Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική στροφή για τις θαλάσσιες πύλες της. Με έργα που ξεπερνούν συνολικά το μισό δισ. ευρώ σε ενεργές και δρομολογημένες επενδύσεις, η κυβέρνηση, το Υπερταμείο και ο ιδιωτικός τομέας προωθούν τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση των ελληνικών λιμένων των τελευταίων δεκαετιών.
Στη Θεσσαλονίκη, το λιμάνι της πόλης μπαίνει επιτέλους στη φάση υλοποίησης της επένδυσης που θα το μεταμορφώσει. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) ενέκρινε την ανάθεση του έργου «Επέκταση Λιμενικής Υποδομής – 6ος Προβλήτας» στην κοινοπραξία ΜΕΤΚΑ ΑΤΕ – ΤΕΚΑΛ Α.Ε., με προϋπολογισμό λίγο πάνω από 200 εκατ. ευρώ. Η υπογραφή της σύμβασης, που αναμένεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες, σηματοδοτεί το τέλος μιας εικοσιπενταετούς αναμονής και την αρχή μιας νέας εποχής για το λιμάνι και τη Βόρεια Ελλάδα.
Η επέκταση του 6ου Προβλήτα, μήκους 460 μέτρων και βάθους 17,6 μέτρων, θα επιτρέψει την εξυπηρέτηση υπερμεγεθών πλοίων έως και 24.000 TEU, καθιστώντας τον ΟΛΘ έναν από τους πλέον σύγχρονους τερματικούς σταθμούς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το έργο αποτελεί υποχρεωτική επένδυση βάσει της σύμβασης παραχώρησης μεταξύ Δημοσίου και ΟΛΘ και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε διάστημα 36 μηνών.
Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΘ, Γιάννης Τσάρας, επιβεβαίωσε ότι οι διαπραγματεύσεις για το τελικό κόστος και τα τεχνικά ζητήματα ολοκληρώθηκαν, ανοίγοντας τον δρόμο για την υπογραφή της σύμβασης. Παράλληλα, προχωρούν οι μελέτες για τη σιδηροδρομική και οδική σύνδεση του λιμένα, καθώς και για την ανάπτυξη logistics hubs στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου, με στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος μεταφορών.
Το ΣτΕ κρίνει την επένδυση της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά
Στον Πειραιά, το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, η ανάπτυξη περνά μέσα από τη δικαστική αίθουσα. Το Συμβούλιο της Επικρατείας καλείται να αποφανθεί επί των εννέα προσφυγών που έχουν κατατεθεί κατά του master plan της Cosco, του μεγαλεπήβολου σχεδίου ύψους 400 εκατ. που στοχεύει να μεταμορφώσει το λιμάνι σε διεθνές κέντρο εμπορίου και κρουαζιέρας.
Η εκδίκαση πραγματοποιήθηκε την 1η Οκτωβρίου 2025 από επταμελή σύνθεση του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ και η απόφαση αναμένεται μέσα στους επόμενους μήνες. Στις προσφυγές συμμετέχουν ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά, ο Δήμος Κερατσινίου – Δραπετσώνας, το Εργατικό Κέντρο Πειραιά, φορείς και περισσότεροι από 100 πολίτες που ζητούν την ακύρωση του Προεδρικού Διατάγματος του 2023, με το οποίο εγκρίθηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και οι Περιβαλλοντικοί Όροι του έργου.
Οι προσφεύγοντες υποστηρίζουν ότι λείπουν κρίσιμες ακτομηχανικές μελέτες και ότι δεν έχουν υλοποιηθεί έργα προστασίας μνημείων όπως το Κονώνειο Τείχος και το Ταφικό Μνημείο του Θεμιστοκλή. Επικαλούνται επίσης κινδύνους για την ποιότητα ζωής στην πόλη, λόγω ρύπων και κυκλοφοριακής επιβάρυνσης. Από την άλλη πλευρά, η Cosco και ο ΟΛΠ επιμένουν ότι η αναβάθμιση θα ενισχύσει τον ρόλο του Πειραιά ως κεντρικού κόμβου της ευρωπαϊκής κρουαζιέρας και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Προσφυγές μπλοκάρουν την παραχώρηση του λιμένα Λαυρίου
Το λιμάνι του Λαυρίου είναι το νέο επίκεντρο ενδιαφέροντος για την αγορά και το Υπερταμείο. Ο διαγωνισμός παραχώρησης του Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου Α.Ε. προσέλκυσε πέντε επενδυτικά σχήματα: η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ σε κοινοπραξία με τη Celestyal Cruises, η Interkat με τη Beaufort Sea Shipping και τη Newsphone Hellas, η Olympic Marine S.A. με τη Cruise Terminal Investment Limited, καθώς και οι Israel Shipyards Industries Ltd και Jet Plan Shipping Co Ltd.
Στόχος είναι το Λαύριο να μετατραπεί σε σημαντικό κόμβο κρουαζιέρας και ακτοπλοΐας, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον Πειραιά και τη Ραφήνα. Παρ’ όλα αυτά, η διαδικασία έχει «παγώσει» προσωρινά, εξαιτίας δύο προσφυγών που έχουν κατατεθεί από συμμετέχοντες και καθυστερούν την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών. Αν οι ενστάσεις απορριφθούν, η ανάθεση μπορεί να προχωρήσει έως το τέλος του έτους.
