Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις πιο σοβαρές προκλήσεις των τελευταίων δεκαετιών, τη λειψυδρία. Οι μειωμένες βροχοπτώσεις, η υπεράντληση των υδροφόρων οριζόντων και οι αυξανόμενες θερμοκρασίες έχουν οδηγήσει μεγάλες περιοχές της χώρας σε κατάσταση «υδατικού στρες», με τη γεωργική παραγωγή να απειλείται άμεσα. Στο πλαίσιο αυτό, η πολιτεία επιχειρεί να καλύψει δεκαετίες καθυστερήσεων μέσα από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα φραγμάτων, λιμνοδεξαμενών και αρδευτικών δικτύων που αποσκοπούν στη διασφάλιση της επάρκειας και ορθολογικής διαχείρισης των υδάτων.
Σύμφωνα με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών Χρήστο Δήμα, η χώρα αποκτά για πρώτη φορά ένα Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων, το οποίο περιλαμβάνει έργα συνολικού προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ. Το 80% αυτών αφορά έργα άρδευσης και το υπόλοιπο 20% ύδρευσης, δείχνοντας τη σημασία που αποδίδεται στη γεωργική παραγωγή. Το σχέδιο καλύπτει φράγματα, δίκτυα και αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις, τα οποία μεταφέρθηκαν μετά το 2023 από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στο Υπουργείο Υποδομών, ώστε να υπάρχει ενιαίος σχεδιασμός και ταχύτερη υλοποίηση.
Ένα από τα σημαντικότερα έργα που προχωρούν βρίσκεται στη Μεσσηνία, όπου η εταιρεία ΖΙΤΑΚΑΤ έχει αναδειχθεί προσωρινός ανάδοχος για τα αρδευτικά δίκτυα του Φράγματος Φιλιατρινού. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 52 εκατομμύρια ευρώ με ΦΠΑ και η διάρκειά του έχει οριστεί σε τριάντα μήνες. Το έργο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2014–2020» και, εφόσον η σύμβαση ενεργοποιηθεί μέσα στο επόμενο διάστημα, αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2028. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν συνολικά δώδεκα τεχνικές εταιρείες, ανάμεσά τους οι Θεμέλη, Δομική Κρήτης, Aktor, ΤΕΚΑΛ – Πετρής και Μεσόγειος, γεγονός που δείχνει το αυξημένο ενδιαφέρον του κλάδου για τα έργα άρδευσης.
Νέες υποδομές σε Κρήτη και Θράκη από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ
Αντίστοιχα, στην Κρήτη, επίκειται η υπογραφή της σύμβασης με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για το διπλό αρδευτικό έργο ΣΔΙΤ που αφορά τη Λιμνοδεξαμενή Χοχλακίων Σητείας και το φράγμα Αγίου Ιωάννη Ιεράπετρας. Με συνολικό προϋπολογισμό 69,3 εκατ. ευρώ, το έργο αποτελείται από δύο υποέργα: Τη χωμάτινη λιμνοδεξαμενή στη Σητεία που θα καλύψει τις ανάγκες των αρδευτικών δικτύων Παλαικάστρου και Λαγκάδας, και το φράγμα Αγίου Ιωάννη με τα συνοδά δίκτυα προσαγωγής και διανομής. Πρόκειται για κρίσιμες παρεμβάσεις που στοχεύουν στη βελτίωση του υδρολογικού ισοζυγίου της ανατολικής Κρήτης και στην εξασφάλιση νερού για γεωργία και τουρισμό, δύο βασικούς πυλώνες της τοπικής οικονομίας.
