Στην υπογραφή νέας σύμβασης μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της Hellenic Train, θυγατρικής της ιταλικής Ferrovie dello Stato, με ριζικές αλλαγές συγκριτικά με την ισχύουσα σύμβαση λειτουργίας του επιβατικού σιδηροδρόμου στη χώρα μας, θα προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση.
Η αναθεώρηση ακολουθεί την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών που ακολούθησε τη συνάντηση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη με την Ιταλίδα ομόλογό του, Τζόρτζια Μελόνι, ενώ όπως φαίνεται το κείμενο της νέας σύμβασης δεν θα περιορίζεται σε τεχνικές βελτιώσεις, αλλά θα ανατρέπει πλήρως το περιεχόμενο της προηγούμενης συμφωνίας.
Υπενθυμίζεται ότι η ισχύουσα σύμβαση του 2022 είχε υπογραφεί επί υπουργίας Κώστα Καραμανλή και προέβλεπε διάρκεια 15 ετών (10+5), με ετήσια επιδότηση 50 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Ωστόσο, η Hellenic Train δεν είχε δεσμευτεί για την προμήθεια καινούριου τροχαίου υλικού, παρά το γεγονός ότι ένα προηγούμενο μνημόνιο προέβλεπε παρεμβάσεις ύψους έως και 600 εκατ. ευρώ.
Με το νέο μνημόνιο και την αναθεώρηση που θα ακολουθήσει, η Hellenic Train θα αναλάβει πλέον συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
Αυτές αφορούν την υλοποίηση επενδύσεων ύψους 360 εκατ. ευρώ για την αγορά 23 νέων τρένων, 8 υπεραστικών και 15 προαστιακού τύπου. Επιπλέον δεσμεύεται να δημιουργήσει σύγχρονες εγκαταστάσεις συντήρησης και να διασφαλίσει τη μακροχρόνια επιχειρησιακή διαθεσιμότητα του στόλου.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Υποδομών, οι δεσμεύσεις αυτές θα αποτυπωθούν με ρητές ρήτρες χρονοδιαγραμμάτων στη νέα σύμβαση, όπως επίσης και οι υποχρεώσεις του ΟΣΕ.
Κι αυτό καθώς η αναβάθμιση του στόλου δεν είναι ανεξάρτητη από την πρόοδο των έργων υποδομής.
Το ελληνικό κράτος οφείλει να ολοκληρώσει παρεμβάσεις όπως η αποκατάσταση των ζημιών από την κακοκαιρία Ντάνιελ στη Θεσσαλία – έργο που απαιτεί 15 μήνες για να αποπερατωθεί –, η υπογειοποίηση των Σεπολίων που καθυστερεί εδώ και χρόνια, η εγκατάσταση του συστήματος ETCS στους συρμούς που αναμένεται να ολοκληρωθεί το προσεχές φθινόπωρο, καθώς και η δημιουργία νέων δομών ασφάλειας όπως το Ενιαίο Κέντρο Εποπτείας.
Το ακριβές κείμενο του μνημονίου, το οποίο υπεγράφη χθες (12/5) δεν έχει γίνει γνωστό, με αποτέλεσμα να μην έχει αποσαφηνιστεί το χρονοδιάγραμμα υπογραφής της νέας σύμβασης ή παραλαβής των καινούριων συρμών.
Ωστόσο σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η ελληνική πλευρά φέρεται να απορρίπτει οποιαδήποτε αύξηση της ετήσιας επιδότησης.
Αντ’ αυτού οι δύο πλευρές φαίνεται να συζητούν αντισταθμιστικά μέτρα όπως επιδοτήσεις για επιβατικές μεταφορές και ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης με τους Ιταλούς να ζητούν να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο αμοιβαίων δεσμεύσεων και εγγυήσεων, ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια των επενδύσεων και για τους δύο συμβαλλόμενους.
Αυτό συνεπάγεται την ένταξη στους συμβατικούς όρους σαφών χρονοδιαγραμμάτων για έργα και επενδύσεις, συγκεκριμένων στόχων για την οικονομική απόδοση και ρητρών προστασίας από μελλοντικές αλλαγές στις συνθήκες ή τις δεσμεύσεις.
Αγώνας δρόμου για τα καινούρια τρένα
Στο μεταξύ μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί το πότε θα φτάσουν στην Ελλάδα τα νέα τρένα. Σιδηροδρομικές πηγές αναφέρουν ότι ρεαλιστικό σενάριο είναι οι πρώτες παραδόσεις να απαιτήσουν τουλάχιστον 18 μήνες από την παραγγελία που θα πρέπει να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό.
Οι διεθνείς κατασκευαστικοί όμιλοι έχουν ήδη «φουλάρει» την παραγωγική τους ικανότητα λόγω της μεγάλης ζήτησης από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι χώρες αυτές, σε αντίθεση με την Ελλάδα, αξιοποίησαν έγκαιρα και μαζικά το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. για την ανανέωση του σιδηροδρομικού τους στόλου.
Έτσι, μέχρι και το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2026, τα εργοστάσια κατασκευής τροχαίου υλικού έχουν κλείσει σημαντικά «παράθυρα» παράδοσης.
Αυτό που θεωρείται βέβαιο είναι ότι η Hellenic Train θα πρέπει να προχωρήσει στην προμήθεια χωρίς απτές αποδείξεις έγκαιρης υλοποίησης των έργων υποδομής, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θεωρείται αδύνατο να έχει ολοκληρώσει την αγορά των νέων τρένων σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα.
Η μόνη πιθανότητα ταχύτερης παράδοσης αφορά την ανάθεση της προμήθειας στη μητρική Trenitalia, που διαθέτει υψηλή διαπραγματευτική ισχύ, κάτι το οποίο φαίνεται πως θα εφαρμοστεί. Σε αντίθετη περίπτωση ο μέσος χρόνος παράδοσης ενός συρμού φτάνει αυτήν την περίοδο τους 36 μήνες.
Αναφορικά με το κόστος των νέων τρένων, υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στα 13 εκατομμύρια ευρώ ανά μονάδα, λαμβάνοντας υπόψη πως η μέγιστη ταχύτητα στο ελληνικό δίκτυο δεν θα υπερβαίνει τα 200 χλμ./ώρα.
Με αυτό το δεδομένο, από τα 360 εκατ. ευρώ της συνολικής επένδυσης περίπου 60 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για την αναβάθμιση των μηχανοστασίων με κύριο αποδέκτη το αμαξοστάσιο της Αθήνας, το οποίο αναμένεται να αναβαθμιστεί ώστε να καλύψει τις ανάγκες του νέου στόλου, αλλά και όλες τις άλλες εγκαταστάσεις της εταιρίας με εξαίρεση το μηχανοστάσιο Θεσσαλονίκης που είχε ολοκληρωθεί το 2020.