Το Λαύριο, μαζί με τη Ραφήνα και την Ελευσίνα, αποτελεί μέρος του σχεδίου του Υπερταμείου για τη δημιουργία ενιαίου λιμενικού δικτύου Αττικής, που θα αποσυμφορήσει τον Πειραιά και θα ενισχύσει τη συνδεσιμότητα των νησιών.
«Πιλότος» η συνεργασία ΤΕΡΝΑ – Δημοσίου στην Καβάλα
Στην Καβάλα, η ΤΕΡΝΑ Α.Ε. έχει ήδη αναλάβει τη διαχείριση και ανάπτυξη του λιμένα «Φίλιππος Β’», ξεκινώντας έργα εκσυγχρονισμού και υποδομών για τη διακίνηση εμπορευμάτων και ενέργειας. Το λιμάνι αναπτύσσεται ως κόμβος συνδυασμένων μεταφορών, με δυνατότητα να υποστηρίξει τη σύνδεση της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας με τη Μαύρη Θάλασσα.
Η Καβάλα θεωρείται «πιλότος» για το νέο μοντέλο συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που επιδιώκει το Υπερταμείο, συνδυάζοντας επιχειρησιακή αυτονομία με δημόσιο έλεγχο.
Στρατηγικός λιμένας για την κρουαζιέρα το Κατάκολο
Στην Ηλεία, το λιμάνι του Κατακόλου, μία από τις σημαντικότερες πύλες εισόδου τουριστών κρουαζιέρας στη χώρα εισέρχεται στη δική του φάση αξιοποίησης. Το Υπερταμείο έχει ξεκινήσει τη διαδικασία επιλογής επενδυτή για την παραχώρηση της δραστηριότητας κρουαζιέρας, στο πλαίσιο ενιαίου διαγωνισμού που περιλαμβάνει επίσης τα λιμάνια της Πάτρας και της Καβάλας (επιβατικός λιμένας «Απόστολος Παύλος»).
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, τέσσερα επενδυτικά σχήματα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον, ανάμεσά τους μεγάλοι διεθνείς όμιλοι της κρουαζιέρας, όπως η MSC Cruises, η Royal Caribbean Group, καθώς και ελληνικά ναυτιλιακά σχήματα με εμπειρία στη διαχείριση μαρινών. Η υποβολή οικονομικών προσφορών αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Το Κατάκολο αποτελεί στρατηγικό λιμένα για την κρουαζιέρα στη Δυτική Ελλάδα, με περισσότερες από 250 προσεγγίσεις πλοίων ετησίως και πάνω από 400.000 επιβάτες προ πανδημίας. Το σχέδιο προβλέπει εκσυγχρονισμό των υποδομών, βελτίωση του επιβατικού σταθμού, αναδιάρθρωση της χερσαίας ζώνης και ανάπτυξη «πράσινων» υποδομών εξυπηρέτησης.
Νέο σχέδιο ανάπτυξης των λιμενικών υποδομών στο Βόλο
Το λιμάνι του Βόλου είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση λιμένα υπό αναδιάρθρωση. Μετά τη ματαίωση της ιδιωτικοποίησης του 67% του Οργανισμού Λιμένος Βόλου Α.Ε., παρά το ότι ο ΟΛΘ είχε αναδειχθεί προτιμητέος επενδυτής με προσφορά 51 εκατ. ευρώ, η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει σε νέο μοντέλο αξιοποίησης με κρατική συμμετοχή.
Η κακοκαιρία «Daniel» το 2023 προκάλεσε σοβαρές ζημιές, με αποτέλεσμα το λιμάνι να χρειάζεται εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης. Σήμερα, τα έργα εκβάθυνσης και ενίσχυσης των κυματοθραυστών προχωρούν, ενώ το Υπερταμείο έχει αναθέσει την εκπόνηση business και master plan για την επόμενη μέρα του λιμανιού. Το σχέδιο προβλέπει σύνδεση με το σιδηροδρομικό δίκτυο και το αεροδρόμιο της Νέας Αγχιάλου, ανάπτυξη υποδομών κρουαζιέρας, αναμόρφωση της χερσαίας ζώνης και παραχώρηση του παραλιακού μετώπου στον Δήμο.
Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργείο Ναυτιλίας ανακοίνωσε επενδυτικό πακέτο ύψους 585 εκατ. ευρώ, χρηματοδοτούμενο από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης, που καλύπτει πάνω από 30 λιμένες σε όλη τη χώρα.
Από αυτά, 180 εκατ. ευρώ αφορούν απευθείας αναβαθμίσεις υποδομών (λιμενολεκάνες, κρηπιδώματα, αποθήκες), ενώ 10 εκατ. ευρώ διατίθενται για μελέτες cold ironing – ηλεκτρικής τροφοδοσίας πλοίων σε λιμένες όπως το Λαύριο, η Ραφήνα, η Καβάλα, η Κέρκυρα και η Ελευσίνα.