Στην ίδια περιοχή, βρίσκεται σε εξέλιξη και το έργο του φράγματος Μπραμιανών, προϋπολογισμού 53,5 εκατ. ευρώ, το οποίο υλοποιεί ο όμιλος Αktor. Η διάρκεια κατασκευής έχει καθοριστεί σε 36 μήνες και περιλαμβάνει συμπληρωματικές εργασίες στον ταμιευτήρα, καθώς και αντιπλημμυρικά έργα στη Γρα Λυγιά και στο φράγμα Μύρτου. Παράλληλα, στο Λασίθι προχωρά το φράγμα Μηναγιώτικου, προϋπολογισμού 126 εκατομμυρίων ευρώ, που θα υλοποιηθεί από την κοινοπραξία Metlen – Intrakat (Aktor) – Μεσόγειος, με συμμετοχή 29,5 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σημαντικές εξελίξεις σημειώνονται και στη βόρεια Ελλάδα, με το έργο μεταφοράς και διανομής νερού από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης να αποτελεί τη μεγαλύτερη αρδευτική επένδυση του προγράμματος «Ύδωρ 2.0». Με προϋπολογισμό 220,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 51 εκατ. προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης, το έργο, που επίσης έχει αναλάβει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, θα καλύψει τις ανάγκες άρδευσης 56.000 στρεμμάτων σε μια περιοχή που πλήττεται από έντονη υφαλμύρωση.
Στη Λέσβο, προχωρά η κατασκευή του φράγματος Τσικνιά, ύψους 96,6 εκατ. ευρώ, από την Αktor. Το έργο θα διασφαλίσει την ύδρευση Μυτιλήνης, Καλλονής και Αγίας Παρασκευής, παρέχοντας παράλληλα επάρκεια και για αρδευτικές ανάγκες στην πεδιάδα Καλλονής. Ανάλογης σημασίας είναι και η επανεκκίνηση του φράγματος Ασωπού στην Κορινθία, επίσης από τον όμιλο Αktor, με προϋπολογισμό 49 εκατ. ευρώ. Ο νέος ταμιευτήρας, χωρητικότητας 29,1 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, θα εξυπηρετήσει περίπου 50.000 στρέμματα καλλιεργειών, ανακόπτοντας την υφαλμύρωση και την υπεράντληση που πλήττουν την περιοχή.
Έργα 210 εκατ. ευρώ στη Θεσσαλία
Στη Θεσσαλία, που αποτελεί τον «πνεύμονα» της ελληνικής γεωργίας και δοκιμάστηκε σκληρά από τις πλημμύρες του 2023, υπεγράφησαν δύο μεγάλα αρδευτικά έργα στο πλαίσιο του «Ύδωρ 2.0». Το πρώτο αφορά τον ΤΟΕΒ Ταυρωπού, προϋπολογισμού 131,7 εκατ. ευρώ, με ανάδοχο την κοινοπραξία Άκτωρ Παραχωρήσεις – Άβαξ και προβλέπει υπόγειο δίκτυο άρδευσης για 115.000 στρέμματα με σύγχρονα συστήματα διαχείρισης. Το δεύτερο έργο, στην περιοχή Υπέρειας – Ορφανών, ύψους 79 εκατ. ευρώ, ανατέθηκε στην κοινοπραξία Metlen – Μεσόγειος και αφορά την άρδευση 67.800 στρεμμάτων σε Λάρισα και Καρδίτσα, με έντεκα αυτόνομα συστήματα και πλήρη δίκτυα διανομής.
Ακόμη και στον αστικό ιστό, όμως, η ανάγκη για εξοικονόμηση νερού οδηγεί σε καινοτόμες παρεμβάσεις. Στο Νέο Ψυχικό, εντάχθηκε έργο ύψους 2,16 εκατομμυρίων ευρώ για την εγκατάσταση αρδευτικού δικτύου με τηλεδιαχείριση σε δημόσιους χώρους πρασίνου, μήκους 12,5 χιλιομέτρων. Το έργο εντάσσεται στον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό της Περιφέρειας Αττικής και προβλέπει, σε δεύτερη φάση, αξιοποίηση των υδάτων του Αδριάνειου Υδραγωγείου σε συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ.
