εξαιρετικά πιθανή μάλιστα θεωρείται η επαναδραστηριοποίηση στον τομέα της συντήρησης του τροχαίου υλικού να αποτυπωθεί και στην τροποποιημένη σύμβαση μεταξύ Δημοσίου και Hellenic Train. Ο κ. Κυρανάκης δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες ως προς τον σχεδιασμό του εγχειρήματος. Ορισμένες σιδηροδρομικές πηγές προβλέπουν την πιθανότητα «συνεπένδυσης» με την ιταλική εταιρεία, χωρίς ωστόσο να είναι κάτι σίγουρο δεδομένου ότι – όπως προκύπτει – το σχέδιο είναι ακόμα σε ιδιαίτερα πρώιμο στάδιο.
«Θα έχει επισκευαστική βάση ο ΟΣΕ καινούρια, δικής του ιδιοκτησίας, στην οποία θα πληρώνουν οι επιχειρήσεις στον ΟΣΕ και όχι το αντίστροφο», ανέφερε ο κ. Κυρανάκης. Και συνέχισε: «Και τώρα αυτό γίνεται βέβαια γιατί η Hellenic Train μισθώνει από μας, απλά μισθώνει παλαιές εγκαταστάσεις, τις οποίες χειρίζεται με τον τρόπο που χειρίζεται. Θα έχουμε καινούριες, στις οποίες θα επενδύσουμε εμείς και θα γίνει όπως πρέπει», σημείωσε.
Ο αναπληρωτής υπουργός μάλιστα προχώρησε και ένα βήμα παραπέρα, απαντώντας σε σιδηροδρομικό που έθεσε το ζήτημα της ανάγκης δραστηριοποίησης του ΟΣΕ και στη λειτουργία, σημειώνοντας πως «μπορεί να υπάρχει μια άλλη δημόσια επιχείρηση», ξεκαθαρίζοντας όμως παράλληλα ότι αυτή δεν μπορεί να είναι ο ΟΣΕ.
Υπενθυμίζεται ότι ο Οργανισμός είχε εγκαταλείψει τη δραστηριότητα της συντήρησης/επισκευής του τροχαίου υλικού από τον Απρίλιο του 2019 όταν η Ελληνική Εταιρεία Συντήρησης Σιδηροδρομικού Τροχαίου Υλικού (ΕΕΣΣΤΥ) πουλήθηκε στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ήδη θυγατρική της Ferrovie Dello Stato Italiane S.p.A., έναντι συνολικού τιμήματος 22 εκατ. ευρώ. Έκτοτε η Hellenic Train λειτουργεί μονοπωλιακά και στον χώρο της συντήρησης για το σύνολο των παικτών του ελληνικού σιδηροδρόμου.
Εγκαταστάσεις ευρωπαϊκών προδιαγραφών
Πηγές του υπουργείου αναφέρουν ότι σήμερα η Hellenic Train μισθώνει χώρους που ανήκουν στον ΟΣΕ και μέχρι πρότινος (πριν την ενοποίηση) στη ΓΑΙΑΟΣΕ. Πλέον – όπως λένε – θα επενδύσει στη δημιουργία δικών του εγκαταστάσεων ευρωπαϊκών προδιαγραφών, οι οποίες θα είναι ανοιχτές σε σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που θα αδειοδοτούνται για να δραστηριοποιηθούν στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Μία από τις εταιρείες, στις οποίες αναφέρονται είναι η Levante Trains, η οποία έχει ήδη αδειοδοτηθεί από την Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) για την εκτέλεση δρομολογίων στην τουριστική γραμμή του Κατάκολου, αλλά και η Εταιρεία Μεσημβρινών Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΕΜΣΕ), την οποία έχουν ιδρύσει Γερμανοί και Έλληνες επιχειρηματίες που έχει καταθέσει φάκελο ζητώντας να λειτουργήσει τη σιδηροδρομική γραμμή Κόρινθος – Καλαμάτα στον τουριστικό τομέα, καθώς και τα τμήματα Κόρινθος – Ναύπλιο (- Τρίπολη) και τον προαστιακό σιδηρόδρομο Καλαμάτας στον τακτικό τοπικό συγκοινωνιακό τομέα.
Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμάται ότι η ύπαρξη ενός δημόσιου φορέα συντήρησης θα ξεμπλοκάρει το ενδιαφέρον και άλλων παικτών στον επιβατικό σιδηρόδρομο ειδικά μετά την ολοκλήρωση των έργων το 2026, τον οποίο σήμερα μονοπωλεί η Hellenic Train δεδομένου ότι οι νέες εταιρείες δεν θα εξαρτώνται πρακτικά από έναν ανταγωνιστή τους για την συντήρηση του τροχαίου υλικού τους.
Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να επηρεάσουν και το περιεχόμενο των όρων της νέας σύμβασης μεταξύ ΗΤ και ελληνικού Δημοσίου, για την κάλυψη των δρομολογίων δημόσιας υπηρεσίας (ΥΔΥ), η υπογραφή της οποίας εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί έως τις αρχές Νοεμβρίου. Όπως προκύπτει από τις αναφορές του κ. Κυρανάκη, αλλαγές θα υπάρχουν τόσο στο ύψος των αποζημιώσεων των ΥΔΥ, όσο και των ρητρών που θα επιβάλλει το Δημόσιο στην περίπτωση δρομολογίων που δεν εκτελούνται.
Αντιπαράθεση για τα μισθώματα τροχαίου υλικού και ακινήτων
Στο μεταξύ παρά το συνυποσχετικό διαιτησίας που έχουν υπογράψει μεταξύ τους τον περασμένο Μάιο, άλυτες παραμένουν ακόμα οι διαφορές μεταξύ ΓΑΙΑΟΣΕ και Hellenic Train. Όπως φαίνεται από τις οικονομικές καταστάσεις της πρώτης, κατά το 2024, η ΓΑΙΑΟΣΕ εξέδωσε τιμολόγια προς την HT συνολικής αξίας 13,95 εκατ. ευρώ προ ΦΠΑ, καθώς και αποζημιώσεις ύψους 964 χιλ. ευρώ προ ΦΠΑ. Σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία, οι απαιτήσεις της ΓΑΙΑΟΣΕ από την HT ως τις 31.12.2024 ανέρχονταν σε 72,67 εκατ. ευρώ (από 63,28 εκατ. ευρώ το 2023).
Στις 12/5/2025 οι δύο εταιρείες υπέγραψαν συνυποσχετικό διαιτησίας για τη διευθέτηση των διαφορών, κυρίως των οφειλών για μισθώσεις τροχαίου υλικού και ακινήτων, της αποζημιώσεως χρήσης 156 μονάδων, καθώς και ζημιών ή φθορών.
Η ΓΑΙΑΟΣΕ προβάλλει συνολικές ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις ύψους 60,2 εκατ. ευρώ για μισθώματα τροχαίου υλικού και ακινήτων. Στις παραπάνω απαιτήσεις συμπεριλαμβάνονται και χρεώσεις αποζημίωσης χρήσης για 156 μονάδες τροχαίου υλικού, συνολικού ύψους 1,2 εκατ. ευρώ για το 2023 και ανάλογου ποσού για το 2024.
Η Hellenic Train έχει αμφισβητήσει τα δύο τελευταία ποσά, προβάλλοντας ότι είχε ασκήσει νόμιμο δικαίωμα επιστροφής των εν λόγω μονάδων, το οποίο δεν έγινε δεκτό από τη ΓΑΙΑΟΣΕ λόγω μη τήρησης των τεχνικών προϋποθέσεων. Η ΓΑΙΑΟΣΕ έχει διατηρήσει ρητή επιφύλαξη και έχει δηλώσει ότι δεν της έχουν παραδοθεί οι 156 μονάδες, παρόλο που κάλεσε τη Hellenic Train να τις παραδώσει.
Επιπλέον των ανωτέρω απαιτήσεων η ΓΑΙΑΟΣΕ έχει υπαγάγει στο συνυποσχετικό απαιτήσεις της από καταστροφή ή βλάβη του τροχαίου υλικού λόγω ατυχημάτων καθώς και από ζημίες ή φθορές και την απομείωση της αξίας των μονάδων ΤΥ ή της αξίας από απώλεια ΤΥ, για τις οποίες υποβλήθηκε αίτημα επιστροφής στόλου και ασκήθηκε μερική καταγγελία από τη Hellenic Train, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχουν παραδοθεί στη ΓΑΙΑΟΣΕ οι μονάδες για τις οποίες καταγγέλθηκε η μίσθωση.
Επιπρόσθετα η Hellenic Train έχει προβάλλει απαιτήσεις ύψους 21,1 εκατ. ευρώ για συμπληρωματικές εργασίες συντήρησης.
Σε ψυχομετρικά τεστ οι εργαζόμενοι στον σιδηρόδρομο
Στο μεταξύ δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και η ΚΥΑ που αφορά τα ψυχομετρικά τεστ και τις συνεντεύξεις, στις οποίες θα υποβληθούν νυν και υποψήφιοι εργαζόμενοι του σιδηροδρόμου και θα εκτελεστούν σε συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Βάσει της νέας ρύθμισης, θεσπίζεται ολοκληρωμένο πλαίσιο ψυχομετρικής και ψυχολογικής αξιολόγησης για προσωπικό που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας. Οι αξιολογήσεις θα διενεργούνται από τις Ένοπλες Δυνάμεις, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σε ειδικά εξεταστικά κέντρα και θα ολοκληρώνονται εντός δύο ημερών. Περιλαμβάνονται ψυχομετρικές δοκιμασίες (για νοητικές λειτουργίες, ψυχοκινητικότητα, συμπεριφορά) και ημιδομημένη επαγγελματική συνέντευξη. Στόχος είναι η τεκμηρίωση της καταλληλότητας των υποψηφίων για απαιτητικές θέσεις ασφαλείας.
Η διαδικασία θα καλύπτει την επιλογή νέου προσωπικού, περιοδικές και έκτακτες αξιολογήσεις, καθώς και αρχική αποτίμηση για το υφιστάμενο προσωπικό. Το συνολικό κόστος της αξιολόγησης ανέρχεται σε 150 ευρώ ανά εξεταζόμενο, ενώ οι αποζημιώσεις του διατιθέμενου προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων υπολογίζονται σε 10 ευρώ ανά άτομο. Η δαπάνη για την αρχική προσαρμογή και παραμετροποίηση των ψυχομετρικών δοκιμασιών ανέρχεται στα 60.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και καλύπτεται από τον τακτικό προϋπολογισμό του ΥΠΥΜΕ. Οι εργασίες εφαρμογής ολοκληρώνονται εντός 16 μηνών, με πιλοτική εφαρμογή σε 60 υπαλλήλους.
